Cậu bé chết đi sống lại, đỗ Trạng nguyên năm 22 tuổi
Dưới thời vua Lê Thánh Tông, có một cậu bé bị bệnh đến chết lả đi tưởng không cứu được, nhưng bất ngờ sống dậy và tới năm 22 tuổi thì trở thành Trạng nguyên.
Theo sách "Kể chuyện tấm gương hiếu học", Vũ Duệ sinh năm Mậu Tý (1468). Ông đỗ trạng nguyên năm 22 tuổi, dưới thời vua Lê Thánh Tông.
Năm 4 tuổi, Vũ Duệ bị bệnh đậu mùa, đã chết lả đi. Cha mẹ tưởng con chết thật, vì nghèo, không có tiền mua quan tài, phải bó thây bằng chiếu buồm, bỏ ở ngoài hiên, sáng sớm hôm sau đưa đi chôn. Hôm sau, trời bỗng nổi cơn mưa, người thân nghe thấy trong chiếu có tiếng khóc, cậu bé sống lại.
Vũ Duệ tên là Vũ Nghĩa Chi (có tài liệu ghi Vũ Nghĩa Chí), sau đổi tên Vũ Duệ. Ông là bậc danh thần tiết nghĩa, cũng là nhà thơ có tiếng đời Lê. Ông người làng Trình Xá, huyện Sơn Vi, tỉnh Sơn Tây (Phú Thọ ngày nay), đỗ trạng nguyên niên hiệu Hồng Đức thứ 21 (1490), khi mới 22 tuổi.
Vũ Duệ vốn thiệt thòi hơn các bạn đồng trang lứa, vì nhà nghèo, không được đi học. Hàng ngày, cậu phải trông em, lo cơm nước để cha mẹ làm đồng. Vũ Duệ rất sáng dạ và ham học. Mỗi buổi sáng, khi thầy đồ bắt đầu dạy chữ, cậu cõng em đứng ở ngoài hiên, chăm chú nghe giảng bài. Gần một năm, cậu bé rất mực chuyên cần, ngày ngày tới lớp học ké. Nhờ trí thông minh, ham học, ông được thầy nhận cho học ké.
Sau khi thi đỗ, Vũ Duệ làm Tham chính trấn Hải Dương. Đến đời vua Lê Chiêu Tông, ông được thăng chức Thượng thư Bộ Lại, kiêm Đông các đại học sĩ, tước Trình khê hầu.
Vũ Duệ tính cương trực, thẳng thắn, vua Lê rất tin dùng, các quan đồng triều ai cũng kính nể. Khi nhà Lê suy vong, Mạc Đăng Dung cướp ngôi, dụ ông ra làm quan, Vũ Duệ đeo ấn tín rồi tuẫn tiết. Năm 1666, vì cảm kích trước lòng trung nghĩa của Vũ Duệ với nhà Lê, vua Lê Huyền Tông cho dân làng lập đền thờ, tặng lá cờ thêu “Tiết Nghĩa Từ” treo ở đền thờ ông.
Bút tích của Vũ Duệ hiện còn lưu ở lăng mộ Hoàng thái hậu Ngô Thị Ngọc Dao (1421-1490), mẹ vua Lê Thánh Tông ở khu di tích lịch sử cấp Quốc gia đặc biệt Lam Sơn (Thanh Hóa).
