Câu chuyện khởi nghiệp Canva

Cô Melanie Perkins.

Khi Melanie Perkins đưa ý tưởng khởi nghiệp của mình tới Thung lũng Silicon (Mỹ) vào năm 2010, cô không khỏi hồi hộp vì theo đuổi chiến thuật mới nhưng khá rủi ro. Khi đó, cô gái 22 tuổi này đã bay từ thành phố Perth (Úc) đến thành phố Palo Alto, bang California (Mỹ) để gặp nhà đầu tư công nghệ nổi tiếng Bill Tai.

Làm sếp công ty tỉ đô la ở tuổi 30

Cô đọc được ở đâu đó rằng nếu muốn gây ấn tượng với người khác, bạn nên bắt chước ngôn ngữ cơ thể của họ. Vì thể, để tìm kiếm sự hậu thuẫn tài chính cho trang web thiết kế đồ họa của mình, Perkins quyết định thực hiện lời khuyên đó. “Những gì diễn ra khá buồn cười. Ông ấy ngồi ở đó với một cánh tay đặt sau ghế và ăn trưa. Vì thế, tôi cũng bắt chước như thế trong lúc trình bày cho ông về tương lai của ngành xuất bản”, người phụ nữ hiện 30 tuổi này kể lại.

Ý tưởng về “tương lai của ngành xuất bản” nói trên chính là Canva – một nền tảng trực tuyến cho phép bất cứ ai cũng có thể dễ dàng thiết kế mọi thứ, từ tấm thiệp cho tới áp phích, trang web hoặc lịch treo tường. Tuy nhiên, ông Bill Tai dường như không chú ý đến việc Perkins đang bắt chước tư thế của mình, cũng như chẳng tỏ ra thích thú với ý tưởng kinh doanh của cô. “Tôi không nghĩ rằng ông ấy thích màn chào hàng của tôi chút nào bởi ông ấy nghe điện thoại suốt”, cô nhớ lại.

Thành công hiếm hoi

Cô Perkins đang đi theo bước chân gần đây của cô Katrina Lake, nhà sáng lập kiêm Giám đốc điều hành công ty thương mại điện tử Stitch Fix. Đây là công ty đầu tiên phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) tại Mỹ năm ngoái có CEO là phụ nữ. Dưới sự lèo lái của Lake trong sáu năm, công ty có doanh thu gần 1 tỉ đô la/năm và làm ăn có lời dù chỉ nhận được khoản đầu tư 42 triệu đô la.

Dù vậy, Perkins và Lake vẫn là các trường hợp ngoại lệ. Theo một số cuộc nghiên cứu, chỉ có 2,7% công ty khởi nghiệp được hậu thuẫn bởi vốn đầu tư mạo hiểm có nữ CEO. Kể từ năm 2000, số đợt IPO của doanh nghiệp có nữ CEO tại Mỹ chỉ chiếm khoảng 5%.

Số lượng phụ nữ lãnh đạo những “kỳ lân” cũng chỉ đếm được trên đầu ngón tay, như Anne Wojcicki (tại 23andMe), Sarah Leary (Nextdoor), Julia Hartz (Eventbrite), Adi Tatarko (Houzz), Jessica Alba (The Honest Co). Những nữ sáng lập doanh nghiệp đầy hứa hẹn khác ở Thung lũng Silicon và những nơi khác gồm Jessica Mah (tại InDinero), Kathryn Petralia (Kabbage), Polly Rodriguez (Unbound), Whitney Wolfe (Bumble).

Tuy nhiên, ông Tai vẫn giới thiệu Perkins tới một mạng lưới các nhà đầu tư khác cùng với các kỹ sư và nhà phát triển ở Thung lũng Silicon. Cuối cùng, chính ông cũng đầu tư vào Canva. Sản phẩm của công ty Perkins giờ đây có trên 10 triệu người sử dụng ở 179 quốc gia. Cứ mỗi giây lại có 13 thiết kế được tạo ra trên trang web này. Canva còn cung cấp những dịch vụ khác, như một chợ trực tuyến cho phép các nhà thiết kế đồ họa chuyên nghiệp đóng góp mẫu và nhận tiền bản quyền cho tác phẩm được sử dụng, một dịch vụ in và giao nhận thiết kế…

Đó là thành quả không hề tệ với một ý tưởng ra đời vào năm 2006. Khi đó, Perkins đang theo học ngành thương mại và truyền thông của Trường Đại học Tây Úc và có không ít lần thất vọng khi thấy việc học cách sử dụng các phần mềm thiết kế phổ biến làm tốn nhiều thời gian. “Có thể mất cả học kỳ để học những thứ rất cơ bản. Thậm chí những thao tác đơn giản nhất như trích xuất tập tin PDF chất lượng cao cũng phải mất tới 22 cú nhấp chuột”, cô phàn nàn.

