Châu Mỹ tìm hướng giải quyết khủng hoảng người di cư

Điểm thời sự

Cảnh sát Mexico ngăn người di cư tại biên giới với Mỹ. Ảnh AP

Sau khi nhận được lời kêu gọi trên mạng xã hội Facebook về việc thành lập nhóm người di cư tới Mỹ mà không mất bất cứ chi phí nào, tháng 10-2018, một đoàn khoảng 200 người đã khởi hành từ thành phố San Diego của Honduras về phía bắc. Lượng người tham gia các đoàn di cư tăng dần lên hơn 10 nghìn trong hành trình từ Guatemala tới Mexico, sau đó kéo đến khu vực biên giới giáp Mỹ.

Tổng thống Mỹ D.Trump coi đoàn người di cư là "tình trạng khẩn cấp quốc gia", đồng thời báo động quân đội Mỹ sẵn sàng đối đầu. Các nhân viên thực thi pháp luật của Mỹ buộc phải sử dụng đạn hơi cay để ngăn cản nhiều người tìm cách phá rào an ninh để vào lãnh thổ Mỹ. Mỹ mới đây tuyên bố cắt giảm viện trợ cho Honduras, Salvador và Guatemala, đồng thời cáo buộc chính phủ các nước này thất bại trong việc ngăn chặn đoàn người di cư tiến về biên giới Mỹ. Trong động thái gay gắt nhất, Tổng thống D.Trump đe dọa đóng cửa biên giới vĩnh viễn với Mexico, nếu nước này không có nỗ lực cần thiết nhằm ứng phó dòng người di cư. Người đứng đầu Nhà trắng cũng thúc giục Quốc hội Mỹ cấp ngân sách để xây dựng bức tường ở biên giới với Mexico. Các nhà phân tích nhận định, Mexico có nguy cơ chịu thiệt hại nặng nề nếu bị Mỹ cắt viện trợ như đã làm với các nước Trung Mỹ.

Theo Viện nghiên cứu Pew, mỗi năm có hơn một triệu người tìm cách nhập cư vào Mỹ, trong đó 31% đến từ các nước Nam Mỹ và Trung Mỹ. Lý do chính thôi thúc người di cư tới Mỹ là để thoát khỏi tình trạng thất nghiệp, bạo lực ngày càng gia tăng trong nước. Bên cạnh đó, các chuyên gia cũng cho rằng, biến đổi khí hậu kéo theo mất mùa ở Trung Mỹ, nơi một phần ba việc làm đều liên quan nông nghiệp, khiến tình trạng di cư ngày càng nghiêm trọng hơn.

Theo quy định mới của Bộ An ninh nội địa Mỹ, Tổng thống Mỹ có quyền hạn chế nhập cư bất hợp pháp nếu nhận thấy điều này "đe dọa lợi ích quốc gia." Những người nhập cư sẽ được xét duyệt ngay tại cửa khẩu xem có đủ tư cách xin tị nạn hay không. Ðây là một bước đi cứng rắn nữa của Chính phủ Mỹ trong việc nói không với người nhập cư, sau khi Tổng thống Mỹ D.Trump điều gần 7.000 quân tới biên giới và tuyên bố sẽ tăng quân số lên 15.000 binh sĩ, nếu dòng người di cư tiếp tục đe dọa an ninh nước Mỹ.

Mexico rơi vào tình huống khó xử khi ở phía bắc, Mỹ liên tục thúc giục ngăn dòng người di cư, trong khi vẫn là nơi trung chuyển của dòng người di cư từ phía nam. Tổng thống đắc cử Mexico A.Obrador tuyên bố mong muốn cải thiện quan hệ vốn bị đẩy xuống mức tồi tệ nhất trong lịch sử với Mỹ, đồng thời cam kết cách tiếp cận thân thiện với người di cư. Ông Obrador cho biết muốn thuyết phục Tổng thống D.Trump đầu tư nhiều hơn để phát triển toàn diện Trung Mỹ, thay vì làm điều ngược lại là cắt viện trợ. Cho tới nay, chính quyền Mexico vẫn thi hành chính sách di cư an toàn, có quy tắc và trật tự, khẳng định mong muốn giữ mối quan hệ hợp tác, cùng chia sẻ trách nhiệm với các nước. Mexico City phát động chương trình cung cấp nơi ở, y tế, giáo dục và việc làm cho người di cư, nếu họ ở lại Mexico. Phần lớn quan chức và người dân địa phương đều chào đón, hỗ trợ người di cư bằng việc cung cấp thức ăn, nước uống và giúp họ di chuyển. Tuy nhiên, cơ quan tị nạn Liên hợp quốc vẫn lên tiếng bày tỏ quan ngại tình hình nhân đạo và rủi ro an ninh tại các khu vực đoàn người di cư đi qua.

Trước thái độ và hành động cứng rắn của chính quyền Tổng thống D.Trump, nhiều người di cư đã nghĩ tới việc ở lại Mexico nếu tìm được việc làm tốt. Hàng nghìn người đã rời khỏi các đoàn di cư quay về nước. Tuy nhiên, để giải quyết triệt để cuộc khủng hoảng, cần có sự phối hợp nhịp nhàng, thấu đáo giữa chính quyền các nước trong khu vực.

ANH TÚ