Câu chuyện con gà tây và bài học cắt lỗ trong đầu tư chứng khoán

Câu chuyện dưới đây được kể lại bởi Fred C.Kelly, tác giả nhiều cuốn sách hữu ích cho các nhà đầu tư chứng khoán, trong đó có cuốn “Why You Win or Lose (Lý do bạn thành công hay thất bại)”.

Một cậu bé đang đi đường bỗng bắt gặp ông lão đang tìm cách bắt lũ gà tây hoang. Ông ta có một cái bẫy gà tây, là một thiết bị thô sơ gồm một cái hộp lớn có cửa gắn bản lề ở trên đỉnh.

Cánh cửa này được giữ mở lên bằng một thanh chống có cột đoạn dây nối dài khoảng hơn 30 mét về phía sau tới chỗ người đặt bẫy. Một ít hạt bắp được rãi dọc trên đường để nhử lũ gà tây vào bẫy. Sau khi đã vào trong chiếc hộp, lũ gà tây sẽ phát hiện bên trong còn có nhiều bắp hơn nữa. Khi thấy có nhiều gà tây vào trong chiếc hộp, ông lão sẽ dật thanh chống ra để cánh cửa sập xuống. Một khi cánh cửa sập xuống, ông ta sẽ không mở nó lên vì sẽ làm cho số gà bên trong sợ hãi và chạy mất. Thời điểm mà người đi săn giật thanh chống là khi ông ta đã hài lòng với số gà tây đi vào bên trong bẫy.

Một ngày nọ, có 12 con gà chui vào bẫy của ông ta. Sau đó, 1 con bước ra và còn lại 11 con. Ông lão nghĩ: “Tiếc quá, phải chi mình giật sợi dây khi còn đủ 12 con trong đó. Thôi mình chờ thêm một chút, có thể con kia sẽ quay trở lại vào trong”.

Trong khi ông ta chờ đợi con gà tây thứ 12 đi vào lại bên trong, thêm 2 con nữa bước ra khỏi bẫy. “Đáng lẽ ra mình nên biết hài lòng với 11 con. Thôi, giờ chỉ cần 1 con bước vào lại bên trong là mình sẽ giật bẫy”, ông lão nghĩ.

Nhưng lại thêm 3 con gà tây đi ra khỏi bẫy trong khi ông ta chờ đợi. Từng có 12 con gà chui vào bẫy, giờ chỉ còn 8 con.

Thế nhưng, ông ta vẫn chưa từ bỏ hy vọng sẽ có một vài con gà quay trở lại bên trong chiếc bẫy. Đến khi chỉ có duy nhất 1 con trong chiếc bẫy, ông ta tự nhủ: “Mình sẽ đợi tới khi nào nó đi ra hoặc một con khác bước vào, rồi mình sẽ về”.

Nhưng con gà tây cuối cùng bước ra khỏi bẫy và chạy theo đàn. Ông lão trắng tay ra về.

Bài học kinh nghiệm

Thực tế chứng minh rằng trên thị trường chỉ có khoảng 5% nhà đầu tư thành công. Do vậy, không phải lúc nào mọi quyết định của bạn cũng đúng, bất kể là bạn là một nhà đầu tư mới hay là một chuyên gia đã có nhiều kinh nghiệm.

Đa phần tâm lý của những nhà đầu tư sẽ có điểm tương đồng với ông lão bẫy gà tây trong câu chuyện trên. Thay vì lo rằng mình sẽ trắng tay vì lũ gà ra hết khỏi bẫy thì ông lão lại mong chờ có nhiều gà tây hơn quay trở lại.

Thay vì cắt lỗ để đề phòng trường hợp giá cổ phiếu tiếp tục giảm thì nhiều nhà đầu tư vẫn quyết định gồng lỗ và hy vọng cổ phiếu tăng trở lại bất chấp mọi tín hiệu xấu.

Câu chuyện con gà tây - bài học cắt lỗ khi đầu tư chứng khoán (Ảnh minh họa)

Victor Sperandeo cũng từng chia sẻ: "Chìa khóa để giao dịch thành công chính là kỷ luật trong cảm xúc. Nếu sự thông minh là chìa khóa, thì có cả đống người kiếm được tiền từ giao dịch rồi. Tôi biết điều này nghe hơi giáo điều. Nhưng lý do quan trọng nhất khiến người ta mất tiền trên thị trường tài chính đó là việc họ không cắt những khoản lỗ sớm".

Marty Schwart cũng khẳng định: “Học cách thua lỗ. Điều quan trọng nhất khi kiếm tiền là không được để khoản lỗ nằm ngoài kiểm soát của bạn".

Ngoài ra, phù thủy phố Wall William O'Neil đưa ra một ví dụ: "Bạn đã bao giờ mua bảo hiểm hay chưa (bảo hiểm nhà đất, bảo hiểm ô tô hay bảo hiểm y tế)? Sau khi mua bảo hiểm nhà bạn có bị cháy không? Ô tô có bị hỏng không? Sức khỏe bạn có sao không? Nếu tất cả đều không sao, bạn có buồn khi đã lãng phí tiền mua bảo hiểm không? Nếu tiếc tiền thì sau đó bạn có mua bảo hiểm nữa hay không?"

Khi mua bảo hiểm, chắc chắn rằng bạn chưa thể biết những rủi ro có xảy ra hay không. Chính vì vậy, số tiền mua bảo hiểm là chi phí để đổi lấy sự an toàn, hạn chế tối đa những trường hợp xấu nằm ngoài khả năng kiểm soát của bạn.

Trên thị trường chứng khoán cũng vậy, việc áp dụng đúng nguyên tắc cắt lỗ sẽ giúp bạn tránh được tình trạng ‘’cháy’’ tài khoản, là khoản '‘chi phí'’ tất yếu để bạn có thể tồn tại bền vững trên thị trường trước khi tiến đến với những cơ hội tìm kiếm lợi nhuận.

Tìm được lý do tại sao cần phải “cắt lỗ” và thực hiện “cắt lỗ” sao cho hợp lý là bài học mà mọi nhà đầu tư đều phải nhớ kỹ!

(tổng hợp)