Khởi đầu với Fusion Books

Không chỉ dừng lại ở việc phàn nàn, Perkins còn nhận ra một cơ hội khởi nghiệp. Cô tìm cách xây dựng một trang web thiết kế mà bất kỳ ai đều có thể sử dụng, càng dễ dàng càng tốt. “Tôi nhận ra rằng trong tương lai, thiết kế sẽ diễn ra trên mạng, mang tính cộng tác và đơn giản hơn rất nhiều”,
cô cho biết.

Perkins bắt đầu thử nghiệm ý tưởng trên quy mô nhỏ, tập trung vào thiết kế kỷ yếu cuối năm học. Năm 2007, cô và bạn trai Cliff Obrecht thành lập Fusion Books - một công cụ trực tuyến cho phép người sử dụng tự thiết kế kỷ yếu trực tuyến và được xem là nguyên mẫu cho hệ thống Canva sau này. Khi mới khởi nghiệp với Fusion Books, Perkins sử dụng phòng khách ngôi nhà của mẹ ruột làm văn phòng kiêm cửa hàng trưng bày. Cô cũng mượn tiền từ những người họ hàng để trả chi phí thuê lập trình viên phát triển nền tảng. Vài năm sau, Fusion Books trở thành nơi xuất bản kỷ yếu lớn nhất Úc trước khi được mở rộng sang Pháp và New Zealand.

Việc kinh doanh thành công đến mức Perkins quyết định bỏ học để dốc toàn tâm, toàn ý cho việc khởi nghiệp. Đây chỉ mới là sự khởi đầu cho thành công của họ. Nhận thấy công nghệ liên quan đến Fusion Books có thể được ứng dụng rộng rãi hơn nhiều, Perkins đã bay sang bang California để chào hàng ý tưởng này cho các nhà đầu tư tiềm năng, trong đó có cuộc gặp định mệnh với ông Bill Tai.

Perkins cho biết Thung lũng Silicon là một cú sốc văn hóa lớn do sự khác biệt giữa thái độ của người Mỹ và người Úc trong việc tự quảng bá bản thân. “Ở Úc, mọi người thường giữ thái độ khiêm nhường khi nói về những thành tựu của mình. Còn ở Thung lũng Silicon, những ai đang cố gắng tìm nhà đầu tư hay hoặc đội ngũ kỹ sư phải thực sự có khả năng nói về thành tích của mình”, cô giải thích.

Có lẽ chính sự khác biệt văn hóa này khiến Perkins mất ba năm để tìm được nhà đầu tư ở Thung lũng Silicon. Tháng 3-2013, Canva nhận được 3 triệu đô la từ một số nhà đầu tư ở Úc và Mỹ và dịch vụ trực tuyến này ra đời vào khoảng năm tháng sau đó với mục tiêu đơn giản hóa việc thiết kế sáng tạo và xuất bản đủ thứ nội dung, từ thiệp mời, tạp chí đến những ấn phẩm mạng xã hội... Một trong những người đầu tiên rót tiền vào Canva là ông Lars Rasmussen, nhà đồng phát triển dịch vụ bản đồ Google Maps. Perkins gặp Rasmussen nhờ sự giới thiệu của ông Tai. Ngoài ra, ông Cameron Adams, từng là nhà quản lý tại Google gia nhập công ty trong vai trò nhà đồng sáng lập.

Từ trái qua phải là các nhà đồng sáng lập Canva, gồm Melanie Perkins, Cliff Obrecht và Cameron Adams.

Và điều khao khát ai cũng có thể tự thiết kế

Melanie cho rằng sự chờ đợi nói trên đã được tưởng thưởng xứng đáng: “Đó là khoảng thời gian rất dài và chúng tôi đã bị từ chối hàng trăm lần. Nhưng tôi cho rằng quá trình này thực sự hữu ích vì nó giúp chúng tôi nhận ra mình phải hoàn thiện sản phẩm và xem xét kỹ chiến lược trước khi bắt đầu. Vì thế, khi nhận được khoản đầu tư đó, chúng tôi có thể triển khai mọi thứ nhanh chóng và hiệu quả”.

Những vòng gọi vốn sau đó mang đến cho Canva tổng cộng 82 triệu đô la. Trong đó, vòng mới nhất vào đầu năm 2018 thu hút được 40 triệu đô la, giúp công ty được định giá 1 tỉ đô la. Canva là một công ty tư nhân nên việc định giá 1 tỉ đô la tới từ các nhà đầu tư tư nhân và nhà đầu tư mạo hiểm đang hậu thuẫn nó. Như vậy, Perkins, 30 tuổi, có lẽ là CEO trẻ tuổi nhất của một công ty khởi nghiệp tỉ đô la trên thế giới hiện nay.

Dịch vụ cơ bản của trang web được cung cấp miễn phí, cho phép những ai không phải là nhà thiết kế đồ họa chuyên nghiệp một lựa chọn thay thế những sản phẩm tinh vi hơn, như PowerPoint hay Adobe. Người sử dụng có thể trả phí để sử dụng những công cụ chuyên sâu hơn.

