Chiến sự Libya: Cuộc phiêu lưu của tướng Haftar rồi sẽ đi đến 'chiến thắng' hay 'sa lầy'?

Cuộc tiến công Tripoli của LNA có thể sẽ mất đến vài năm.

Sự leo thang nguy hiểm đến từ cuộc tiến công Tripoli của Quân đội Quốc gia Libya (LNA) đã khiến nhiều nhà quan sát cho rằng tính toán của tướng Khalifa Haftar dường như đã sai.

Viết trên Al Araby, cây bút Jalel Harchaoui cho rằng, thật sự rất khó để hình dung một "chiến thắng" cho tướng Haftar, vì ông phải mất hơn ba năm để giành được Benghazi - một thành phố nhỏ hơn đáng kể so với Tripoli.

Tuy nhiên, trước khi đi đến bất kỳ kết luận nào, điều quan trọng là phải xem xét khía cạnh quốc tế của cuộc xung đột Libya.

Xóa bỏ tiến bộ ngoại giao

Hai năm trước, một loạt các cuộc đàm phán đã bắt đầu giữa tướng Haftar – người đứng đầu LNA và Thủ tướng Fayez al-Serraj, người đứng đầu Chính phủ Hiệp định Quốc gia (GNA) được quốc tế công nhận ở Tripoli.

Tiến trình ngoại giao này đã được quốc tế dõi theo nhưng cuối cùng đã dẫn đến một sự suy thoái nghiêm trọng bằng sự thay đổi tình hình trên mặt đất.

Phía LNA đã quyết định từ bỏ tất cả các cuộc đối thoại và cố gắng chinh phục quyền lực bằng vũ lực. Haftar và các đồng minh tuyên bố rằng mục đích cuộc chiến của họ là để tiêu diệt tận cùng khủng bố.

Các quốc gia bao gồm UAE, Ai Cập, Saudi Arabia được cho là đã hỗ trợ chiến dịch quân sự của tướng Haftar kể từ 2014-2015.

Với việc nhận được sự ủng hộ từ bên ngoài, tướng Haftar đã theo đuổi các chiến lược liều lĩnh, với niềm tin rằng các quốc gia nước ngoài sẽ tăng cường hỗ trợ nếu lực lượng của ông gặp khó khăn.

Bên cạnh đó, với xuất thân từ quân đội, không phải của một chính trị gia, đó được coi là một phần lý do tại sao tướng Haftar lựa chọn vũ lực như là cách tốt nhất để giành lấy quyền lực trên toàn quốc.

Bằng cách lựa chọn con đường này, tướng Haftar vừa tận dụng, vừa vứt bỏ nhiều năm tiến bộ ngoại giao thực sự ở Libya.

Đặt cược vào sự can thiệp của nước ngoài nhiều hơn

Tướng Haftar có khả năng khiến nhiều đối tác nước ngoài khác nhau tin rằng ông có thể tiếp quản Tripoli nhanh chóng và quyết đoán. Nhưng trên thực tế, nhân vật này dường như có khả năng rơi vào một vũng lầy trong nhiều năm, cây bút Jalel Harchaoui nhận định.

Tướng Haftar có thể chỉ giành được chiến thắng ở quy mô nhỏ.

Tuy nhiên, mặc dù có khả năng thất bại, không ai trong số những quốc gia ủng hộ tướng Haftar dường như có ý định thay đổi lập trường.

Bất kể cuộc tiến công Tripoli có làm xấu đi tình hình ở Libya hay không, cho đến nay, Abu Dhabi, Paris và Riyadh vẫn ít nhiều cam kết theo đuổi chính sách từ trước đó, đặc biệt khi biết rằng Haftar là nhân vật khó thay thế trong cuộc chơi chính trị ở Libya.

Đối với Nga - quốc gia cũng có sự gần gũi với tướng Haftar trong gần bốn năm qua - không có dấu hiệu nào từ Điện Kremlin phản đối nào cuộc tấn công vào Tripoli, đồng thời thể hiện một thái độ trung lập trong các tuyên bố của mình.

Một yếu tố quan trọng khác cho phép tướng Haftar triển khai hoạt động của mình ở Tripoli là lập trường của Mỹ. Nhận thấy sự thay đổi trong hai năm đầu tiên của nhiệm kỳ Tổng thống Donald Trump, phe tướng Haftar đã thực hiện một bước tiến mới.

Mới đây, ông Trump cũng đưa ra một tuyên bố hoan nghênh cuộc chiến chống khủng bố của quân đội LNA, một động thái mà nhiều người ngầm tin rằng ông có vẻ ủng hộ cuộc tiến công Tripoli.

Chính phủ Ai Cập, người biết rõ các vấn đề của LNA hơn bất kỳ Chính phủ nào khác, cảm thấy không mấy hào hứng với chủ nghĩa phiêu lưu của tướng Haftar ở Tripoli. Mặc dù vậy, Cairo có khả năng tăng cường hỗ trợ quân sự cho đồng minh vì không muốn thấy nhân vật an ninh đáng tin cậy nhất sụp đổ ở Libya.

Nguy cơ bất ổn ngày càng tăng

Sự “chứng thực cá nhân” của Tổng thống Mỹ cho chủ nghĩa phiêu lưu của tướng Haftar đã tạo ra một môi trường quốc tế trong đó có sự can thiệp quân sự của các quốc gia nước ngoài chống lại Chính phủ GNA.

Một lượng lớn trợ giúp bên ngoài có thể mang lại cho lực lượng tướng Haftar một "chiến thắng" ở quy mô nhỏ.

Tuy nhiên, quá trình đó sẽ mất nhiều năm chiến tranh đô thị ở khu vực Tripoli, đồng thời làm tăng nguy cơ phân mảnh ở phía Đông Libya cùng với những hậu quả khôn lường ở phần còn lại của Bắc Phi.

Một kịch bản như vậy vẫn sẽ được Haftar coi là thành công, vì nó sẽ mang lại cho ông uy tín quốc tế và quyền truy cập vào tài nguyên của đất nước.

Dù vậy, phương pháp do phe LNA chọn có nguy cơ khiến Libya rơi vào tình trạng bạo lực, phân mảnh và rối loạn kinh tế nhiều hơn bất kỳ thời điểm nào trước đây trong vài thập kỷ qua.