Chỉ trái tim yêu thương mới gieo mầm hạnh phúc

Xung quanh hành trình Ði tìm Thùy, đạo diễn Neil Alexander kể lại:

- 14 năm trước đây, Robert Whitehurst đã đưa cho tôi bản copy cuốn Nhật ký Ðặng Thùy Trâm. Trong suốt ngần ấy thời gian, tôi đã đọc đi đọc lại nhiều lần bản dịch thô của cuốn nhật ký và từng dòng nhật ký Ðặng Thùy Trâm đã cuốn hút tôi đến kỳ lạ. Tháng 8-2005, hai anh em Frederic và Robert Whitehurst đã mời tôi cùng sang VN trao đĩa CD về những trang nhật ký cho gia đình Thùy Trâm sau 35 năm lưu lạc trên đất Mỹ. Xúc động vì câu chuyện này nên tôi đã bắt đầu thực hiện bộ phim tài liệu Finding Thuy từ chuyến đi định mệnh ngày ấy.

Ðạo diễn Neil Alexander phỏng vấn chị Tạ Thị Ninh - em kết nghĩa của nữ anh hùng, liệt sĩ bác sĩ Ðặng Thùy Trâm - trước Bệnh xá Ðặng Thùy Trâm ở xã Phổ Cường, huyện Ðức Phổ (Quảng Ngãi) tháng 12-2008 - Ảnh: T.T

Tôi đã quay và giữ được những khoảnh khắc quý giá của câu chuyện: khi anh em Fred và Robert sang VN trao lại đĩa CD về cuốn nhật ký cho gia đình Thùy Trâm; cuộc gặp đặc biệt giữa bà Doãn Ngọc Trâm, mẹ liệt sĩ Ðặng Thùy Trâm, và bà Kay Whitehurst, mẹ của Frederic và Robert Whitehurst (hai anh em từng tham chiến ở VN) tại Mỹ; đôi bàn tay run rẩy của mẹ Ðặng Thùy Trâm lần đầu tiên chạm vào cuốn nhật ký của con gái mình tại Viện Lưu trữ về VN Lubbock, Trường đại học Tổng hợp Texas (Mỹ).

Phim tài liệu Finding Thuy có thời lượng khoảng 1 giờ 30 phút sẽ hoàn thành trong năm 2009. Phim có hai phiên bản tiếng Việt - tiếng Anh, dự kiến phát sóng trên các kênh truyền hình đại chúng ở Mỹ và Đài truyền hình VN.

Ngỡ tưởng cơn bão Katrina đã làm đảo lộn cuộc sống gia đình tôi và phim Finding Thuy khó có thể hoàn thành, nhưng chính chuyến thăm của bà Doãn Ngọc Trâm sang Mỹ vào tháng 10-2005 (sau cơn bão Katrina xảy ra ba tuần) đã giúp tôi tiếp tục thực hiện hành trình Ði tìm Thùy. * Khi thực hiện phim tài liệu Finding Thuy, điều gì ở Nhật ký Ðặng Thùy Trâm đã gợi ấn tượng trong ông nhiều nhất?

- Giữa cuộc chiến tranh khốc liệt, xung quanh toàn đau thương, chết chóc nhưng tâm hồn Thùy lại rất nhạy cảm với thiên nhiên, từ ánh trăng giữa rừng đến âm thanh trong trẻo của tiếng suối róc rách...Tôi thật sự cảm phục Thùy về điều đó. Ðiều căn bản nhất là khi người Mỹ đọc Nhật ký Ðặng Thùy Trâm ví như cánh cửa sổ mở ra tầm nhìn mới về VN. Trước đây tôi nghĩ rằng cuộc chiến ở VN là cuộc chiến giữa những người đàn ông với nhau, nhưng khi tiếp xúc những trang nhật ký Ðặng Thùy Trâm tôi thật sự bất ngờ về suy nghĩ của người phụ nữ sống trong thời chiến lại có tâm hồn nhạy cảm và giàu lòng yêu thương con người như thế.

* Thưa ông, hình ảnh nữ bác sĩ Ðặng Thùy Trâm sẽ được thể hiện như thế nào trong phim Finding Thuy?

- Mẹ Trâm, người em gái Phương Trâm, chị Ninh và chú San - những nhân vật xuất hiện trong cuốn nhật ký, những người từng sống bên cạnh Thùy Trâm cùng với các y, bác sĩ tận tình chăm sóc bệnh nhân nghèo tại Bệnh xá Ðặng Thùy Trâm ở huyện Ðức Phổ (Quảng Ngãi) hôm nay sẽ là cầu nối sống đưa hình ảnh chị Thùy Trâm về với hiện tại. Ðây là những nhân chứng rất quan trọng trong phim Finding Thuy, vì chính họ sẽ mang hình ảnh Thùy Trâm từ quá khứ về để mọi người cảm nhận chị Thùy năm xưa như thế nào. Bệnh xá Ðặng Thùy Trâm cũng được xem là cầu nối sống kết nối giá trị nhân văn về hình ảnh Thùy Trâm từ quá khứ đến hiện tại .

Chiến trường Ðức Phổ năm xưa giờ đã là cánh rừng, đồng lúa phủ màu xanh ngút ngàn. Phim Finding Thuy sẽ đầy ắp những hình ảnh: ánh trăng tròn thanh bình, thơ mộng tỏa sáng phía trước Bệnh xá Ðặng Thùy Trâm, những y, bác sĩ ngày ngày lặng lẽ tận tình chăm sóc bệnh nhân nơi bệnh xá, những đứa trẻ tung tăng cặp sách đến trường, những đóa hoa rừng, cây cỏ đẫm sương trong nắng mai...

Tôi hi vọng những hình ảnh này trong phim Finding Thuy sẽ góp phần xoa dịu quá khứ đau thương, mở rộng vòng tay nhân ái vì thế giới hòa bình... như ước nguyện năm xưa mà Ðặng Thùy Trâm hằng mong ước

Ðạo diễn Neil Alexander

* Ông cảm nhận như thế nào khi quay cận cảnh những giây phút gặp nhau đặc biệt của bà Doãn Ngọc Trâm vượt nửa vòng trái đất đến thăm bà Kay Whitehurst vào tháng 10-2005 tại Mỹ?

- Khoảnh khắc hai người mẹ gặp nhau rất đẹp và đầy xúc động ngỡ như chuyện cổ tích. Bởi lẽ hai người mẹ của hai đất nước từng là kẻ thù nhưng họ đã ôm choàng lấy nhau, rưng rưng nước mắt và hôn nhau như họ đã từng chờ đợi từ rất lâu rồi. Tôi còn nhớ mãi lời phát biểu đầy cảm động của vị thị trưởng thị trấn Bethel, North Carolina (Mỹ) trong ngày hôm ấy: "Sức mạnh của con người không nằm ở vũ khí hay bất kỳ loại vật chất sở hữu nào, chỉ có những trái tim yêu thương mới gieo mầm hạnh phúc qua thời gian và chờ dịp nở hoa".

Suốt bao nhiêu năm cố gắng thực hiện phim tài liệu Ði tìm Thùy, tôi tin một ngày nào đó sẽ vén "bức màn mây" giúp mọi người đọc Nhật ký Ðặng Thùy Trâm hiểu hơn về đất nước VN, chiến tranh ở VN. Quan trọng hơn là giúp mọi người hiểu về sự thật.

Theo Minh Thu/ Tuổi Trẻ