Chất Novichok dùng để đầu độc cựu điệp viên Nga mạnh đến mức nào?

Cựu điệp viên Nga Sergei Skripal, 66 tuổi, và con gái Yulia, 33 tuổi - Ảnh: AFP

Sau khi Thủ tướng Anh Theresa May công bố tên chất độc thần kinh có liên quan đến vụ cựu điệp viên Nga bị đầu độc, thông tin về loại chất độc này lập tức nhận được sự quan tâm rộng rãi của dư luận.

Trong tuyên bố trước quốc hội Anh vào ngày 12.3, Thủ tướng May phát biểu: “Bây giờ đã rõ ông Sergei Skripal và con gái bị trúng chất độc thần kinh ở cấp độ quân sự, loại do Nga điều chế”.

Theo bà May, chất độc được xác định thuộc nhóm chất độc thần kinh gọi là Novichok, trước đây từng được Nga sản xuất.

Cựu điệp viên Nga Sergei Skripal, 66 tuổi, và con gái Yulia, 33 tuổi, được phát hiện trong tình trạng bất tỉnh trên một băng ghế ở thành phố Salisbury, miền nam nước Anh vào ngày 4.3. Họ vẫn còn trong tình trạng nguy kịch, theo hãng tin AP.

Đội điều tra phải mặc trang phục phòng hộ đặc biệt khi tiếp xúc hiện trường - Ảnh: AFP

Như vậy, Novichok là loại chất độc gì?

Chất độc kinh hoàng nhất

Theo Đài NBC News ngày 13.3, Novichok có nghĩa là “newbie” hoặc “tay mơ”, được các nhà khoa học Liên Xô điều chế từ những năm 1970 nhằm đối phó với các hiệp định cấm vũ khí hóa học.

Trên thực tế, Novichok là tên chung cho một nhóm các chất độc hóa học, và sự tồn tại của chúng chỉ được phanh phui vào thời điểm Liên Xô sụp đổ năm 1991. Lúc đó, nhà khoa học Vil Mirzayanov của Viện Nghiên cứu Khoa học về Công nghệ Hóa-Sinh học đào tẩu sang phương Tây, mang theo thông tin Moscow đã nghiên cứu một loại chất độc thần kinh có thể gieo rắc sự chết chóc còn ghê gớm hơn bất kỳ loại chất độc nào khác vào thời điểm đó.

Dù thông tin chi tiết và đầy đủ về thành phần hóa học của Novichok đến nay vẫn còn là bí ẩn, chất độc Novichok một khi xâm nhập sẽ “làm chậm nhịp tim, hạn chế đường hô hấp và khiến nạn nhân chết vì ngạt thở”, theo Reuters dẫn lời giáo sư Gary Stephens của Đại học Reading (Anh).

Theo kết quả nghiên cứu do Đại học Teesside và Bệnh viện Đại học James Cook của Anh hợp tác công bố vào năm 2010, có ít nhất một loại Novichok được mô tả có độc tính cao hơn 5 đến 8 lần chất độc thần kinh VX được dùng trong vụ ám sát công dân Triều Tiên có tên trên hộ chiếu là Kim Chol (được cho là Kim Jong-nam, anh trai nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un).

Liên Hiệp Quốc liệt VX vào dạng vũ khí hủy diệt hàng loạt.

“Được biết độc tố Novichok gây nên thương tổn vĩnh viễn, nghiêm trọng” hơn bất kỳ loại chất độc thần kinh nào khác, dù sau đó nạn nhân lập tức được điều trị bằng thuốc giải độc, theo các chuyên gia Anh.

Thậm chí một số chất độc thuộc nhóm Novichok còn được điều chế đặc biệt để vô hiệu hóa thuốc giải độc.

Điều nguy hiểm là đa số các chất độc Novichok được xem là vũ khí hóa học nhị phân, nghĩa là được tạo ra từ hai thành phần hóa chất, nếu để riêng thì không có độc tính nhưng khi kết hợp lại thì có thể gây chết người.

Các thành phần hóa chất, vì vậy, không bị liệt vào danh sách cấm. Các nhà khoa học tin rằng các chất độc thuộc nhóm Novichok khó phát hiện, nhưng dễ chế tạo bí mật vì chỉ cần những hóa chất thông dụng và nhà máy sản xuất thuốc trừ sâu bình thường.

Thụy Miên