Chậm tiến độ 17 tháng, chưa đủ cơ sở pháp lý để thu phí

Sông Sài Gòn nhìn từ trên cao. Ảnh: O.H

Hồ sơ đề xuất không đáp ứng yêu cầu, “được” đánh giá đạt

Về vốn và công nợ dự án, tại thời điểm thanh tra, vốn của nhà đầu tư (Liên danh Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển Đô thị xanh (GUD) và Công ty Cổ phần Đầu tư và Xây dựng STD Việt Nam) đã nộp đủ số vốn chủ sở hữu (172 tỷ đồng) theo cam kết, nhưng việc nộp còn chậm khoảng 10 tháng so với quy định. Vốn giải ngân cho xây lắp (90,715 tỷ đồng) tạm ứng cho nhà thầu thi công trên cơ sở hợp đồng nguyên tắc chưa phù hợp với quy định.

Thời gian hoàn vốn của Hợp đồng BOT là 20 năm 9 tháng nhưng Hợp đồng tín dụng thời hạn vay là 14 năm. Hợp đồng tín dụng chậm 16 tháng khác với điều kiện về thời gian cam kết tín dụng của hợp đồng BOT (quá 3 tháng không ký được hợp đồng tín dụng có thể bị xem xét bổ sung thay thế Nhà đầu tư). Đến thời điểm thanh tra, ngân hàng vẫn chưa giải ngân vốn cho dự án.

Liên quan đến công tác kiểm tra, giám sát, quản lý của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, Bộ GTVT cũng chỉ rõ Cục Đường thủy Nội địa Việt Nam chưa thực hiện kịp thời, đầy đủ: việc kiểm tra theo nội dung rà soát nội dung hợp đồng, các điều chỉnh, bổ sung hợp đồng giữa nhà đầu tư, DNDA với các nhà thầu tham gia dự án cũng như kiểm tra, rà soát giá trị giải ngân, tiến độ giải ngân dự án. Trong khi, Ban quản lý dự án 7 chưa thực hiện kiểm tra, giám sát kịp thời, đầy đủ theo nội dung rà soát nội dung hợp đồng, các điều chỉnh, bổ sung hợp đồng giữa nhà đầu tư, DNDA với các nhà thầu tham gia dự án; Chưa kịp thời rà soát, kiến nghị Bộ GTVT chấp thuận tiêu chuẩn kỹ thuật thi công hạng mục cọc ly tâm theo quy định.

Đáng chú ý, trong lựa chọn nhà thầu, tại Gói thầu xây lắp 9, Doanh nghiệp Dự án (DNDA) ký hợp đồng nguyên tắc với Công ty Cổ phần Nam Tân trước khi khung tiêu chí được Bộ GTVT phê duyệt. Công ty này đã không đảm bảo tiêu chí, năng lực theo hồ sơ yêu cầu (hợp đồng tạm tính gần 62 tỷ đồng), Công ty TNHH Đầu tư BOT Bình Lợi - DNDA tiếp tục ký hợp đồng nguyên tắc với Công ty Cổ phần Xây dựng công trình đường sắt 796 (10,156 tỷ đồng) từ đó có 2 doanh nghiệp này đã thành lập liên danh (Công ty Cổ phần Nam Tân và Công ty Xây dựng công trình đường sắt 796), để tham gia gói thầu xây lắp số 9. “Hồ sơ đề xuất của liên danh không đáp ứng yêu cầu chỉ định thầu xây lắp tại mục thiết bị thí nghiệm, tuy nhiên hồ sơ đề xuất vẫn đánh giá đạt yêu cầu”, kết luận thanh tra nêu rõ.

Tại các gói thầu xây lắp 3,4, công tác lựa chọn nhà thầu thi công còn chậm, DNDA ký hợp đồng nguyên tắc để các đơn vị triển khai thi công các gói thầu khi chưa phát hành hồ sơ yêu cầu để lựa chọn, đánh giá năng lực các nhà thầu thi công.

