Chấn động bằng chứng cuộc tuyệt chủng hàng loạt của Trái đất cổ đại
Một nghiên cứu mới cho thấy rằng, những hóa thạch bị mất tích vừa được tìm thấy đã chỉ ra sự kiện tuyệt chủng hàng loạt được biết đến sớm nhất trên Trái đất.
Sự kiện tuyệt chủng (hay còn được biết đến là tuyệt chủng hàng loạt, sự kiện cấp tuyệt chủng) là sự suy giảm rõ rệt mức độ phong phú và đa dạng các loài sinh vật lớn (không phải vi sinh vật). Hiện tượng này diễn ra khi tốc độ tuyệt chủng tăng nhanh so với tốc độ hình thành loài.
Do phần lớn sinh vật trên Trái Đất là vi sinh vật vốn không để lại nhiều dấu tích trong lịch sử sinh học để nghiên cứu nên tuyệt chủng hàng loạt có thể không thực sự ảnh hưởng lớn đến toàn bộ đa dạng sinh học trên Trái Đất mà chỉ tác động vào nhóm các sinh vật có kích thước quan sát được.
Một nghiên cứu mới cho thấy rằng, những hóa thạch bị mất tích vừa được tìm thấy đã chỉ ra sự kiện tuyệt chủng hàng loạt được biết đến sớm nhất trên Trái đất. Những cộng đồng động vật lớn, phức tạp đầu tiên đã bị giết chết do lượng oxy giảm mạnh trên toàn cầu - một phát hiện có thể có ý nghĩa đối với các hệ sinh thái đại dương hiện đại đang bị đe dọa bởi các hoạt động của con người.
Hóa thạch thời kỳ Ediacara đã tuyệt chủng: Dickinsonia (giữa) và Parvancorina hình mỏ neo nhỏ hơn (trái), trong đá sa thạch tại Vườn quốc gia Nilpena Ediacara ở Nam Australia.
Một lời giải thích khả dĩ có thể là bọ ba thùy thời kỳ đầu - động vật chân đốt ở biển có giáp - bắt đầu cạnh tranh với hệ động vật thời kỳ Ediacaran, khiến loài này tuyệt chủng. Một lời giải thích khả dĩ khác là quần thể động vật Ediacaran vẫn tồn tại, nhưng các điều kiện cần thiết để bảo tồn hóa thạch Ediacaran chỉ tồn tại cho đến 550 triệu năm trước.
Để trả lời những câu hỏi này, Evans - một nhà nghiên cứu sau Tiến sỹ tại Virginia Tech, Mỹ và các đồng nghiệp đã biên soạn cơ sở dữ liệu về hóa thạch Ediacara mà các nhà nghiên cứu khác đã mô tả trước đây trong tài liệu khoa học, sắp xếp từng mục theo các yếu tố như vị trí địa lý, kích thước cơ thể và chế độ cho ăn.
Nhóm nghiên cứu đã lập danh mục 70 chi động vật sống cách đây 550 triệu năm và phát hiện ra rằng, chỉ có 14 chi trong số đó vẫn còn tồn tại khoảng 10 triệu năm sau. Họ nhận thấy không có thay đổi đáng kể nào trong các điều kiện cần thiết để bảo quản hóa thạch, cũng như không tìm thấy sự khác biệt nào trong chế độ cho ăn có thể gợi ý rằng động vật Ediacaran đã chết do cạnh tranh với động vật kỷ Cambri, như bọ ba thùy.
Tuy nhiên, có một điểm chung giữa các sinh vật sống sót: cơ thể có diện tích bề mặt cao so với thể tích, có thể giúp động vật đối phó với điều kiện oxy thấp. Quan sát đó, kết hợp với bằng chứng địa hóa học về sự suy giảm oxy 550 triệu năm trước, cho thấy rằng kỷ Ediacara có thể đã kết thúc trong một sự kiện tuyệt chủng hàng loạt do lượng oxy thấp trong đại dương.
Tại sao nồng độ oxy giảm mạnh trong những năm tàn của kỷ Ediacaran vẫn còn là một bí ẩn. TS Evans cho biết, núi lửa phun trào, chuyển động của mảng kiến tạo và tác động của tiểu hành tinh đều có thể xảy ra, cũng như những lời giải thích ít kịch tính hơn, chẳng hạn như sự thay đổi mức độ dinh dưỡng trong đại dương.
Bất kể nó xảy ra như thế nào, sự tuyệt chủng hàng loạt này có khả năng ảnh hưởng đến quá trình tiến hóa tiếp theo của sự sống trên Trái đất và có thể có ý nghĩa đối với các nhà khoa học đang nghiên cứu cách thức sự sống của động vật bắt đầu.
Sinh vật Ediacaran là bằng chứng của sự sống trong thời kỳ đầu của lịch sử Trái đất và chúng đại diện cho một thế giới khác - một thế giới cách biệt với chúng ta bởi thời gian.
Sinh vật Edicaran thực chất là một loài sinh vật không miệng, không ruột và không hậu môn. Nói cách khác, chúng không có bất cứ đặc tính nào của các loài tiến hóa trong khoảng thời gian xảy ra vụ nổ Cambrian 542 triệu năm trước, vốn là các dạng thể cơ bản cho mọi loài sinh vật có mặt trên Trái Đất.
Vậy làm thế nào mà sinh vật Kỷ Ediacaran có thể tồn tại khi chúng không có các cơ quan hấp thu dinh dưỡng? Câu trả lời có thể là do cấu trúc mỏng dẹt của chúng. Một số nhà khoa học giả thiết rằng Ediacaran là một dạng màng tế bào có thể thẩm thấu dinh dưỡng trực tiếp từ nước biển. Điều này có thể liên quan đến những thay đổi căn bản về môi trường Trái đất từ khoảng 600 triệu năm trước đây khi các tảng băng khổng lồ bắt đầu tan.
Xem thêm video: Giải cứu ếch cây khỏi nguy cơ tuyệt chủng (Nguồn: THTPCT).
