Câu chuyện nhập trường

Trường Đại học Thái Bình.

Mới chỉ là đề xuất

Thông tin từ ông Nguyễn Hiệu, đầu tháng 7 vừa qua, ĐHQGHN có cử đoàn công tác làm việc với lãnh đạo tỉnh Thái Bình, trao đổi nhiều nội dung hợp tác giữa hai bên về các khía cạnh tư vấn chính sách, về hợp tác trong nghiên cứu khoa học và trong đào tạo nhân lực. Trong các nội dung trao đổi hợp tác, lãnh đạo tỉnh Thái Bình có đề xuất một ý tưởng là Trường ĐH Thái Bình trở thành một trường đại học thành viên nhập vào ĐHQGHN.

Về đề xuất này, ĐHQGHN cho rằng, đây là việc lớn, cần có sự bàn bạc trong lãnh đạo và các bộ phận có trách nhiệm về ý tưởng này. Cũng như cân nhắc rất kỹ lưỡng các khía cạnh của vấn đề trước khi quyết định.

Theo ông Hiệu, Trường ĐH Thái Bình là một trường ĐH có cơ sở vật chất và trang bị khá tốt so với nhiều trường ĐH ở các địa phương khác, các lĩnh vực đào tạo khá phong phú, nhiều loại hình đào tạo và nhiều cấp đào tạo, nhưng chủ yếu thiên về dạy nghề và đào tạo bồi dưỡng…

Việc Trường ĐH Thái Bình tham gia vào hệ thống của một ĐH lớn tầm quốc gia và quốc tế có thể sẽ là một thuận lợi trong việc phát triển đáp ứng các mục tiêu của tỉnh và của khu vực cũng như của đất nước. Tuy nhiên, việc này cần tính toán tới rất nhiều yếu tố, nhìn từ nhiều khía cạnh, cân nhắc các khả năng ảnh hưởng của nó tới cả ĐHQGHN và Trường ĐH Thái Bình, lại cần báo cáo, xin ý kiến các cơ quan quản lý có liên quan trước khi có những bước đi tiếp theo.

Từ trường hợp này, các các chuyên gia giáo dục cũng góp ý kiến. Trong đó, nhiều ý kiến cho rằng, việc sát nhập trường đại học địa phương vào trường trọng điểm khó thành hiện thực. Bởi mỗi trường có sứ mệnh và mục tiêu khác nhau.

TS Lê Viết Khuyến, nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục ĐH (Bộ GDĐT) chia sẻ, Trường ĐH Thái Bình và ĐHQGHN có đẳng cấp và sứ mệnh khác nhau. ĐHQGHN phát triển theo định hướng nghiên cứu, còn Trường ĐH Thái Bình theo định hướng ứng dụng, đào tạo để đáp ứng nguồn nhân lực của địa phương. Vì thế, nếu trở thành trường thành viên của ĐHQGHN là không phù hợp và việc này phải có ý kiến của Chính phủ.

“Thay vì trở thành trường thành viên của ĐHQGHN, Trường ĐH Thái Bình có thể liên kết với các trường ĐH khác trong vùng hoặc sắp xếp lại ngành nghề đào tạo, huy động các nguồn lực của địa phương để phát triển”, theo ông Khuyến.

Đồng quan điểm, PGS.TS Trần Xuân Nhĩ, nguyên Thứ trưởng Bộ GDĐT cho rằng: Trong ĐH đa lĩnh vực trọng điểm quốc gia, các trường thành viên đều là trường chuyên ngành, trong khi trường ĐH địa phương vốn là trường đa lĩnh vực đào tạo nguồn nhân lực đa dạng chủ yếu phục vụ nhu cầu địa phương.

Ngoài ra, khi trường ĐH địa phương trở thành thành viên của ĐH trọng điểm quốc gia thì sứ mệnh phục vụ nhu cầu đa dạng về nguồn nhân lực trình độ cao cho chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của địa phương và để giúp cho người dân của địa phương có thêm cơ hội tiếp cận với giáo dục ĐH sẽ không còn nữa.

