Chánh án TAND Tối cao nói về quyết định án treo trong các vụ án hình sự

Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Hòa Bình trả lời chất vấn

Trong phiên chất vấn chiều ngày 31/10, đại biểu Nguyễn Văn Chiến (Hà Nội) đã đặt câu hỏi với Chánh án TAND Tối cao về vấn đề quyết định án treo trong các vụ án hình sự.

Theo đại biểu Chiến, án treo là một chế định rất nhân văn đã được Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao ban hành ở Nghị quyết 01/2013, nay ban hành ở Nghị quyết 02/2018 để hướng dẫn Điều 65, BLHS năm 2015 (sửa đổi năm 2017).

"Tuy nhiên, trong thực tiễn xét xử thời gian qua có rất nhiều vụ án, trong đó bị cáo mà nay là bị án đủ điều kiện cho hưởng án treo nhưng tòa án các cấp vẫn quyết định phạt tù giam. Để pháp luật được thực thi nghiêm minh, những trường hợp mà quyền lợi của người dân và để giảm áp lực của trại giam thì Chánh án có biện pháp gì để giải quyết vấn đề này? Và được biết ngành tòa án có tổ chức kiểm tra và cho hưởng án treo, vậy ngành tòa án có tổ chức kiểm tra về án giam hay chưa?", đại biểu Chiến hỏi

Trả lời câu hỏi của đại biểu Chiến, Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Hòa Bình cho rằng: Đây là một câu hỏi chia sẻ. Về chế định án treo được quy định trong luật và được xem là một chế định nhân đạo khi chúng ta ứng xử đối với hành vi vi phạm.

Theo chủ trương của Đảng được ghi trong Nghị quyết 49 là phải giảm hình phạt tù và tăng các hình phạt không giam giữ.

Trên thực tế đối với các nước thì hình phạt không giam giữ chiếm khoảng 60%, ở nước ta án treo trong nhiều năm là dưới 20%, năm nay lên được 23%.

Vì sao tỷ lệ án treo lại thấp như vậy? Chánh án Nguyễn Hòa Bình cho rằng, cũng phải chia sẻ với các Kiểm sát viên khi đề nghị truy tố và các thẩm phán bởi khi tuyên án treo thì xã hội hay đặt ra câu chuyện là có tiêu cực ở trong này hay không.

"Cho nên trong một số trường hợp đủ điều kiện án treo nhưng các công tố viên và các thẩm phán để đảm bảo an toàn thì thường không áp dụng hình phạt này. Đây là một hạn chế, mặc dù về mặc chủ trương là đã có", Chánh an TAND Tối cao nói.

Chánh án Nguyễn Hòa Bình cho biết, trước tình hình như này, Hội đồng thẩm phán đã có Nghị quyết 02 thay cho nghị quyết 01 cũ khắc phục những quy định cũ về án treo quá khắt khe và cũng đã có tập huấn đối với các vụ án mà người phạm tội lấy đồng tiền làm phương tiện và mục đích phạm tội. Ví dụ như: đánh bạc, lừa đảo, lạm dụng tín nhiệm... thì hình phạt kinh tế, hình phạt tiền, hình phạt cải tạo không giam giữ là hình phạt chứ không phải hình phạt tù.

"Mặc dù có hướng dẫn như vậy nhưng trên thực tế khi đi kiểm tra thì không chỉ có ngành dọc Viện, Tòa hay Bộ Công an mà kể cả cơ quan của Quốc hội hay HĐND khi giám sát cũng đặt câu chuyện là: Án treo có vấn đề gì không? Cho nên anh em cũng nghĩ ngại trong việc như thế này. Đây là một thực tế.

Những năm gần đây có nâng lên và tình hình này tôi nghĩ là với Nghị quyết mới của Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao thì tình hình sẽ được cải thiện. Tuy nhiên, cũng thấy một việc là chúng ta nhìn nhận vấn đề này một cách khách quan hơn", Chánh án Nguyễn Hòa Bình chia sẻ.

Phương Mai