Chậm triển khai, ảnh hưởng đến đời sống người dân

Dự án nhiệt điện Quỳnh Lập 1 có mức đầu tư khoảng 2,2 tỷ USD, xây dựng tại Khu công nghiệp Đông Hồi, được Chính phủ giao Tập đoàn Công nghiệp Than-Khoáng sản Việt Nam làm chủ đầu tư tại Công văn số 2798/VPCP-KTN ngày 29-4-2009 và được Ban quản lý Khu kinh tế Đông Nam (Nghệ An) phê duyệt quy hoạch chi tiết tại Quyết định số 201/QĐ-KTT với tổng diện tích 143,54ha. Ban quản lý khu kinh tế Đông Nam đã phối hợp với chủ đầu tư, UBND thị xã Hoàng Mai và UBND xã Quỳnh Lập tổ chức công bố quy hoạch, cắm mốc quy hoạch tại thực địa vào ngày 17-12-2015. Được biết, Tập đoàn Than-Khoáng sản Việt Nam đã phối hợp với UBND thị xã Hoàng Mai thực hiện hoàn thành công tác lập bản đồ địa chính và cơ bản hoàn thành hồ sơ phương án bồi thường giải phóng mặt bằng cho dự án. Tuy nhiên, do khó khăn về nguồn vốn nên Tập đoàn Than-Khoáng sản Việt Nam đã không thực hiện được theo kế hoạch mà đang kêu gọi liên doanh với các nhà đầu tư để có vốn tiếp tục triển khai dự án.

Do chậm triển khai nên cuộc sống của người dân trong vùng quy hoạch ngày càng khó khăn, bởi đây là địa bàn bãi ngang, địa hình tương đối bằng phẳng song các tuyến đường liên thôn, liên xã lại rất chật hẹp, một phần do lâu ngày không được sửa chữa, tu bổ. Đoạn đường dài chưa đến 3km với đầy hố nước, ổ voi, ổ gà… nếu không có người của địa phương hướng dẫn thì không ai ngỡ đây là dự án nhà máy nhiệt điện đã được khởi công từ cách đây ba năm.

Dẫn chúng tôi tham quan vùng dự án, ông Mai Văn Khư, Bí thư chi bộ kiêm Trưởng thôn Đông Minh, xã Quỳnh Lập (thị xã Hoàng Mai), cho biết: “Cuộc sống của người dân sống trong vùng dự án hiện nay rất khó khăn. Do không được làm nhà, tách hộ nên nhiều gia đình phải sống 3-4 thế hệ cùng một nhà. Không ít gia đình 12 người sống trong một căn nhà chưa đến 100m2. Diện tích đất trước đây trồng hoa màu, do quy hoạch dự án dân bỏ hoang nên đến nay không còn canh tác được, vì thế người dân chủ yếu sống bám biển và đi làm thuê kiếm sống. Khổ nhất là các cháu học mầm non ở ba thôn của vùng quy hoạch, không có trường lớp để học nên phải học nhờ tại nhà văn hóa của các thôn. Các cháu học tiểu học cũng không đủ phòng học và phải học trong các lớp học tạm bợ nên rất vất vả, mùa nắng thì nóng, mùa mưa thì tiếng mưa rơi át cả tiếng giảng bài của giáo viên… Chúng tôi đã đề nghị cấp trên sử dụng 5% quỹ đất công ích của địa phương để xây dựng lớp học cho các cháu nhưng đến nay vẫn chưa được chấp thuận”.

Chúng tôi tận mắt chứng kiến cuộc sống khó khăn của người dân sống trong vùng quy hoạch, những nóc nhà xập xệ vì không được sửa chữa, những ngôi nhà bỏ hoang vì chủ nhà đã bỏ đi làm thuê hoặc sang nhượng cho người khác để kiếm kế sinh nhai… Đi đến đâu người dân cũng muốn gửi gắm qua chúng tôi, đến các cấp lãnh đạo về nguyện vọng của họ là được làm nhà, được sinh sống trên chính mảnh đất đã gắn bó với họ từ bao đời nay.

Chúng tôi ghé vào nhà ông Trần Xuân Chỉnh, lúc này mới 10 giờ nhưng gia đình đã ăn cơm và chuẩn bị nghỉ trưa. Ông cho biết vì không có việc gì làm nên ăn sớm, ông nói: “Ngày trước có đất trồng lạc, trồng hoa màu, nhưng từ khi có dự án làm nhiệt điện, nhà tôi chỉ biết dựa vào biển. Tôi đã động viên hai đứa con lớn đi xuất khẩu lao động, còn 5 người trong gia đình hiện nay đều sống nhờ vào biển. Gia đình tôi chỉ mong nếu thực hiện dự án thì phải triển khai nhanh để đền bù cho dân, để người dân còn kiếm kế sinh nhai, còn nếu không thì phải để cho dân chúng tôi được làm nhà, lấy đất trồng trọt, ổn định cuộc sống”.

Ông Lê Bá Vân, Chủ tịch UBND xã Quỳnh Lập, nói: “Tất cả những khó khăn và nguyện vọng của người dân, lãnh đạo địa phương đều biết và nắm rất rõ, vì qua các lần tiếp xúc cử tri, nhân dân và chúng tôi đều kiến nghị. Nhưng dự án đã được Chính phủ phê duyệt, chúng tôi chỉ biết thực hiện và chờ đợi. Mong sao lãnh đạo các cấp sớm có những giải pháp phù hợp để người dân trong vùng dự án bớt đi phần nào vất vả”.

Tại Kỳ họp thứ năm, Hội đồng nhân dân tỉnh Nghệ An, khóa XVII, trong phần báo cáo kết quả giải quyết ý kiến, kiến nghị của cử tri, UBND tỉnh Nghệ An yêu cầu UBND thị xã Hoàng Mai phối hợp với các ban, ngành liên quan tiếp tục làm tốt công tác vận động, tuyên truyền để người dân hiểu rõ, đồng thuận trong công tác tái định cư, giải phóng mặt bằng cho dự án. Trước mắt UBND thị xã Hoàng Mai cần tập trung xây dựng hoàn thành khu tái định cư số 2 để nhanh chóng di dân ổn định cuộc sống, sinh hoạt.

Thiết nghĩ, đã đến lúc các cấp chính quyền tỉnh Nghệ An cần có biện pháp và cùng với chủ đầu tư tìm ra phương án tối ưu để người dân sống trong vùng dự án Nhà máy nhiệt điện Quỳnh Lập 1 bớt khó khăn.

LÊ ANH TẦN