“Hỗ trợ nâng cao năng lực học thuật cho trường địa phương không nhất thiết phải dùng hình thức sáp nhập vào trường trọng điểm, mà có thể chọn các hình thức khác: Hình thành các cụm trường liên kết trên cùng địa bàn để hỗ trợ lẫn nhau”, ông Nhĩ chia sẻ.

Ý kiến từ Hiệp hội các trường ĐH, CĐ

Mong việc sáp nhập này không xảy ra, cuối tháng 7, Hiệp hội các trường ĐH,CĐ Việt Nam đã có kiến nghị một số giải pháp khẩn cấp để bảo tồn và phát triển hệ thống trường ĐH địa phương. Hiệp hội đã gửi công văn kiến nghị này tới Bộ trưởng Bộ GDĐT Phùng Xuân Nhạ và chủ tịch UBND các tỉnh, TP trực thuộc Trung ương tỏ rõ quan điểm lo ngại.

Hiệp hội cho rằng, đây là một động thái hết sức nguy hiểm, có thể dẫn đến nguy cơ làm suy yếu nghiêm trọng hệ thống giáo dục ĐH của đất nước. “Việc sáp nhập các trường ĐH địa phương vào các ĐH trọng điểm quốc gia, về hình thức vốn được xem là giải pháp quan trọng góp phần nâng cao đẳng cấp và năng lực tài chính cho các trường này. Nhưng thực tế, kỳ vọng đó sẽ không đạt được, thậm chí còn làm cho các trường địa phương dễ có nguy cơ bị tiêu vong hơn”- theo Hiệp hội.

Hiệp hội cũng nêu ra một số lý do để chứng minh cho nhận xét của mình. Theo Hiệp hội, việc đưa trường ĐH địa phương trở thành thành viên của ĐH trọng điểm quốc gia là một sự hợp nhất khiên cưỡng do hai loại trường có sứ mệnh khác nhau, chuẩn mực kiểm định khác nhau, cơ cấu trình độ nhân lực khác nhau.

Thực tế, các trường địa phương sau khi sáp nhập hầu như không nhận được hỗ trợ về ngân sách từ các ĐH trọng điểm quốc gia. Trong khi đó, các trường ĐH địa phương lại phải thay đổi sứ mệnh, chương trình đào tạo, cơ cấu nhân lực... cho phù hợp với sứ mệnh mới. Ở một số nơi, lại có tình trạng trường “thành viên địa phương” còn phải đóng góp nghĩa vụ cho “trường mẹ”.

Đảng và Nhà nước từ trước đến nay, luôn xem giáo dục địa phương là một bộ phận không thể thiếu của hệ thống giáo dục quốc gia. Vì thế Hiệp hội đề nghị, cho dù đất nước tạm thời đang gặp khó khăn về kinh tế nhưng không phải vì thế một số tỉnh, thành phải “hy sinh” con mình là trường ĐH địa phương.

“Trường ĐH địa phương được thành lập là để phục vụ cho nhu cầu đào tạo nhân lực và dân trí của cộng đồng địa phương. Do đó, nhà trường ĐH địa phương phải được người dân nơi đó nuôi dưỡng và dần dần nâng cao chất lượng đào tạo bằng khoản trích ra từ tiền thuế họ đóng góp cho chính quyền địa phương. Chính quyền địa phương phải có trách nhiệm duy trì và hỗ trợ cho các trường địa phương để thực hiện đúng sứ mệnh đặt ra khi thành lập. Trong trường hợp địa phương gặp khó khăn về ngân sách đầu tư, lãnh đạo tỉnh, thành có thể cân nhắc giảm quy mô hoạt động của trường.

Cũng có thể thực hiện xã hội hóa giáo dục để tìm kiếm các nguồn lực mới; khuyến khích nhà trường năng động, tự chủ từng phần, đa dạng hóa loại hình đào tạo; liên kết với các trường CĐ,ĐH khác để tạo thêm sức mạnh. Tuyệt đối không nên giải thể hoặc chuyển loại hình, sứ mạng của trường ĐH địa phương”, Hiệp hội nhấn mạnh.

Tùng Linh