Cảnh báo sớm về thất bại mùa màng do thiếu nước

Sản xuất lương thực bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau: thời tiết quá khô, quá ẩm ướt, quá nóng hoặc quá lạnh có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng sinh trưởng và phát triển của cây trồng của nông dân. Một dự án được NASA và USAID hỗ trợ có tên gọi “Giám sát để cảnh báo sớm cho vụ mùa GEOGLAM” đang triển khai để dự đoán giảm sản lượng cây trồng trong mùa sinh trưởng và trước thu hoạch bằng cách kiểm tra dữ liệu vệ tinh liên quan đến thời tiết.

Christina Justice, chuyên gia viễn thám tại Đại học Maryland và điều phối viên dự án Giám sát vụ mùa GEOGLAM (GEOGLAM Crop Monitor) để cảnh báo sớm cho biết: “Cần có thông tin tốt hơn và đáng tin cậy hơn về tình trạng cây trồng ở các nước liên quan đến an ninh lương thực”.

An ninh lương thực - hoặc có quyền tiếp cận đủ lương thực để duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh, bổ dưỡng — là một ưu tiên ở nhiều quốc gia trên thế giới. Kể từ năm 2014, số lượng người bị suy dinh dưỡng trên thế giới ngày càng tăng do tiếp cận thức ăn không đầy đủ. Dự án này tập hợp các cơ quan giám sát an ninh lương thực quốc tế và các tổ chức khu vực để phân tích cây trồng cho 81 quốc gia. Sử dụng quan sát vệ tinh, thông tin khí tượng, quan sát thực địa và báo cáo mặt đất, dự án xem xét các điều kiện ảnh hưởng đến cây trồng chiếm ưu thế cho từng khu vực, chẳng hạn như gạo ở Đông Nam Á hoặc ngô ở Trung Mỹ.

Các bản đồ trong bài viết này cho thấy Chỉ số thực vật được chuẩn hóa sự khác biệt (NDVI), một trong số các sản phẩm có nguồn gốc từ vệ tinh được sử dụng để đánh giá tình trạng cây trồng. NDVI đo lường sức khỏe hoặc “màu xanh” của thảm thực vật dựa trên ánh sáng đỏ và gần hồng ngoại mà lá phản chiếu. Thảm thực vật lành mạnh phản chiếu ánh sáng hồng ngoại nhiều hơn và ít ánh sáng có thể nhìn thấy hơn thảm thực vật “căng thẳng”. Cả hai bản đồ đều hiển thị NDVI từ tháng 6-8/2018 so với mức trung bình từ tháng 6 đến tháng 8 trong giai đoạn từ năm 2000-2013. Dữ liệu được cung cấp bởi Công cụ đo độ phân giải trung bình (MODIS) trên vệ tinh Terra của NASA.

Bản đồ trên cho thấy một trong những khu vực có mùa vụ trong năm 2017 - 2018 bị ảnh hưởng nặng nề nhất là Afghanistan. Mưa lớn và tuyết rơi ở Afghanistan trong năm qua đã tạo ra tình trạng hạn hán đang làm giảm năng suất cây trồng. Các báo cáo cho biết nhiều người Afghanistan buộc phải sơ tán do hạn hán hơn là xung đột trong năm nay.

Sự sụt giảm lớn nhất về màu xanh lá cây của thảm thực vật xảy ra ở miền Bắc Afghanistan, nơi trồng lúa mì chiếm khoảng 20% tổng số lúa mì trong cả nước. Đối với lúa mì mùa xuân (lúa mì trồng vào mùa xuân, thu hoạch vào mùa thu ở Bắc bán cầu), GEOGLAM Crop Monitor xếp các khu vực của miền Bắc Afghanistan là những nơi "thất thu" – mức độ xếp hạng nghiêm trọng nhất - nghĩa là sản lượng cây trồng có khả năng đạt ít nhất 25% dưới mức trung bình. Lúa mì mùa đông (gieo vào mùa đông, thu hoạch vào mùa hè) đã được phân loại là "nghèo", có nghĩa là sản lượng có khả năng thấp hơn từ 10-25% dưới mức trung bình. Afghanistan có thể nhập khẩu lúa mì từ Pakistan và Kazakhstan lân cận.

Bản đồ trên cho thấy NDVI ở Trung Mỹ và Caribê. Hạn hán nghiêm trọng lan rộng khắp miền Nam Mexico đến Panama. Hồi tháng 7/2018, các khu vực bị ảnh hưởng ở Guatemala, El Salvador và Honduras bị thiệt hại ngô và đậu từ 75-100%. Crop Monitor đã xếp loại hầu hết số ngô ở Guatemala và Honduras ở mức "thất thu" trong khi sản lượng ở Haiti và El Salvador chủ yếu được phân loại là "nghèo".

"NDVI là một công cụ quan trọng để theo dõi các điều kiện cây trồng đảm bảo an ninh lương thực. Bất kỳ thay đổi nào về lượng mưa và nhiệt độ sẽ ảnh hưởng đến độ xanh của thực vật” - Tư pháp cho biết.

Crop Monitor biên soạn tất cả các loại chỉ số điều kiện cây trồng khác nhau - bao gồm NDVI, nhiệt độ, lượng mưa và độ ẩm của đất và chia sẻ chúng với 14 đối tác trong nước và quốc tế. Các đối tác giúp củng cố các phát hiện với dữ liệu vệ tinh và các báo cáo trên mặt đất của riêng họ để tạo sự đồng thuận về tình trạng mùa vụ hiện tại và tóm tắt chúng trong bản tin hàng tháng.

Một số tổ chức đối tác, chẳng hạn như Mạng lưới các hệ thống cảnh báo sớm nạn đói (FEWS NET) và Chương trình lương thực thế giới của Liên hợp quốc được kết nối trực tiếp với các nỗ lực cứu hộ. Được tài trợ bởi Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID), FEWS NET cung cấp thông tin về tình trạng mùa vụ cho các nỗ lực cứu trợ. Các đối tác khác của Dự án GEOGLAM Crop Monitor bao gồm Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp LHQ và Trung tâm Nghiên cứu chung. Độc giả có thể quan sát tình trạng cây trồng được cập nhật trong tháng này và biết thêm nhiều thông tin hơn trên trang web Crop Monitor.