Cảnh báo: Xuất khẩu sang EAEU 'tăng nóng', nguy cơ vượt ngưỡng quy định

Bộ Công Thương nhận được Công hàm của Ủy ban Kinh tế Á Âu (EEC) cảnh báo về việc các mặt hàng dệt may của Việt Nam hưởng ưu đãi thuế quan xuất khẩu vào Liên minh Kinh tế Á Âu (EAEU) theo Hiệp định Thương mại Tự do giữa Việt Nam và Liên minh Kinh tế Á Âu (VN-EAEU FTA) có nguy cơ vượt mức ngưỡng (trigger level) áp dụng biện pháp phòng vệ năm 2020 theo quy định VN-EAEU FTA.

Cụ thể, các mặt hàng váy, đầm, quần áo phụ nữ (mã HS 6104.41, 6104.42, 6104.43, 6104.44, 6104.49, 6204.42, 6204.44, 6204.49) của Việt Nam xuất khẩu vào EAEU trong thời gian từ tháng 01/2020 đến tháng 7/2020 đã đạt 79,4% mức ngưỡng quy định cho năm 2020.

Một số mặt hàng dệt may xuất khẩu sang EAEU có nguy cơ vượt ngưỡng quy định trong Hiệp định Việt Nam - EAEU.

Theo Điều 2.10 của VN-EAEU FTA quy định về biện pháp phòng vệ ngưỡng đối với 12 nhóm mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam, mặt hàng dệt may đang có nguy cơ bị áp dụng biện pháp phòng vệ ngưỡng khi nhập khẩu vào EAEU, theo đó, tùy thuộc lượng xuất khẩu vượt ngưỡng, các mặt hàng dệt may của Việt Nam sẽ bị áp mức thuế MFN trong thời gian 6 tháng hoặc 9 tháng.

Bộ Công Thương thông báo đến các doanh nghiệp xuất khẩu hàng dệt may sang EAEU được biết.

Cam kết mở cửa thị trường hàng hóa (thông qua loại bỏ thuế quan) của Liên minh Kinh tế Á – Âu dành cho Việt Nam có qui định về việc áp dụng biện pháp Phòng vệ ngưỡng (Trigger) đối với một số loại hàng hóa (Điều 2.10 trong Hiệp định).

Đây là biện pháp nửa giống Hạn ngạch thuế quan (có ngưỡng giới hạn về số lượng), nửa giống Phòng vệ (có thủ tục tham vấn đánh giá về khả năng gây thiệt hại cho ngành sản xuất nội địa nơi nhập khẩu và có biện pháp hạn chế nhập khẩu).

Theo cam kết, phía EAEU có thể áp dụng biện pháp này đối với Việt Nam theo các qui tắc sau:

Tính chất: Hàng hóa bị áp dụng biện pháp phòng vệ ngưỡng sẽ không được hưởng ưu đãi thuế quan theo cam kết FTA, mà phải chịu mức thuế quan thông thường (MFN) trong thời gian áp dụng biện pháp phòng vệ ngưỡng.

Loại hàng hóa áp dụng: Hiệp định EAEU chỉ có thể áp dụng biện pháp phòng vệ ngưỡng đối với 180 dòng thuế thuộc các nhóm dệt may, và đồ gỗ liệt kê trong Phụ lục 2 (Phụ lục về các sản phẩm áp dụng biện pháp Phòng vệ ngưỡng trong Hiệp định).

Qui tắc áp dụng: Đối với mỗi loại hàng hóa thuộc Phụ lục 2, mỗi năm sẽ áp dụng một ngưỡng xác định (xem Bảng dưới đây), nếu khối lượng nhập khẩu sản phẩm đó vào EAEU vượt quá ngưỡng qui định cho năm đó thì EAEU sẽ lập tức thông báo bằng văn bản cho phía Việt Nam.

Ngưỡng qui định này là tổng khối lượng hàng hóa được nhập khẩu vào tất cả các nước thuộc EAEU.

Cách thức áp dụng: Để áp dụng biện pháp phòng vệ ngưỡng, phía EAEU phải tiến hành kiểm tra thị trường, đánh giá mức độ tác động, tham vấn với Việt Nam.

Nếu quyết định áp dụng biện pháp phòng vệ ngưỡng, Liên minh EAEU phải thông báo cho Việt Nam ít nhất 20 ngày kể từ ngày ra quyết định, biện pháp phòng vệ ngưỡng sẽ chỉ có hiệu lực ít nhất sau 30 ngày kể từ ngày đưa ra quyết định áp dụng.

Như vậy, cơ chế này không giống như việc áp dụng hạn ngạch, tức ưu đãi thuế không tự động bị ngưng lại khi xuất khẩu tăng đột biến, hay vượt mức cho phép, mà phải trải qua quá trình kiểm tra thị trường, cảnh báo nội bộ, áp dụng cơ chế tham vấn cũng như cách tính toán mức độ gia tăng.

Bên cạnh đó, xác minh thiệt hại giống như biện pháp phòng vệ thương mại (như chống bán phá giá, tự vệ), và việc áp dụng chỉ được thực hiện sau khi có Quyết định chính thức về việc áp dụng biện pháp phòng vệ ngưỡng của EAEU.

Thời gian áp dụng biện pháp phòng vệ ngưỡng: Thông thường Quyết định áp dụng biện pháp Phòng vệ ngưỡng có hiệu lực (được áp dụng) trong 6 tháng.

Nhưng nếu khối lượng nhập khẩu sản phẩm bị áp dụng biện pháp phòng vệ ngưỡng vượt quá 150% mức ngưỡng theo qui định vào ngày bắt đầu áp dụng biện pháp phòng vệ ngưỡng, thì thời gian áp dụng biện pháp này có thể được kéo dài thêm 3 tháng.

Thu Hà