Miễn phí, dễ sử dụng

Canva là công cụ giúp người sử dụng có thể thiết kế bất kỳ thứ gì và xuất bản nó ở bất kỳ đâu. Với giao diện kéo thả dễ sử dụng và hàng ngàn khuôn mẫu có thể được tùy biến, đã có trên 400 triệu thiết kế được tạo ra bởi hơn 10 triệu người sử dụng tại 179 nước cho đến giờ. Giao diện Canva hiện được hiển thị ở 100 ngôn ngữ. Dịch vụ có thể được truy xuất thông qua trình duyệt web dành cho máy tính và ứng dụng di động (chạy trên hệ điều hành Android và iOS), nhờ vậy bất kỳ ai có kết nối Internet cũng đều sử dụng được.
Với Canva, người sử dụng có thể tạo ra những tài liệu và thiết kế đẹp đẽ cho bất kỳ dịp nào và với mục đích gì. Người sử dụng có thể tìm kiếm gợi ý từ hơn 65.000 khuôn mẫu có thể chỉnh sửa được hoặc bắt đầu từ con số 0 nếu muốn chứng tỏ khả năng sáng tạo và khiếu thẩm mỹ. Bên cạnh đó, Canva còn giúp các thành viên truy xuất dễ dàng hàng triệu hình ảnh, minh họa, biểu tượng và font chữ bên trong ứng dụng. Người sử dụng còn có thể tùy biến khuôn mẫu và chia sẻ chúng với các thành viên trong nhóm để chỉnh sửa.
Theo công ty Canva, đối tượng sử dụng công cụ của họ rất đa dạng, như các công ty lớn nhỏ, tổ chức phi lợi nhuận và từ thiện, giáo viên, cá nhân… Một trong những tính năng đáng chú ý của công cụ là cho phép người sử dụng lập nhóm, bổ sung thành viên và phân công vai trò cho họ. Người sử dụng miễn phí có thể lập nhóm có tối đa 10 thành viên.

Việc lập tài khoản Canva là miễn phí và người sử dụng không phải trả tiền cho những tính năng thiết yếu. Nói chung, họ có thể tạo ra những thiết kế đẹp mà không tốn một đồng nào. Tuy nhiên, họ có thể trả một mức phí nhất định (theo tháng hoặc năm) nếu muốn sử dụng những tính năng độc quyền của Canva for Work và những tính năng nâng cấp so với bản miễn phí, như lập nhóm có tối đa 200 thành viên…

Ngoài ra, người sử dụng có thể trả tiền cho những nội dung cao cấp trong thư viện của Canva hoặc nhận một bản in chuyên nghiệp của tác phẩm mình thiết kế thông qua tính năng Canva Print. Thiết kế này có thể được in như danh thiếp, tờ rơi, thiệp mời… Tính năng này hiện chỉ mới có ở Mỹ, Úc, châu Âu, Mexico và công ty đang tìm cách mở rộng sang những thị trường khác.

Canva hiện có hơn 200 nhân viên và đặt trụ sở ở Sydney (Úc), Manila (Philippines) và một văn phòng ở San Francisco (Mỹ). Trong năm tài chính 2016-2017, doanh thu của Canva tăng gần bốn lần, từ 6,8 triệu đô la lên 23,5 triệu đô la. Tuy nhiên, công ty vẫn bị lỗ 3,3 triệu đô và thực sự chưa có lợi nhuận vì đang tập trung vào việc mở rộng quy mô. Canva dự định chi tiền phát triển sản phẩm cạnh tranh với những tên tuổi lớn, như Adobe.

Perkins vẫn đang là Giám đốc điều hành (CEO) của công ty trong lúc bạn trai Obrecht giữ vị trí Giám đốc hoạt động. Cặp đôi này vẫn duy trì Fusion Books và đang ủy thác cho một nhóm khác quản lý điều hành mảng kinh doanh này. Bà Danielle Logue, chuyên gia tại Trường Kinh doanh thuộc Đại học Công nghệ Sydney, cho rằng vấn đề quan trọng với Perkins – hoặc bất cứ người sáng lập công ty khởi nghiệp đang tăng trưởng nào – là khả năng ủy thác. “Chọn đúng người, tuyển dụng đúng người là điều quan trọng bởi không thể dồn mọi quyết định lên đôi vai của nhà sáng lập. Đó cũng chính là thách thức thực sự với các nhà sáng lập - nới lỏng sự kiểm soát những “đứa con” của mình”, chuyên gia này lý giải.

Perkins hiện có tham vọng lớn trong việc phát triển công ty để giúp cả thế giới đều có thể tự thiết kế. “Đang có hơn 3,2 tỉ người sử dụng Internet trên thế giới và chúng tôi cho rằng gần như ai cũng có nhu cầu về những thiết kế đẹp. Chúng tôi muốn trao cho mọi người khả năng thiết kế dễ dàng”, nữ doanh nhân trẻ tuổi này cho biết.

(BBC, CNN, Quartz)

Minh Phương