Chiến sự Syria: Mâu thuẫn với Nga ở 'chảo lửa' Idlib, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ gánh thiệt thòi nhất?

Theo WSJ, Thổ Nhĩ Kỳ đã cử đoàn đại biểu đến Moscow vào ngày 18/2 trong một vòng đàm phán khác nhằm mục tiêu thúc đẩy thỏa thuận ngừng bắn tại Syria trong khi các cơ quan cứu trợ cảnh báo rằng, cuộc nội chiến ở quốc gia Trung Đông có thể gây ra thảm sát tồi tệ nhất trong xung đột 9 năm qua.

Tỉnh Idlib đang đứng trước nguy cơ xảy ra cuộc chiến khốc liệt. Idlib là mảnh đất nhiều nhạy cảm bởi nơi đây là thành trì cuối cùng của phiến quân do Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn nhằm chống lại chế độ của Tổng thống Syria Assad do Nga hậu thuẫn.

Cuộc chiến giành lại Idlib giống như một phép thử đối với Thổ Nhĩ Kỳ và các đồng minh khác trong liên minh quân sự Bắc Đại Tây Dương và điều này khiến họ tiếp tục mua tên lửa phòng không do Nga sản xuất. Động thái này khiến Mỹ đứng ngồi không yên.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ và nhà lãnh Nga Putin

Trước các thỏa thuận ngừng bắn và rút lui của quân đội Syria trước khi kết thúc vào cuối tháng Hai, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan liên tục đưa ra đe dọa sẽ tiến hành một cuộc tấn công toàn diện vào chính quyền Tổng thống Assad.

"Nếu không rút lại các cuộc tấn công, Ankara sẽ phải hành động", Tổng thống Erdogna nói hôm thứ Bảy (ngày 15/2).

Truyền thông Thổ Nhĩ Kỳ cho biết, trong các tuần gần đây, Ankara đã đưa hơn 10.000 binh sĩ cùng với hơn 2000 khẩu pháo, xe tăng và xe bọc thép vào Idlib. Điều này dấy lên các căng thẳng giữa Washington và phương Tây khi cho rằng cuộc đối đầu giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Nga đang trở thành sự thật.

Cả Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đã ký kết thỏa thuận Sochi vào tháng 9/2018 nhằm tạm hoãn các cuộc chiến ở phía Tây bắc giáp biên giới Thổ Nhĩ Kỳ. Điều này dẫn đến hàng loạt dân thường bỏ chạy tìm nơi ẩn náu ở Idlib.

Tuy nhiên, dưới sự hỗ trợ từ máy bay Nga, quân đội Syria đã tiếp tục mở ra cuộc tấn công nhằm chiếm lại lãnh thổ Idlib cách đây 2,5 tháng khiến 3.5 triệu người phải tìm đến trại tị nạn. Nhóm cứu trợ nói rằng, đây thực sự là trại tị nạn lớn nhất thế giới.

Theo Liên Hợp Quốc, các cuộc tấn công đã khiến 900.000 người, đa số là phụ nữ và trẻ nhỏ bỏ chạy tìm đường trốn thoát.

"Chỉ riêng tuần trước, 13 người đã chết dưới băng khi di cư tìm nơi trú ẩn", ông Osama Alhoussin - người quản lý các chương trình cứu trợ cho biết.

Người tị nạn tìm tới các trại nhằm tìm kiếm cứu trợ tạm thời quanh thành phố Sarmada, gần biên giới Thổ Nhĩ Kỳ. Một số người lại tiếp tục chạy trốn lên những ngọn đồi, dọc theo những con đường lầy lội trong nhiệt độ lạnh giá, ông Osama Alhoussin cho biết.

"Điều này thực sự là thảm họa. Tình hình đang trở nên tồi tệ theo giờ. Không đủ sức để cứu giúp một số lượng người lớn như vậy", ông Osama Alhoussin nói trong một cuộc điện thoại từ trại tị nạn Idlib.

Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ cho biết, phái đoàn từ Ankara đã gặp gỡ với các quan chức Nga vào ngày 17/2 và các cuộc điện đàm vẫn tiếp tục trong ngày 18/2.

Người phát ngôn cho Tổng thống Nga Vladimir Putin chưa đưa ra thông tin gì về các cuộc gặp với Thổ Nhĩ Kỳ. Tuy nhiên, vào ngày 17/2, Moscow đã bày tỏ thất vọng về những gì ông nghe thấy về các hoạt động khủng bố ở Idlib. Các quan chức Nga đã đổ lỗi cho Ankara về việc không thực hiện nghĩa vụ quan trọng, trong đó có thỏa thuận ngừng bắn ở Sochi và tách lực lượng nổi dậy Syria ra khỏi các phần tử cực đoan.

Hiện hầu như toàn bộ Idlib nằm trong tay nhóm cực đoan có tên Hayat Tahrir al-Sham. Nhưng nhóm này đã rút khỏi nhiều khu vực và hiện đang bị áp đảo bởi các tay súng Thổ Nhĩ Kỳ ở tỉnh này, theo nhà phân tích của SETA Foundation - Omer Hidayet Ozkizilcik.

Ông Omer Hidayet Ozkizilcik cho rằng, mối đe dọa từ quân đội Syria cũng là vấn đề lớn với Thổ Nhĩ Kỳ bởi Ankara đang phải căng thẳng đối phó với sự hiện diện của gần 4 triệu người tị nạn ở Syria đang sống ở Thổ Nhĩ Kỳ. Mối lo thêm hàng triệu người tị nạn nữa đang sống trong sợ hãi gần biên giới nước này cũng sẽ dễ dàng xâm nhập vào Thổ Nhĩ Kỳ.

Vũ Thu Hương