Câu chuyện có thật trong bài ca "Giọt sữa cuối cùng"

Gần như tất cả những người mộ điệu cải lương đều biết và yêu quý một bài vọng cổ của nghệ sĩ, soạn giả Trọng Nguyễn – bài “Giọt sữa cuối cùng”. Nhưng rất nhiều người không biết rằng, bài ca ấy là câu chuyện có thật được kể bằng âm nhạc – câu chuyện về sự hy sinh anh hùng của liệt sỹ Nguyễn Thị Tư (ở ấp Trung Hưng 1B, xã Vĩnh Hưng, huyện Vĩnh Lợi, tỉnh Bạc Liêu).

Câu chuyện của chị Tư được những người làm phim “Bạc Liêu quê hương tôi” và nghệ sĩ, soạn giả Trọng Nguyễn phát hiện, tôn vinh vào năm 1997.

Ngôi nhà của liệt sỹ Nguyễn Thị Tư

Chuyện kể rằng: Như nhiều vùng quê miền Nam anh hùng khác, xã Vĩnh Hưng của Bạc Liêu trong kháng chiến chống Mỹ là vùng đệm giữa căn cứ Vĩnh Trinh của ta và tiểu khu Bạc Liêu của địch.

Chỉ là xã thôi mà địch đóng ở đây cả cụm pháo 105mm, một tiểu đoàn bảo an và tiểu đoàn cơ động 411 cùng nhiều ác ôn, dân vệ, tề điệp...

Chị Tư bấy giờ là vợ của xã đội trưởng Năm Dỏng – một cán bộ diệt ác ôn nổi tiếng của vùng. Anh Năm Dỏng vào cứ chiến đấu, chị Tư ở nhà thay anh chăm sóc gia đình, nuôi em, nuôi con và mở quán lập đường dây tiếp tế thuốc men, lương thực, bảo vệ cán bộ di chuyển từ cứ ra vùng địch tạm chiếm. Cuối năm 1971, chị Tư sinh bé út đặt tên Lê Mỹ Linh.

Địch nắm chắc dân Vĩnh Hưng hầu hết thân cách mạng, che chở cho cán bộ nên chúng mở nhiều trận càn quét, lùng sục tìm bắt anh Năm Dỏng và cán bộ lãnh đạo xã nhưng không được. Bởi vậy, chúng quyết định bắt chị Tư để uy hiếp, buộc chị khai ra hầm bí mật của chồng và đồng đội.

Sau hàng loạt đòn tra tấn vẫn không khai thác được gì, chúng ra lệnh giết chết chị Tư, cắt lỗ tai mang về chi khu.

Trước lúc hy sinh, chị đã van nài bọn chúng xin được cho con bú lần cuối… Những người làm phim tài liệu “Bạc Liêu quê hương tôi” ngày ấy đã lấy sự hy sinh anh hùng của chị Tư để đưa làm tứ cho bộ phim.

Câu chuyện ấy cũng làm soạn giả Trọng Nguyễn bấy giờ là Chủ tịch Hội Văn học - nghệ thuật tỉnh Bạc Liêu rơi nước mắt. Ông trằn trọc suốt 1 tuần trước khi viết thành bài ca “Giọt sữa cuối cùng” như một sự trả nợ ơn nghĩa đối với người mẹ, người phụ nữ anh hùng của đất Vĩnh Hưng.

Nghe "Giọt sữa cuối cùng"

Chỉ hơn 1 năm sau, khi bộ phim và bài ca cổ đầy xúc động viết về chị Tư ra đời, chị đã được công nhận là liệt sỹ. Phần mộ của chị cũng được quy tập trong nghĩa trang dành cho những người anh hùng của Vĩnh Hưng.

Trọng Nguyễn lấy nút thắt cao trào nhất là giây phút cuối cùng của chị Tư để xây dựng một hình tượng người phụ nữ - một người mẹ - người chiến sỹ tuyệt đẹp:

Bọn giặc gầm lên: “Chồng mày đâu? Đồng đội mầy đâu? ”

Chị lắc đầu: “Tôi không biết”.

Thằng chỉ huy hất hàm ra lệnh: “Bắn!”.

“Khoan! Hãy chờ tôi giây lát”.

Rồi chị gượng đứng lên, giành lại đứa con từ trong tay giặc. Nước mắt tuôn trào, chị thầm gọi con… ơi. Bú nhanh lên kẻo không còn kịp nữa. Ơi con của tôi, ơi bầu sữa. Giọt sữa cuối cùng, con bú cạn nghe con".

Ngày 17/4/1972, khi chị Tư hy sinh, bé Lê Mỹ Linh khi ấy mới chỉ hơn 10 tháng tuổi đã bị địch giằng khỏi vòng tay và bầu sữa mẹ. Cô bé ngày ấy năm nay đã tròn 40 tuổi.

Khác với mọi người, cô chưa bao giờ nghe nổi trọn vẹn bài ca “Giọt sữa cuối cùng” viết về mẹ và chính mình. Bởi lần nào cũng vậy, chỉ nghe đến "vô câu phụng hoàn" là cô đã thấy nghẹn đắng nơi cổ họng.

