Chiến trường 'ủy nhiệm' Libya có khiến Nga đau đầu?

Thời gian qua, Libya đang trở thành điểm nóng xung đột mới ở khu vực Trung Đông – Bắc Phi, không chỉ là các cuộc đối đầu quân sự giữa hai lực lượng đối lập trong nước, mà nhiều quốc gia khác cũng can thiệp vào, như Mỹ, Thổ Nhĩ Kỳ, Nga, Ai Cập. Với sự “đấu đá” giữa các cường quốc và sự suy thoái liên tục của tình hình trong nước, triển vọng hòa bình ở Libya là điều đáng lo ngại.

Với sự hỗ trợ quân sự trực tiếp của Thổ Nhĩ Kỳ, Chính phủ Hiệp định Quốc gia Libya (GNA) đã dần xoay chuyển tình thế và đã chiếm lại Căn cứ Không quân Watiya và Tamanhint từ tay Lực lượng Quân đội Quốc gia Libya (LNA) được Nga, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE), Saudi Arabia, Ai Cập và Pháp hỗ trợ.

Libya đang trở thành điểm nóng xung đột mới ở khu vực. Nguồn: people.com.cn.

Mặc dù thế giới kêu gọi các bên tham chiến Libya ngừng bắn từ ngày 8/6 và đưa ra một số biện pháp thúc đẩy đàm phán hòa bình ở Libya, nhưng người phát ngôn của GNA tuyên bố rằng, lực lượng này sẽ tiếp tục tấn công tiến về phía thành phố cảng Sirt ở phía bắc Libya.

Trong bối cảnh tình hình chiến tranh của Libya, các bên ngoài khu vực tiếp tục thực hiện “cuộc đấu vật” chiến lược. Ai Cập đe dọa sẽ gửi lực lượng đến Libya. Theo báo cáo của hãng thông tấn Al-Ahram Ai Cập, Tổng thống Ai Cập Sisi hôm 20/6 tuyên bố, Ai Cập có quyền hợp pháp để can thiệp vào Libya và ông Sisi yêu cầu Quân đội Ai Cập tăng cường chuẩn bị can thiệp vào quốc gia này để ngăn chặn những bất ổn có nguy cơ tràn sang Ai Cập.

Tổng thống Sisi cũng cảnh báo rằng không có lực lượng nào được phép gây ra bất kỳ mối đe dọa nào đối với an ninh của biên giới phía tây Ai Cập, và chỉ ra rằng khu vực Sirt và Jufra của Libya là “giới tuyến đỏ” của Ai Cập. Bộ trưởng Ngoại giao Ai Cập Sameh Shourky cũng khẳng định, Ai Cập đã nỗ lực để thúc đẩy việc giải quyết bằng biện pháp chính trị cho vấn đề Libya, các biện pháp quân sự sẽ là lựa chọn cuối cùng của Ai Cập.

Đối với vấn đề Ai Cập tuyên bố đưa quân đến Libya, một số quốc gia trên thế giới và lực lượng đối lập ở Libya đã đưa ra những phản ứng tương đối mạnh mẽ. Lực lượng GNA tuyên bố, phát biểu của Tổng thống Sisi là một sự vi phạm trắng trợn đối với chủ quyền của Libya và có thể được coi là một tuyên bố khơi mào chiến tranh. Đại diện GNA khẳng định, Chính phủ GNA đã được cộng đồng quốc tế công nhận là Chính phủ hợp pháp duy nhất ở Libya, chỉ có Chính phủ GNA mới có quyền xác định hình thức, loại thỏa thuận và liên minh.

Phía UAE thì bày tỏ ủng hộ phát biểu của Tổng thống Ai Cập Sisi và Ai Cập hỗ trợ cho các biện pháp duy trì an ninh quốc gia. Bộ Ngoại giao UAE tuyên bố rằng các phát biểu của Tổng thống Ai Cập Sisi cũng như các biện pháp là nhằm đảm bảo an ninh quốc gia Ai Cập.

Nga đang từng bước điều chuyển lực lượng đến Libya. Nguồn: people.com.cn.

Về phía Mỹ, Bộ Ngoại giao Mỹ khẳng định ủng hộ các biện pháp hòa bình về vấn đề Libya mà Ai Cập trước đó đã đưa ra và Washington phản đối bất kỳ hành động can thiệp quân sự nào của Ai Cập vào quốc gia này.

Còn đối với Pháp, Tổng thống Macron hôm 22/6 tuyên bố: "Chúng tôi sẽ không dung thứ cho vai trò hiện tại của Thổ Nhĩ Kỳ ở Libya". Ông Macron chỉ ra rằng, Pháp phản đối bất kỳ sự can thiệp nào từ bên ngoài vào Libya. Những nước ủng hộ GNA là "đang chơi những trò chơi nguy hiểm". Hiện nay, các quốc gia khác đang giảm sự tham gia vào tình hình ở Libya, nhưng Thổ Nhĩ Kỳ lại khác, Ankara vẫn liên tục đưa quân đến đây nhằm làm nhiễu loạn tình hình.

Đáp trả các cáo buộc của Pháp, Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ ngày 23/6 ra tuyên bố: Pháp đã hỗ trợ các tổ chức bất hợp pháp của Libya (ám chỉ lực lượng LNA) trong nhiều năm và Pháp phải chịu trách nhiệm chính đối với cuộc xung đột Libya. Ngoài ra, sự can thiệp quân sự của Ai Cập sẽ không làm lung lay quyết tâm của Thổ Nhĩ Kỳ trong việc hỗ trợ GNA tiếp tục tấn công khu vực Sirt và Jufra.

Liên đoàn Ả Rập ngày 23/6 đã triệu tập một cuộc họp cấp bộ trưởng về Libya. Tổng thư ký Liên đoàn Ả Rập tuyên bố: "Việc quốc tế hóa cuộc khủng hoảng ở Libya là điều đáng lo ngại, và Libya đang ở vào thời điểm nguy hiểm". Liên đoàn Ả Rập phản đối các quốc gia có liên quan gửi lính đánh thuê đến Libya và lệnh cấm vận vũ khí ở quốc gia này. Liên đoàn Ả Rập sẽ kiên quyết bảo vệ sự thống nhất và độc lập dân tộc của Libya, giải pháp chính trị là cách duy nhất để ổn định Libya.

Cuộc nội chiến ở Libya đang dần trở thành “trò chơi” chiến lược giữa các cường quốc bên ngoài khu vực. Quyết định tình hình Libya không phải là lực lượng của GNA hay LNA mà là 2 thế lực khác, có thể nói xung đột Libya đang dần trở thành chiến trường của những “kẻ ủy nhiệm”.

Nhìn chung, với sự hỗ trợ công khai hoặc bí mật của các lực lượng nước ngoài, khả năng xảy ra tình hình "tấn công một chiều" trong cuộc nội chiến ở Libya là rất nhỏ, LNA và GNA sẽ rơi vào tình trạng giằng co giống như ở Syria. Trong đó, 2 thành phố chiến lược Sirt và Jufra sẽ làm tâm điểm của cuộc giằng co này. Chỉ khi có một lực lượng khác, có thể là Nga trực tiếp can dự vào mới có khả năng chấm dứt tình hình hiện nay. Tuy nhiên, Mỹ và nhiều quốc gia khác sẽ không “ngồi nhìn” Nga tham gia sâu vào tình hình Libya như đã làm với Syria.

Đức Trí (lược dịch)