Châu Âu có sai lầm khi dừng tiêm vaccine AstraZeneca?

Pháp, Tây Ban Nha, Đức, Italy và hơn mười quốc gia khác đã tạm dừng triển khai tiêm vaccine AstraZeneca.

Chính phủ gọi động thái này là biện pháp phòng ngừa sau những lo ngại rằng vaccine có thể gây ra các trường hợp đông máu.

Tuy nhiên, quyết định này khiến nhiều chuyên gia ngạc nhiên, đồng thời gây ra vô số nghi ngại trong nhóm người đã hoặc đang xếp hàng để tiêm.

Vaccine Covidshield do Đại học Oxford và AstraZeneca cùng phát triển. Ảnh: Reuters.

Một số chuyên gia cho biết các trường hợp đông máu được báo cáo là rất hiếm, trong khi vaccine đã được chứng minh là có tác dụng làm giảm các trường hợp mắc bệnh Covid-19.

"Ngay lúc này, tôi không thấy có bất cứ lý do gì để các nước ngừng tiêm vaccine AstraZeneca", nhà nghiên cứu cấp cao về Y tế Toàn cầu tại Đại học Southampton Michael Head nói.

Ông Head nhận định: “Vaccine này giúp bảo vệ người dân chống lại đại dịch. Vì vậy, việc tạm dừng chiến dịch tiêm chủng mà không có lý do chính đáng vào thời điểm này dường như là động thái tồi tệ".

Lợi ích lớn hơn rủi ro

Ngày 11/3, Đan Mạch là quốc gia đầu tiên ngừng sử dụng vaccine Covid-19 của AstraZeneca sau khi có báo cáo về tình trạng máu đông ở một số bệnh nhân. Trong số đó, một trường hợp nặng đã tử vong.

Na Uy ngay sau đó cũng đưa ra các báo cáo về 3 trường hợp đông máu. Tuy nhiên, những sự cố này chưa được xác nhận là có liên quan đến vaccine.

Sau vụ việc, nhiều nước Tây Âu đã ngừng sử dụng loại vaccine này. Chính phủ các nước thông báo người dân rằng quyết định thể hiện tính thận trọng trong khi chờ Cơ quan Quản lý Dược phẩm Châu Âu (EMA) xem xét vụ việc. Cơ quan này dự kiến họp vào ngày 18/3.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng phân tích các báo cáo về những trường hợp liên quan đến đông máu vào 16/3.

Tuy nhiên, đến nay, cả hai cơ quan đều cho biết không có bằng chứng về mối liên hệ với quá trình đông máu. Cơ quan EMA còn nhấn mạnh thêm lợi ích của vaccine lớn hơn những rủi ro mà nó có thể đem tới.

Giám đốc Cơ quan Quản lý Dược phẩm châu Âu Emer Cooke. Ảnh: Getty.

Theo các chuyên gia y tế, những sự cố được báo cáo chưa đủ để gây ra lo ngại. Hiệp hội Quốc tế về Huyết khối và Rối loạn đông máu (ISTH) đã khuyến cáo rằng tất cả người trưởng thành đủ điều kiện nên tiếp tục tiêm vaccine Covid-19.

Tổ chức này nhận định: "Dựa trên tất cả dữ liệu, ISTH tin rằng lợi ích của việc tiêm chủng COVID-19 vượt trội hơn hẳn so với những biến chứng tiềm ẩn, kể cả đối với bệnh nhân có tiền sử đông máu hoặc người đang dùng thuốc làm loãng máu".

Trên thực tế, những trường hợp đông máu được báo cáo ở người đã tiêm chủng cũng rất ít. Sau khi triển khai tiêm chủng 1,7 triệu liều AstraZeneca, Đức chỉ phát hiện ra 7 trường hợp đông máu.

Cơ quan Dược phẩm Na Uy cho biết 3 bệnh nhân đang điều trị tại bệnh viện cho thấy "các triệu chứng bệnh hiếm gặp". Những bệnh nhân này có số lượng tiểu cầu trong máu thấp bất thường. Điều đó có thể dẫn đến chảy máu nghiêm trọng.

Sự thật về việc vaccine có thể gây đông máu

AstraZeneca cho biết họ đã xem xét cẩn thận dữ liệu về 17 triệu người tiêm ở châu Âu và phát hiện có 37 trường hợp phát triển máu đông. Tuy nhiên, theo hãng, không có bằng chứng về việc tăng nguy cơ đông máu ở bất kỳ nhóm tuổi hoặc giới tính nào ở các quốc gia.

"Con số này thấp hơn nhiều so với tỷ lệ mắc bệnh tự nhiên ở cùng quy mô dân số và tương tự đối với các loại vaccine Covid-19 được cấp phép khác", hãng dược phẩm cho biết.

Giám đốc Viện Nghiên cứu Tim mạch và Chuyển hóa tại Đại học Reading Jon Gibbins cho rằng khi hàng triệu người được tiêm chủng, sẽ không thể tránh khỏi những điều như vậy xảy ra.

"Nhưng nó không chứng minh mối quan hệ nhân quả nào cả, nó không cho thấy nguyên nhân hoàn toàn từ phía vaccine", ông Gibbins nói.

Theo CNN, điều quan trọng cần nhìn nhận là vaccine cung cấp khả năng bảo vệ, chống lại Covid-19 - căn bệnh mà chính bản thân nó đã gây ra cục máu đông. Ông Gibbins cho biết ông hoàn toàn chắc chắn những người nhập viện vì nhiễm Covid đều có nguy cơ cao bị đông máu.

Chuyên gia Michael Head nói: "Không có cơ chế sinh học rõ ràng nào chỉ ra rằng đông máu là do vaccine gây ra".

Một số chuyên gia khác lại nhận định mặc dù rất khó xảy ra, không thể loại bỏ hoàn toàn khả năng vaccine gây ra các hiện tượng này.

Nhưng ngay cả vậy, theo ông Head, dữ liệu đến nay vẫn cho thấy "tỷ lệ thấp đến mức tôi không thấy lý do gì để tạm dừng triển khai tiêm vaccine".

Sự do dự tiêm vaccine

Hầu hết chuyên gia mong đợi các quốc gia châu Âu sẽ sớm triển khai tiêm chủng vaccine AstraZeneca trở lại nhưng tác động lâu dài của sự việc đang gây ra lo lắng.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã bị các chuyên gia y tế chỉ trích vì cho rằng vaccine AstraZeneca không hiệu quả ở người cao tuổi. Ảnh: CNN.

"Tôi lo ngại về sự do dự tiêm chủng vaccine đang diễn ra khắp châu Âu", ông Head nói, đồng thời nhấn mạnh rằng các trường hợp xuất hiện cục máu đông gần đây có thể làm phức tạp thêm vấn đề.

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng chủ nghĩa hoài nghi đối với vaccine Covid-19 đang tăng cao ở Pháp và thậm chí, còn ảnh hưởng đến mức độ tin cậy của người dân tới các loại vaccine khác trong những năm tới.

Những lo ngại về việc tiêm chủng vaccine có thể làm chậm tiến trình thoát khỏi đại dịch của thế giới.

"Việc triển khai tiêm bị cản trở, nhiều người sẽ không được bảo vệ và sẽ có nhiều trường hợp mắc Covid-19 hơn mức cần thiết", ông Head nói.

Hiện một số quốc gia vẫn tiếp tục kế hoạch tiêm chủng như Anh, đất nước đã có hơn 11 triệu liều được sử dụng và dữ liệu thực tế cho thấy vaccine đang giúp giảm các ca lây nhiễm.

Minh An