Câu chuyện Cuba: Có nắng, có gió, có ấm áp tình người

Bí thư Thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Cuba Raul Castro Ruz tiếp Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh.

Với hơn 30 giờ bay và quá cảnh qua “nửa vòng trái đất”, đoàn Việt Nam do Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh dẫn đầu đặt chân đến La Habana thăm chính thức nước bạn Cuba. Tôi vinh dự là một thành viên tháp tùng Phó Thủ tướng trong một chuyến đi mà chắc hẳn mọi thành viên đoàn đều cảm nhận được bề sâu của tình hữu nghị gắn bó keo sơn Việt Nam - Cuba, và hơn hết là tình cảm đặc biệt mà lãnh đạo cấp cao và đồng nghiệp ngoại giao dành cho Phó Thủ tướng.

Trọng thị và thân mật

Máy bay hạ cánh khi trời La Habana đã về chiều. Có cái nắng của một ngày hè tháng 5 nơi Tây Bán cầu. Có cái gió mặn mòi đến từ biển mà chỉ quốc đảo xinh đẹp xứ Caribbean này mới có. Thứ trưởng Ngoại giao bạn ra tận chân cầu thang máy bay đón đoàn. Chu đáo, thân mật mà vẫn rất trọng thị ngay từ những cái bắt tay đầu tiên, từ những lời thăm hỏi mà thông thường chỉ là xã giao. “Đảo lửa, đảo say” - theo cách mà người ta vẫn gọi Cuba - đã đón chúng tôi như thế.

Đến với La Habana, với Phó Thủ tướng và nhiều thành viên trong đoàn như về thăm bạn tri âm. Chưa thể lý giải hết tại sao, song cái cảm giác ấy như luôn hiện hữu và theo sát chúng tôi trong suốt thời gian đặt chân trên mảnh đất cách mạng này.

Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh đã nhiều lần tới Cuba nhưng phần lớn trong khuôn khổ các chuyến thăm của Lãnh đạo cấp cao. Đây là chuyến thăm chính thức đầu tiên của Phó Thủ tướng đến Cuba, trên cương vị người đứng đầu ngành Ngoại giao nước nhà. Điều đặc biệt mà tôi cảm nhận được ở lịch trình chuyến thăm lần này là các Lãnh đạo cấp cao nhất của Cuba đều đón tiếp Phó Thủ tướng ta rất trọng thị, thân mật với nhiều ngoại lệ. Lịch trình một ngày dày đặc từ sáng sớm đến tối mịt. Theo sát Phó Thủ tướng trong từng hoạt động, tôi luôn thấy trên gương mặt ông nụ cười rạng rỡ, ánh mắt chan chứa cảm xúc. Thật cảm động khi được nghe, được chứng kiến những lời nói, cử chỉ và tình cảm đến từ các Lãnh đạo cấp cao và những người bạn Cuba.

Trước khi bắt đầu các cuộc gặp chính thức, Phó Thủ tướng đã đến đặt vòng hoa tại Tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đài tưởng niệm Anh hùng dân tộc Cuba Jose Marti. Sau đó, Phó Thủ tướng có cuộc gặp, hội đàm với Ngoại trưởng Cuba Bruno Rodríguez Parrilla. Họ là những người bạn của nhau, từng có thời gian công tác nhiệm kỳ tại Liên hợp quốc. Có lẽ vì vậy, trong cuộc gặp không cần đến những lời hỏi han xã giao mà đi ngay vào trao đổi rất thực chất, về nâng cao hiệu quả hợp tác thương mại, đầu tư, về những kế hoạch hợp tác cụ thể mà hai bên đều kỳ vọng. Hai Bộ trưởng đã cùng ký thỏa thuận Kế hoạch Tham vấn chính trị 2020-2022 giữa Bộ Ngoại giao hai nước, tạo khuôn khổ trao đổi nhằm nâng cao hiệu quả hợp tác song phương.

