Chiến hạm Rạng Đông - Nhân chứng sống của những ngày Tháng Mười lịch sử

Đúng 9h45 phút tối ngày 7-11-1917 (25-10-1917 theo lịch Nga cũ), chiến hạm Rạng Đông đã nã phát pháo đầu tiên vào Cung điện Mùa Đông, nơi chính quyền của giai cấp tư sản chiếm giữ, chính thức bắt đầu cuộc cách mạng của những người Bolshevik, trở thành một biểu tượng của Cách mạng Tháng Mười Nga.

Tuần dương hạm Rạng Đông đã bắn phát pháo đầu tiên trong cuộc Cách mạng Tháng Mười. Ảnh: Sputnik

Tuần dương hạm Rạng Đông (Aurora) được đóng tại nhà máy ở St Petersburg. Con tàu được hạ thủy tại cảng sông Neva vào ngày 11-5-1900. Sau đó Rạng Đông cùng hai tàu tuần dương khác cùng lớp Pallada đã được điều động để bảo vệ vùng Viễn Đông Nga, bên bờ Thái Bình Dương từ năm 1903 đến 1905.

Trong cuộc chiến tranh Nga - Nhật, Tuần dương hạm Rạng Đông thậm chí được sử dụng như lá chắn cho các tàu tốc độ chậm của Hải quân Nga thời bấy giờ. Đến Chiến tranh thế giới I, con tàu được lệnh quay về vùng biển Baltic và tham gia chiến đấu tích cực bảo vệ nước Nga.

Đến cuối năm 1916, con tàu di chuyển đến Saint Petersburg (lúc đó là Petrograd) để được sửa chữa lớn. Cùng lúc ấy, ở thành phố lịch sử của nước Nga đang tràn ngập không khí cách mạng. Không mất lâu thời gian, một bộ phận không nhỏ thủy thủ của con tàu đã quyết định tham gia Cách mạng Tháng Hai Nga (1917) để lật đổ chế độ quân chủ chuyên chế của Sa hoàng Nikolai II và vương triều Romanov trị vì hơn 300 năm ở nước Nga.

Các thủy thủ dọn dẹp sàn tàu Rạng Đông. Ảnh: ITN

Một thời gian sau, một ủy ban cách mạng được thành lập trên tàu, và ông Aleksandr Belyshev được bầu làm thuyền trưởng. Hầu hết thủy thủ đoàn đã tham gia đảng Bolshevik, chuẩn bị cho cuộc cách mạng của những người cộng sản.

Ngày 25-10-1917, khi thời cơ đến, khẩu pháo trước mũi tàu đã từ từ quay thẳng nòng về phía Cung điện Mùa Đông rồi nổ một tiếng rền vang. Đây chính là ám hiệu để các lực lượng tiến thẳng vào sào huyệt của những kẻ tư sản.

Khi được hạ thủy, Tuần dương hạm Rạng Đông có độ choán nước gần 7.000 tấn, dài 127m, rộng gần 17m. Nó được trang bị động cơ hơi nước với công suất lên tới 11.610 mã lực và có thể hoạt động hơn 7000km - cực kì hiện đại so với các tàu chiến cùng thời.

Du khách đứng cạnh khẩu pháo lịch sử trên Chiến hạm Rạng Đông. Ảnh: ITN

Về vũ trang, ban đầu tàu được trang bị 8 ụ pháo 152mm, 24 ụ pháo 75mm cùng 3 ống phóng ngư lôi. Tới năm 1917, tàu được nâng cấp thêm 6 ụ pháo 152mm và lắp thêm 4 hệ thống pháo phòng không.

Sau Cách mạng Tháng Mười, tàu nằm ở bờ một thời gian ngắn. Tới năm 1922, tàu hoạt động trở lại với vai trò tàu huấn luyện của Hạm đội Baltic và thực hiện nhiều chuyến viếng thăm các cảng nước ngoài.

Chiến hạm Rạng Đông neo đậu cách Cung điện Mùa Đông chỉ vài trăm mét.

Ngày 2-11-1927, tàu được tặng thưởng Huân chương Cờ Đỏ. Khi Chiến tranh Thế giới thứ hai nổ ra, vào năm 1941, chiến hạm Rạng Đông và thủy thủ đoàn tích cực tham gia bảo vệ Leningrad. Tàu được cho neo đậu tại cảng Oranienbaum thuộc thị trấn Lomonosov, liên tục bị bắn pháo và ném bom. Ngày 30-9-1941, tàu bị thủng, ngập nước và mắc cạn tại nơi neo đậu.

Từ năm 1944, tàu Rạng Đông được trục vớt rồi sau đó sửa chữa và neo đậu ở cửa sông Neva như tượng đài của Cách mạng Tháng Mười cho đến ngày nay.

Thiện Minh (Tổng hợp)