Chiến sỹ súng máy phòng không 6 lần bắn rơi máy bay

Cựu chiến binh Trần Trọng Can.

Đã gần 50 năm trôi qua, nhưng những ký ức về trận đánh ngày 05/3/1969 tại khu lèn 300 đá vẫn được cựu chiến binh Trần Trọng Can nhớ rất rõ. Ông Can cho biết: Lúc đó, tôi là xạ thủ số 1, đồng chí Dụng là xạ thủ số 2 thuộc Khẩu đội 9, Trung đội 3, Đại đội 12. Khẩu đội do đồng chí Triệu Văn Chính, người Cao Bằng, làm Khẩu đội trưởng có nhiệm vụ triển khai, chi viện cho bộ binh tập kích điểm cao 1008. Khi đó, tôi được đồng chí Khẩu đội trưởng quán triệt nhiệm vụ trên giao: “Gấp rút triển khai trận địa phục kích, đón lõng bắn máy bay rải chất độc hóa học”.

Cựu chiến binh Can kể lại: Khi làm công tác chuẩn bị xong và đưa súng về tư thế sẵn sàng chiến đấu, anh Dụng mang dao ra xa trận địa chặt lá về ngụy trang. Còn tôi ở lại lau chùi và kiểm tra số đạn hiện có. Đang trong lúc kiểm tra đạn thì từ hướng Tây Nam nghe có tiếng máy bay, tôi nhìn lên đã thấy 3 chiếc C100 cách trận địa chừng 500m, độ cao 250 – 300m. Ba chiếc máy bay C100 bay theo đội hình bậc thang, chiếc trước thấp, chiếc sau cao. Phía sau 2 sải cánh là những luồng khói trắng xóa phun ra. Chúng đang rải chất độc hóa học và thẳng hướng bay vào trận địa. Trên cao là 3 chiếc phản lực F4H bay hộ tống. Lúc này, tôi lao tới khẩu 12 ly 7 và hét lên gọi anh Dụng. Thời cơ chỉ diễn ra trong giây phút, hai chiếc đi đầu ào qua trận địa nhưng hơi lệch sang phải và thấp hơn so với tầm súng (tầm âm) nên không thể bắn được. Còn lại chiếc thứ 3 đi sau cùng, bay cao hơn đang lao chính diện vào trận địa cự ly chừng 200 m, độ cao khoảng 100 m. Chỉ có một mình, tôi nhanh chóng thao tác khẩu 12 ly 7, đưa đường ngắm vào mục tiêu và siết cò súng. Lúc đó, tôi chỉ nghe thấy tiếng nổ phát ra từ khẩu 12 ly 7 và nhìn thấy một tia chớp lửa bùng lên từ thân máy bay.

Nhấp ngụm nước chè, cựu chiến binh Trần Trọng Can kể tiếp:Chừng 10 phút sau, khi chiếc C130 bị bắn rơi thì tốp 3 chiếc phản lực F4H của Hải quân Mỹ tiến hành vây lấy trận địa. Lúc này, anh Chính, khẩu đội trưởng chạy lên, ba chúng tôi quyết tâm bám trận địa. Tôi tiếp tục nhằm bắn những chiếc máy bay bổ nhào để chúng không dám hạ thấp độ cao lái bom rơi vào trận địa. Ba chiếc phản lực F4H thay đổi chiến thuật, bổ nhào chéo cánh từ 2 hướng vào hòng làm ta xoay sở không kịp. Do bắn nhiều làm khẩu 12 ly 7 nóng bỏng, tôi phải thay nòng súng phụ. Trận đánh kéo dài đến khoảng 11 giờ 30 phút, tôi bắn trúng thêm 1 chiếc F4H, khi chiếc này bổ nhào từ hướng Đông vào. Mừng quá, quên cả mệt nhọc, ba chúng tôi ôm lấy nhau vừa cười, vừa khóc.

Giấy chứng nhận Dũng sĩ diệt máy bay của Cựu chiến binh Trần Trọng Can.

Ông Can vẫn nhớ rất rõ: Sẩm tối ngày 08/3/1969, đồng chí Huỳnh Hoài, Chính trị viên Đại đội gọi tôi xuống Sở chỉ huy dã chiến nằm trong hang đá nhỏ. Tại đây, có đồng chí Nguyễn Văn Hòa, Tổ trưởng tổ đảng 3, đồng chí Chính và một vài đảng viên khác nghe đồng chí Chính trị viên kiêm Bí thư Chi bộ cho biết: “Mặt trận báo về, Đài kỹ thuật và đài quan sát xác định trận đánh ác liệt ngày 05/3/1969, đồng chí Can của đơn vị ta đã bắn rơi 2 máy bay. Trong đó, có một chiếc C130 đang rải chất độc hóa học trên vùng trời huyện Hướng Hóa, Cam Lộ (Quảng Trị) và 1 chiếc FH4”. Từ thành tích này, Đảng ủy Tiểu đoàn ủy quyền cho Chi bộ 12 kết nạp đồng chí Trần Trọng Can vào Đảng Cộng sản Việt Nam tại trận địa.

Sau trận chiến đấu này, chiến sỹ súng máy phòng không 12 ly 7 Trần Trọng Can được tặng 1 Huân chương chiến công phải phóng hạng ba, 2 danh hiệu Dũng sỹ diệt máy bay. Cuối năm đó, ông Can được bình bầu là chiến sỹ thi đua và lần thứ 2 được cử đi dự Đại hội quyết thắng mặt trận B5. Trước đó, năm 1968, cựu chiến binh Trần Trọng Can đã được phong tặng danh hiệu Dũng sỹ bắn máy bay. Đến năm 1970, ông được phong tặng danh hiệu Dũng sỹ bắn máy bay hai lần. Năm 1971, ông Can lại được Mặt trận B5 phong tặng thêm 1 lần danh hiệu cao quý đó

Trở về đời thường với thương tật 61%, cựu chiến binh Trần Trọng Can luôn tích cực tham gia vào phong trào “Xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư” và cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Ông được Đảng bộ xã Hòa Hậu và Ủy ban nhân dân huyện Lý Nhân tặng nhiều giấy khen, bằng khen vì đã có nhiều đóng góp cho địa phương. Thấm nhuần lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh “Thương binh tàn nhưng không phế”, cựu chiến binh Trần Trọng Can còn tích cực lao động sản xuất, chăn nuôi và giúp đỡ các gia đình khác trong thôn mình sinh sống vươn lên thoát nghèo./.

Đặng Xuân Khu