Chỉ số PAPI 2019: Tham nhũng vặt đã giảm dần ở một số ngành, lĩnh vực

Chỉ số Hiệu quả Quản trị và Hành chính công (PAPI) là sản phẩm của hoạt động hợp tác nghiên cứu giữa Trung tâm Nghiên cứu Phát triển và Hỗ trợ Cộng đồng (CECODES), Trung tâm Trung tâm Bồi dưỡng cán bộ và Nghiên cứu khoa học Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (VFF-CRT), Công ty Phân tích Thời gian thực (RTA) và Chương trình Phát triển Liên Hợp quốc (UNDP) tại Việt Nam.

Ngày 28-4, Báo cáo PAPI 2019 được công bố với nhiều thông tin quan trọng, trong đó đáng chú ý chỉ số kiểm soát tham nhũng trong khu vực công được đánh giá là lĩnh vực cải thiện mạnh mẽ nhất.

Ở cấp quốc gia và cấp xã, tỷ lệ người dân cho rằng tham nhũng có xu hướng giảm cao hơn so với tỷ lệ năm 2018 khoảng 5%. Cảm nhận tích cực của người trả lời nhờ nỗ lực đấu tranh chống tham nhũng mạnh mẽ ở Việt Nam là một yếu tố then chốt. Bên cạnh đó, kết quả khảo sát tiếp tục cho thấy tham nhũng vặt đã giảm dựa trên cảm nhận hoặc trải nghiệm của người dân khi sử dụng một số dịch vụ công.

Các chuyên gia trao đổi tại lễ công bố Báo cáo PAPI 2019 trực tuyến. (Ảnh từ clip)

“Tình trạng đưa và nhận hối lộ ở bệnh viện công tuyến huyện đã giảm xuống gần với mức 0%. Tuy nhiên, mặc dù có một số cải thiện, khoảng 20% đến 40% người dân tiếp tục cho rằng tham nhũng vẫn tồn tại trong nhiều hoạt động của khu vực công.

Trải nghiệm của người dân với việc phải đưa ‘lót tay’ khi làm thủ tục xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất năm 2019 hầu như không khác so với một vài năm trước. Do đó, cảm nhận và trải nghiệm tích cực hơn của người dân về tham nhũng trong những năm gần đây không có nghĩa là tham nhũng đã được giải quyết triệt để ở tất cả lĩnh vực PAPI đo lường”, Báo cáo nêu.

Có thể thấy nhũng nhiễu, vòi vĩnh trong dịch vụ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không có bước chuyển biến nào. Mặc dù tỉ lệ người dân đã phải trả chi phí ngoài quy định để làm xong giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã giảm đáng kể sau năm 2015, sự chuyển biến sau mức giảm sâu lần đầu năm 2016 không được lâu, song đến năm 2019 tỉ lệ này có xu hướng tăng lên. Trên thực tế, chỉ tiêu này gia tăng đáng kể trong năm 2019.

Ngược lại, đối với dịch vụ khám, chữa bệnh ở bênh viện tuyến huyện, kết quả khảo sát hai năm 2018 và 2019 cho thấy rất ít trường hợp phải “chi thêm tiền” để bản thân hoặc người thân trong gia đình được chăm sóc, điều trị tốt hơn ở bệnh viện công tuyến huyện. Tuy vậy vẫn cần nghiên cứu thêm về những biện pháp khối bệnh viện công tuyến quận/huyện đã thực hiện để giảm thiểu các hành vi nhận hối lộ của nhân viên y tế.

Kết quả từ câu hỏi khảo sát tương tự về trả phí ngoài quy định ở bệnh viện công tuyến tỉnh, trung ương và bệnh viện tư nhân cũng cho kết quả không khác biệt đáng kể so với bệnh viện công tuyến quận/huyện. Ở các bệnh viện tư nhân, việc chung chi thấp hơn nhiều, nhưng giữa các bệnh viện công tuyến trung ương, tỉnh và huyện không có nhiều khác biệt.

Người đến khám, chữa bệnh ở bệnh viện tư nhân cũng hài lòng hơn với dịch vụ nhận được. Mức độ hài lòng với dịch vụ bệnh viện công tuyến huyện, tỉnh và trung ương không có sự khác biệt…

Đáng quan tâm, lĩnh vực ít cải thiện nhất là Thủ tục hành chính công. Điều này rất đáng lưu tâm khi xét từ góc nhìn của doanh nghiệp qua Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh PCI, qua đó doanh nghiệp cho biết cải cách hành chính có sự cải thiện đáng kể.

Phân tích sâu kết quả khảo sát PAPI cho thấy, dịch vụ hành chính công phục vụ người dân chưa cải thiện nhiều một phần là do việc triển khai chính quyền điện tử nhằm đơn giản hóa quy trình, thủ tục cho người dân chưa đồng đều. Khảo sát chỉ ra tỷ lệ người dân tìm hiểu thủ tục chứng thực, xác nhận qua cổng thông tin điện tử tăng chưa đầy 1% và tỷ lệ công dân tìm hiểu thủ tục xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất qua cổng thông tin điện tử đã giảm đi 3% trong năm 2019.

Vì vậy, các cấp chính quyền cần đẩy mạnh thực hiện dịch vụ hành chính công trực tuyến phục vụ người dân nhằm cải thiện chỉ số này trong thời gian tới.

H.L