Chi tỷ USD mua ZDK-03, Pakistan tìm được 'thủ lĩnh trên không' đích thực

Máy bay chỉ huy, cảnh báo sớm trên không (AWACS) có vai trò rất quan trọng trong không chiến hiện đại, thích hợp cho tác chiến chủ động tấn công trên mọi chiến trường; nhiệm vụ chính của máy bay AWACS là phát hiện và cảnh báo các máy bay của đối phương, chỉ huy và phối hợp tác chiến giữa các máy bay chiến đấu.

Gần đây trong chiến dịch “Lá chắn Mùa xuân” mà Thổ Nhĩ Kỳ tiến hành trên lãnh thổ Syria, đã xảy ra các cuộc không chiến giữa không quân Thổ Nhĩ Kỳ và Syria, kết quả của cuộc không chiến gần như là một chiều, nghiêng về phía không quân Thổ Nhĩ Kỳ.

Chiến thắng trên có được, là nhờ Không quân Thổ Nhĩ Kỳ dùng máy bay AWACS Boeing 737 AEW&C để phát hiện và dẫn đường từ xa cho máy bay chiến đấu F-16, bí mật tiếp cận và phóng tên AIM-120 vào máy bay chiến đấu của Syria, mà không cần xâm nhập không phận Syria; những máy bay F-16 tham gia trận không chiến trên, cũng không cần phải bật radar; tất cả đều theo lệnh dẫn đường của chiếc Boeing 737 AEW&C.

Chiến thắng trên không của Không quân Thổ Nhĩ Kỳ hoàn toàn trái ngược với cuộc không chiến giữa Ấn Độ với Pakistan hồi đầu năm ngoái; mặc dù Không quân Ấn Độ có lợi thế về số lượng và chất lượng, nhưng họ đã phải chịu thất bại “xấu hổ” trước Không quân Pakistan được trang bị kém hơn.

Trong cuộc không chiến trên, một chiếc MiG-21 của Không quân Ấn Độ bị Không quân Pakistan bắn rơi, phi công nhảy dù trên lãnh thổ Pakistan và bị bắt sống, sau đó được phía Pakistan trao trả cho Ấn Độ.

Yếu tố quan trọng góp phần làm nên chiến thắng của Không quân Pakistan trước không quân Ấn Độ đó là họ có 4 chiếc AWACS được mua từ Trung Quốc với giá 2 tỷ Nhân dân tệ/ chiếc (tương đương 278 triệu USD); đây cũng là những chiếc máy bay đắt nhất trong Không quân Pakistan.

Máy bay cảnh báo sớm ZDK-03 được Trung Quốc chế tạo giành riêng cho Không quân Pakistan; đây chính là phiên bản xuất khẩu của chiếc AWACS KJ-500, hiện đang có trong biên chế của Không quân Trung Quốc.

Chiếc AWACS ZDK-03 sử dụng khung thân của máy bay vận tải Yun-9, nhưng kích thước mảng ăng ten radar của chiếc ZDK-03 lớn hơn của KJ-500, nên cho khả năng phát hiện cự ly xa hơn.

Thiết kế của máy bay ZDK-03 được cho là sao chép của chiếc máy bay chỉ huy cảnh báo sớm E-3 của Mỹ. Điểm yếu là radar của ZDK-03 là có tốc độ chậm hơn, chỉ từ 6-8 vòng/phút, nên mất tương đối nhiều thời gian để quét hết toàn bộ không phận.

Radar trang bị trên chiếc ZDK-03 là loại rada 8F600, do Viện Nghiên cứu điện tử Nam Kinh phát triển; radar 8F600 được đặt trong mái vòm, lắp trên lưng máy bay, có độ phủ 360°; tầm phát hiện mục tiêu ở khoảng cách 450 km và lên tới 350 km trong điều kiện bị áp chế điện tử mạnh.

Radar 8F600 cũng có thể sử dụng chế độ quan sát cho các khu vực đặc biệt theo thời gian thực với độ chính xác cao. Đây là một tính năng rất hiện đại, nhưng Không quân Pakistan vẫn chưa thể sử dụng hết tính năng này.

Mặc dù đây là loại máy bay đắt nhất của Pakistan, nhưng báo chí Trung Quốc tán dương là “rất đáng đồng tiền, bát gạo”, đặc biệt là khả năng phát hiện các mục tiêu bay ở độ cao thấp trên địa hình vùng núi cao như khu vực tranh chấp Kashmir giữa Pakistan và Ấn Độ.

Ngoài 4 chiếc AWACS ZDK-03 mua từ Trung Quốc, Không quân Pakistan còn 4 chiếc AWACS loại Saab-2000 Erieye mua từ Thụy Điển. Nhiệm vụ thám sát trên không ở khu vực Thủ đô của Pakistan và phía đông giáp Ấn Độ do 4 chiếc AWACS ZDK-03 đảm nhiệm, trong khi 4 chiếc AWACS Saab-2000 giám sát đồng bằng ven biển phía tây.

Việc trang bị và sử dụng máy bay chỉ huy, cảnh báo sớm trong Không quân Pakistan đã giúp không quân nước này cân bằng về sức mạnh không quân với đại kình địch Ấn Độ; giúp Không quân Pakistan có nhiều lợi thế trên không, khi tham chiến với những thông tin tình báo được ghi nhận và gửi về theo thời gian thực.

Video Tìm hiểu máy bay cảnh báo sớm của Mỹ - Nguồn: QPVN

Tiến Minh