Trong khi đó, các gói thầu: 2, 4, 7, 8, 10, Tư vấn thiết kế độc lập chưa tiến hành lựa chọn xong các nhà thầu thi công. Do đó, ngày 29/6/2018, Bộ GTVT đã yêu cầu phải khẩn trương hoàn thành công tác lựa chọn nhà thầu các gói thầu trong tháng 7/2018 tuy nhiên đến nay (thời điểm kết luận thanh tra cuối tháng 9/2018) vẫn chưa thực hiện xong.

Gần hết thời hạn hoàn thành, 5 gói thầu vẫn chưa thi công

Theo một số hồ sơ thi công nghiệm thu các gói thầu 1, 3, 4, 9 thì trong quá trình triển khai thi công các đơn vị tham gia dự án chưa tuân thủ đầy đủ Luật Xây dựng về trình tự xây dựng cơ bản, chỉ dẫn kỹ thuật, các quy trình, quy phạm hiện hành, vẫn còn nhiều tồn tại, sai sót trong quá trình thi công, năng lực các nhà thầu thi công yếu, ảnh hưởng đến tiến độ thi công.

Đi kèm với đó, tại dự án cũng tồn tại tình trạng chưa thực hiện đủ các nội dung theo quy chế tạm thời về tư vấn giám sát, chỉ dẫn kỹ thuật dự án, đề cương tư vấn giám sát được chấp thuận, các quy định hiện hành, còn nhiều hạn chế trong việc thực hiện tư vấn giám sát.

Đến thời điểm thanh tra, nhiều hạng mục công việc đã triển khai thi công xong như: DNDA chưa lựa chọn được đơn vị tư vấn kiểm định độc lập để kiểm tra đánh giá chất lượng công trình theo quy định.

Thực tế, dự án mới triển khai thi công gói thầu số 3 đạt 82%, gói thầu số 4 đạt 10,07%, gói thầu số 9 đạt 7,4%, gói thầu số 6 đạt 56%, các gói thầu 2, 5, 7, 8, 10 chưa triển khai thi công.

“Dự án bị chậm tiến độ 17 tháng so với Hợp đồng BOT nhưng DNDA, Tư vấn quản lý dự án, Tư vấn giám sát và các nhà thầu thi công chưa phân tích, đánh giá các nguyên nhân để có giải pháp đẩy nhanh tiến độ thi công dự án, điều chỉnh tiến độ, điều chỉnh giá trị xây lắp, điều chỉnh các chi phí quản lý dự án, chi phí tư vấn.” Kết luận Thanh tra nêu rõ.

Chưa đủ cơ sở pháp lý để thu phí

Theo kết luận thanh tra của Bộ GTVT, do tổng mức đầu tư được duyệt không chính xác (giảm 229,679 tỷ đồng), và xác định lưu lượng vận tải chưa chính xác, nên phương án xác định thời gian thu phí hoàn vốn cho dự án chưa chính xác (thời gian thu phí hoàn vốn cho dự án sẽ được xác định sau khi dự án được thỏa thuận quyết toán chi phí đầu tư xây dựng; quyết toán thu phí; quyết toán chi phí vận hành; khai thác và tổ chức thu phí theo quy định).

Bởi vậy, Bộ GTVT kết luận: “Dự án chưa có đủ cơ sở pháp lý để thu giá dịch vụ nếu dự án hoàn thành. Cụ thể, Thông tư số 80/2015/TT-BTC của Bộ Tài chính quy định mức thu, chế độ thu nộp và quản lý luồng, lạch đối với luồng sông Sài Gòn (từ cầu đường sắt Bình Lợi tới cảng Bến Súc); tuy nhiên, Thông tư này đã hết hiệu lực từ ngày 1/7/2017, dự án chưa được các bên xác định cơ sở pháp lý để thu và cơ chế chuyển đổi giữa thu phí và thu giá”.

Oanh Hữu