Cắt giảm cam kết hạt nhân, Iran sử dụng 30 máy ly tâm thế hệ mới
Các nước châu Âu đã có những phản ứng trước tiên, kêu gọi Iran tuân thủ đầy đủ các cam kết từng ký.
Phát hiểu trên truyền hình quốc gia, lãnh đạo Cơ quan Năng lượng nguyên tử Iran Ali Akbar Salehi ngày 4/11 cho biết, Iran mới đưa vào sử dụng 30 máy ly tâm IR-6 thế hệ mới, nâng tổng số loại máy ly tâm này đang được Iran sử dụng lên 60. Ông Salehi khẳng định, việc đưa vào sử dụng loạt máy ly tâm tiên tiến cho thấy “năng lực và quyết tâm” của Iran. Giờ đây Iran có năng lực làm giàu 5kg urani mỗi ngày.
Iran đã đưa vào sử dụng 30 máy ly tâm IR-6 thế hệ mới, nâng tổng số loại máy ly tâm này đang được Iran sử dụng lên 60. Ảnh: Twitter
Theo ông Salehi, một máy ly tâm thế hệ mới IR-6 có thể sản xuất urani làm giàu nhanh gấp 10 lần loại máy ly tâm đời đầu IR-1, vốn là loại máy mà Iran được phép sử dụng theo thỏa thuận hạt nhân đã ký với nhóm P5+1 năm 2015. Bên cạnh đó, các nhà khoa học Iran cũng đang phát triển một nguyên mẫu của dòng máy ly tâm IR-9, có thể hoạt động nhanh gấp 50 lần IR-1.
“Những thế lực thù địch bên ngoài đã khiến chúng tôi đẩy mạnh phát triển công nghệ hạt nhân. Chúng tôi đã đạt được những thành tựu trong việc chế tạo và đưa vào thử nghiệm các máy ly tâm tiên tiến trong 1 thời gian rất ngắn”, ông Salehi khẳng định.
Với việc đưa vào sử dụng những máy ly tâm thế hệ mới, Iran hiện đang vận hành gấp đôi số lượng được giới hạn trong thỏa thuận ký kết năm 2015. Giới chuyên gia đánh giá nếu có ý định phát triển vũ khí hạt nhân thì việc đưa vào sử dụng loạt máy ly tâm tiên tiến sẽ giúp quỹ thời gian cần thiết để hoàn thiện vũ khí được cắt ngắn một năm.
Phản ứng trước thông báo mới của Iran về việc khởi động các máy ly tâm tiên tiến, ngày 4/11, người phát ngôn của Liên minh châu Âu (EU) Maja Kocijancic cho biết, Khối này sẽ chờ xác nhận của Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA), đồng thời cảnh báo sự hỗ trợ của EU đối với thỏa thuận hạt nhân ký giữa Iran và các cường quốc thế giới tùy thuộc vào việc Tehran có tuân thủ các cam kết của mình hay không. EU hối thúc Iran đảo ngược những bước đi có thể hủy hoại thỏa thuận hạt nhân “lịch sử”.
Đây cũng là phản ứng trước tiên của Ngoại trưởng Đức Heiko Maas. Phát biểu tại một cuộc họp báo ngày hôm qua, Ngoại trưởng Đức cho biết, Iran đã chế tạo ra các máy ly tâm vô cùng tiên tiến và điều này là không phù hợp với các cam kết của Tehran trong thỏa thuận hạt nhân.
“Chúng tôi đã biết về thông báo của Iran về việc sử dụng các máy ly tâm hiện đại. Dường như, đây là bước đi thực hiện những gì Iran đã công bố hồi tháng 9, về việc không tuân thủ thỏa thuận hạt nhân trong các nghiên cứu và phát triển hạt nhân. Cuối cùng, Iran đang đặt rủi ro cho toàn bộ thỏa thuận hạt nhân. Chúng tôi hy vọng Iran sẽ quay trở lại nghĩa vụ mà họ từng cam kết. Mỗi bước đi giảm cam kết của Iran sẽ gây nguy hiểm cho toàn bộ thỏa thuận”, ông Heiko Mass nhấn mạnh.
Trước đó, hồi tháng 5 vừa qua, Iran đã quyết định giảm một số cam kết trong thỏa thuận hạt nhân mang tên Kế hoạch Hành động chung toàn diện (JCOPA) được ký kết giữa Iran và nhóm P5+1 (Mỹ, Anh, Pháp, Nga, Trung Quốc và Đức). Động thái này được đưa ra đúng một năm sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố đơn phương rút khỏi thỏa thuận hạt nhân lịch sử đồng thời, tái áp đặt các biện pháp trừng phạt Iran.
Iran từng nhiều lần cảnh báo, nếu các nước châu Âu tham gia ký thỏa thuận hạt nhân không hành động bảo vệ các lợi ích cho Iran trước các lệnh trừng phạt của Mỹ, nước này sẽ từng bước rút lại các cam kết của mình trước đây./.