Trong dịp này, điều đặc biệt và ấn tượng nhất là tại tiệc chiêu đãi, gần 100 trưởng cơ quan đại diện ngoại giao tại La Habana đã tới dự và gặp gỡ Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh. Trong buổi chiêu đãi ấy, tôi lại có dịp được nghe những chia sẻ của hai Bộ trưởng Ngoại giao, những kỷ niệm của hai người bạn lâu ngày gặp lại. Kết thúc tiệc chiêu đãi, Bộ trưởng B. Parrilla tiễn Phó Thủ tướng ra tận xe để trở về khách sạn.

Hội kiến cấp cao

Chiếc Trống đồng Chủ tịch nước ta tặng Quốc hội Cuba được đặt long trọng trên sảnh, đường vào phòng tiếp khách của nhà Quốc hội. Sau khi gặp gỡ, bắt tay và chụp ảnh chung, Chủ tịch Quốc hội Esteban Lazo đưa ngay Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh tới nơi đặt chiếc Trống đồng, cử chỉ ấy khiến Phó Thủ tướng vô cùng xúc động. Tại buổi gặp, Chủ tịch Quốc hội chia sẻ những tình cảm ông dành cho Việt Nam trong ba lần tới thăm, mỗi lần cách nhau đúng 1 thập kỷ (năm 1996, 2006 và 2017). Ông bày tỏ niềm vinh dự trong chuyến thăm năm 2017 khi được phát biểu tại Quốc hội Việt Nam.

Cuộc tiếp kiến của Phó Thủ tướng với Bí thư Thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Cuba Raul Castro Ruz kéo dài hơn 30 phút so với dự kiến. Ông rất vui và bày tỏ ngưỡng mộ trước thành tựu Đổi mới của Việt Nam. Ông rất quan tâm đến mô hình phát triển, những kinh nghiệm quý mà nước ta đúc kết được trong quá trình cải cách và hội nhập quốc tế.

Cuộc gặp lâu hơn dự kiến có lẽ còn bởi những bịn rịn của cả hai bên. Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh chăm chú lắng nghe Chủ tịch Raul Castro giới thiệu về những bức tranh treo trong phòng tiếp khách, nói về cuộc Cách mạng Cuba. Chủ tịch Raul Castro chia sẻ, ông mong muốn có dịp thăm Việt Nam “khi tôi còn khỏe”. Đặc biệt, Chủ tịch Raul Castro còn đích thân đưa Phó Thủ tướng ta tới gặp Chủ tịch Hội đồng Nhà nước và Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Miguel Diaz-Canel (được xếp lịch ngay sau đó) để “trần tình” vì việc khiến Chủ tịch Diaz-Canel phải chờ đợi hơn nửa tiếng đồng hồ.

Trên đường sang khu nhà của Hội đồng Nhà nước, Chủ tịch Raul Castro đưa Phó Thủ tướng qua thăm Phòng họp Bộ Chính trị và đặc biệt nhất là thăm phòng làm việc của cố Chủ tịch Cuba Fidel Castro. Có lẽ, Phó Thủ tướng là một trong những người bạn quốc tế đầu tiên có vinh dự thăm căn phòng ấy, vẫn giản dị, vẫn vẹn nguyên như lúc sinh thời của Chủ tịch Fidel Castro, nơi ngày nay còn lưu lại nhiều kỷ vật của Fidel. Vinh dự được đặt chân vào căn phòng ấy, trong tôi như vang lên câu nói bất hủ của Comandante Fidel Castro: “Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình”.

Thời gian ở La Habana vỏn vẹn chỉ hơn 24 giờ nhưng với tôi, chuyến thăm là một kỷ niệm đẹp và đáng nhớ trong công việc của một cán bộ ngoại giao. Sẽ nhớ mãi về Cuba, về đất nước của tình anh em, đất nước của lòng mến khách, nơi mỗi con người, một lần nữa, lại bất khuất vượt lên những cam go của thời cuộc, để khẳng định trọn vẹn giá trị và sức sống của một dân tộc anh hùng.

Mỹ Châu

Mỹ Châu