Chế tài chưa đủ mạnh

Có tới 11% số người chết do TNGT liên quan đến rượu bia. Ảnh: Thu Hằng

Liên tiếp những vụ TNGT gây hậu quả nghiêm trọng thời gian qua cho thấy hành vi lái xe khi uống rượu, bia và chất có cồn đang là vấn đề nhức nhối khi TNGT ở Việt Nam chưa có dấu hiệu giảm. Theo Ủy ban ATGT quốc gia, 10 tháng đầu năm nay, cả nước xảy ra 14.845 vụ tai nạn giao thông, làm chết 6.674 người, bị thương 11.549 người. Tuy TNGT giảm cả về 3 tiêu chí (số vụ, số người chết và số người bị thương) so với cùng kỳ năm trước, nhưng số vụ TNGT liên quan đến rượu bia đang có chiều hướng gia tăng ở cả ba tiêu chí, chiếm tới 40% (cao gấp đôi so với các nước có thu nhập cao).

Theo nghiên cứu của các chuyên gia y tế, rượu bia sẽ ảnh hưởng và gây nguy hiểm cho người sử dụng khi tham gia giao thông, tùy vào mức độ. Chỉ với nồng độ cồn ở mức 0,2mg/ lít khí thở, người điều khiển phương tiện tham gia giao thông dễ bị ức chế, giận dữ, đi lại loạng choạng. Nếu ở các mức độ cao hơn, người uống có thể không tự chủ được hành vi cá nhân và có thể tự gây tai nạn cho bản thân hoặc gây thương tích cho những người tham gia giao thông khác.

Thế nên hậu quả của TNGT do người điều khiển phương tiện sử dụng rượu bia gây ra thường rất nghiêm trọng cả về tính chất lẫn mức độ thiệt hại. Thống kê cho thấy có tới 11% số người chết do TNGT liên quan rượu bia. Con số này cũng khá trùng khớp với khung giờ thường xảy ra phần lớn các vụ va quệt, TNGT là từ 12 giờ đến 14 giờ và từ 21 giờ đến 24 giờ. Đây là các khung giờ có số người sử dụng rượu, bia cao.

Lạm dụng rượu bia ngày càng diễn biến nguy hiểm khi số trường hợp sử dụng rượu, bia tham gia giao thông được phát hiện, bị xử phạt chưa tới 1%. Vì thế, nhiều người biết việc sử dụng rượu, bia khi tham gia giao thông là vi phạm nhưng vẫn vô tư phạm lỗi, dẫn đến tình trạng "nhờn luật". Tình trạng này diễn ra phổ biến và gây ra bao cảnh đau thương cho gia đình nạn nhân.

Nhiều chuyên gia và người dân đề xuất nâng cao mức phạt tiền đối với người sử dụng rượu bia điều khiển phương tiện giao thông. Ảnh: Quang Long

Mặc dù quy định xử phạt nồng độ cồn đã được đưa vào luật, cụ thể Bộ luật Hình sự quy định người nào lái xe có nồng độ cồn vượt mức quy định, sử dụng ma túy, chất kích thích gây tai nạn chết người, thương tật 61% trở lên có thể bị phạt tù lên đến 10 năm. Ngoài ra, nếu đã có rượu bia, chất kích thích nhưng vẫn lái xe thì bị phạt lên đến 18 triệu đồng, giam bằng lái 6 tháng. Tuy nhiên giống như quy định đội mũ bảo hiểm, Việt Nam là một quốc gia được ghi nhận mức xử phạt dành cho người tham gia giao thông có sử dụng rượu bia là không đủ tính răn đe. Các điều luật vẫn chưa hình sự hóa các trường hợp điều khiển phương tiện giao thông sau khi uống rượu, bia mà chưa có hậu quả xảy ra.

Chúng ta không thể chấp nhận hậu quả, trung bình mỗi ngày ở Việt Nam có 32 người bị chết, 60 người khác bị thương vì TNGT có liên quan tới rượu bia. Đã đến lúc không thể nhẹ tay, nương tay với những hành vi điều khiển xe mà trong người có nồng độ cồn cao.

Nhiều chuyên gia và người dân đề xuất nâng cao mức phạt tiền đối với người sử dụng rượu bia điều khiển phương tiện giao thông và những khoản chi phí mà họ phải trả như tiền lấy lại xe bị giữ, tiền án phí, tiền đóng cho khóa học, tiền nhận lại bằng lái..., đồng thời hình sự hóa đối với những vi phạm của người sử dụng rượu bia cố tình tham gia giao thông để nâng cao tính răn đe. Chúng ta có thể nghiên cứu và tiếp thu có chọn lọc pháp luật của một số nước trên thế giới để quản lý và xử lý nghiêm, chẳng hạn như thêm hình phạt lao động công ích hoặc cấm điều khiển xe suốt đời, tịch thu bằng lái vĩnh viễn nếu có những hành vi vi phạm gây hậu quả rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng...

Thanh Thảo