Cạnh tranh trên sông Mekong: Mỹ giám sát các đập Trung Quốc
Cơ quan Giám sát Đập Mekong, do Bộ Ngoại giao Mỹ tài trợ, qua dữ liệu vệ tinh theo dõi mực nước các đập ở Trung Quốc và các nước khác.
Một dự án do Mỹ tài trợ sử dụng vệ tinh để theo dõi và công bố mực nước tại các đập của Trung Quốc trên sông Mekong đã được khởi động vào hôm 14/12, Reuters đưa tin và nhận định động thái này làm tăng thêm sự cạnh tranh của các siêu cường tại Đông Nam Á.
Sông Mekong dài 4.350 km - bắt nguồn từ Trung Quốc (đoạn ở Trung Quốc mang tên Lan Thương) và chảy về phía nam qua Myanmar, Lào, Thái Lan, Campuchia, Việt Nam - đã trở thành tâm điểm cạnh tranh.
Trung Quốc đã bác bỏ nghiên cứu của Mỹ cho rằng các con đập của nước này đã giữ nước, gây bất lợi cho các quốc gia ở hạ nguồn, nơi 60 triệu người sống dựa vào sông để đánh cá và canh tác.
Cơ quan Giám sát Đập Mekong, do Bộ Ngoại giao Mỹ tài trợ một phần, sử dụng dữ liệu từ các vệ tinh xuyên qua đám mây để theo dõi mực nước của các đập ở Trung Quốc và các nước khác.
Thông tin sẽ được công khai trong thời gian gần nhất.
Một đoạn sông Mekong ở biên giới Lào và Thái Lan. Ảnh: Reuters.
Một chỉ số khác về “độ ẩm bề mặt”sẽ cho biết những phần nào của khu vực ẩm hơn hoặc khô hơn bình thường, từ đó rút ra mức độ ảnh hưởng của các con đập tới các dòng chảy tự nhiên.
Ông Brian Eyler thuộc Trung tâm Stimson có trụ sở tại Washington, cho biết: “Hệ thống giám sát cung cấp bằng chứng cho thấy 11 con đập trên dòng chính của Trung Quốc được tổ chức và vận hành một cách tinh vi nhằm tối đa hóa sản lượng thủy điện để bán cho các tỉnh phía đông của Trung Quốc mà không cần quan tâm đến các tác động hạ du”.
Trung Quốc đã chỉ trích các nghiên cứu trước đây, bao gồm một nghiên cứu của Eyes on Earth - một phần của dự án Mekong Dam Monitor - kết luận rằng nước đã bị các con đập của Trung Quốc giữ lại vào năm 2019 trong khi các nước khác bị hạn hán nghiêm trọng.
Viện Kỹ thuật Năng lượng Tái tạo Trung Quốc được nhà nước hậu thuẫn cho biết trong một báo cáo ngày 4/12, Hoa Kỳ đã không thể cung cấp bằng chứng xác đáng.
“Những lợi ích tích cực của thủy điện thượng nguồn sông Lan Thương đối với các nước láng giềng ở hạ lưu sông Mekong là rõ ràng và hiển nhiên”, báo cáo nói và cho biết thêm rằng nước được tích trữ trong các hồ chứa trong mùa lũ đã giúp ngăn chặn lũ lụt và hạn hán ở hạ lưu.
Đầu năm nay, Trung Quốc đã đồng ý chia sẻ dữ liệu về nước với Ủy ban sông Mekong (MRC) - gồm 4 nước thành viên là Thái Lan, Lào, Campuchia và Việt Nam. Trong khi Trung Quốc và các nước Mekong có Hợp tác Lan Thương-Mekong thì Hoa Kỳ cũng phát triển quan hệ đối tác Mekong-Hoa Kỳ với các nước ở khu vực này.