Cô nói: “Đất Vĩnh hưng này, nghe đến bài: “Giọt sữa cuối cùng” thì ai cũng biết là má tui, nhưng tui không cho mấy đứa ở trỏng bật băng hay ca trước mặt tui. Tui nghe nó đau quá, chịu hổng nổi”.

Vĩnh Hưng bây giờ là một trong 8 xã của huyện Vĩnh Lợi, tỉnh Bạc Liêu đang trong tiến trình xây dựng nông thôn mới với khởi điểm ban đầu là xã văn hóa 5 năm liền.

Ông Lê Văn Đỗi – Trưởng ấp Trung Hưng 1B cho biết: “Trung Hưng 1 và xã Vĩnh Hưng là xã anh hùng trong kháng chiến. Ở đây có biết bao nhiêu thân nhân thương binh, liệt sỹ đã tham gia nuôi chứa cán bộ. Chị Tư được công nhận là liệt sỹ thì người dân đều thấy rất xứng đáng. Những gương anh hùng như chị Tư góp phần thú giục thanh niên toàn xã và gia đình chính sách thể hiện bằng hành động tham gia xây dựng nông thôn mới”.

Sau 40 năm kể từ khi chị Nguyễn Thị Tư hy sinh, quê hương Vĩnh Hưng hôm nay đã có những bước đổi thay kỳ diệu. Cô bé bú giọt sữa cuối cùng của mẹ ngày nào giờ đã có 2 con, một cháu học lớp 12, một cháu vừa vào lớp 6. Cô mở một gian hàng tạp hóa nhỏ nơi quê chồng. Căn nhà ngày xưa, giờ giao cho chị Hai thờ má. Đám giỗ má, Mỹ Linh về thắp lên bàn thờ nén nhang với lời nhắn nguyện: “Má hãy an lòng, quê mình giờ đã an bình, chị em con đều đã lớn khôn!”

Tháng 7 tri ân các anh hùng liệt sỹ, chúng tôi càng yêu quý bài ca cổ "Giọt sữa cuối cùng" vì Trọng Nguyễn như đã nói hộ tất cả những ai đồng điệu:

"Hoa cỏ mai ai trồng bên mộ chị

Màu tím rưng rưng gợi nhớ ngày xưa.

Vĩnh Hưng ơi! đất anh hùng mỗi bận tôi qua

Đều có bóng dáng và dấu chân của chị.

Dấu chân xưa vẫn còn nằm trong đất

Đất kiên cường dấu chân ấy cũng trổ hoa.

Chị ơi, tôi đang viết về chị một bài ca mà nước mắt đã làm nhòa trang giấy.

Tôi nghe đâu đây như có dòng sữa ấy,

Chảy giữa quê hương làm cao rộng những công trình.

Mỗi chiến công đổi bao nhiêu xương máu

Chỉ có giọt sữa cuối cùng chị gởi lại cho con.

Đêm Vĩnh Hưng lúa trở mình ngậm sữa,

Dâng hạt gạo cho đời, thêm giọt sữa cho con./.

Trong chương trình phát thanh đặc biệt kỷ niệm 65 năm Ngày Thương binh liệt sỹ, sau khi chúng tôi phát sóng trực tiếp câu chuyện về sự hy sinh của liệt sỹ Nguyễn Thị Tư, lại được biết hoàn cảnh của Mỹ Linh và gia đình liệt sỹ Nguyễn Thị Tư gặp rất nhiều khó khăn, Cơ quan Thường trú Đài TNVN đã nhận được rất nhiều điện thoại, tin nhắn của quý thính giả trong cả nước bày tỏ sự cảm thông và chia sẻ.

Mọi người đã ủng hộ cho Mỹ Linh và gia đình hơn 20 triệu đồng, trong đó có thính giả tên Đạt hiện ở Ban Chỉ đạo Tây Nguyên ủng hộ 10 triệu đồng; thính giả tên Thanh ở Công ty Tranimexco Sài Gòn ủng hộ 3 triệu đồng và hàng chục thính giả ủng hộ từ 500.000 đồng đến vài triệu đồng.

Riêng Công Đoàn Công ty TNHH Quản lý Bay ở địa chỉ: 5/200, Nguyễn Sơn, Bồ Đề, Long Biên - Hà Nội chính thức vận động toàn đơn vị ủng hộ 40 triệu đồng để xây nhà tình nghĩa cho Mỹ Linh và gia đình.

Đài TNVN xin trân trọng cảm ơn quý thính giả gần xã đã thể hiện tấm lòng tri ân của mình. Mọi sự đóng góp cho thân nhân liệt sỹ Nguyễn Thị Tư và Lê Mỹ Linh xin gửi về Cơ quan thường trú Đài TNVN tại khu vực ĐBSCL, số 102- đường Lý Tự Trọng- Quận Ninh Kiều- TP Cần Thơ. Số ĐT: 07103.833.199. Số tài khoản: 0111000513295 - Ngân hàng ngoại thương Cần Thơ./.