Căng thẳng Mỹ - Trung leo thang nguy hiểm
Căng thẳng trong quan hệ song phương giữa Mỹ và Trung Quốc ngày càng leo thang khi Mỹ không loại trừ khả năng đóng cửa thêm nhiều phái bộ ngoại giao của Trung Quốc tại nước này sau vụ việc Washington yêu cầu đóng cửa Tổng lãnh sự quán Trung Quốc ở thành phố Houston, bang Texas.
Ngày 23-7, Reuters đưa tin, phát biểu tại một cuộc họp báo ở Nhà Trắng, Tổng thống Donald Trump tuyên bố rằng ông “luôn có thể” ra lệnh đóng cửa thêm các phái bộ ngoại giao khác của Trung Quốc tại Mỹ. Tại Mỹ, ngoài Tổng lãnh sự quán ở Houston và Đại sứ quán ở thủ đô Washington, Trung Quốc hiện còn có 4 phái bộ ngoại giao khác tại New York, Los Angeles, San Francisco và Chicago.
Trước đó, ngày 22-7, Bắc Kinh thông báo Washington đã bất ngờ yêu cầu đóng cửa Tổng lãnh sự quán Trung Quốc tại thành phố Houston trong vòng 72 giờ. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Morgan Ortagus nêu rõ theo Công ước Vienna năm 1961, các nhà ngoại giao phải tôn trọng luật pháp, quy định của quốc gia sở tại và “có nghĩa vụ không can thiệp công việc nội bộ” của quốc gia đó. Việc đóng cửa Tổng lãnh sự quán Trung Quốc tại thành phố Houston là “nhằm bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ và thông tin cá nhân của người dân Mỹ”.
Tổng lãnh sự quán Trung Quốc ở thành phố Houston. Ảnh: AP.
Trong cuộc trả lời phỏng vấn kênh truyền hình ABC, Tổng lãnh sự Trung Quốc tại Houston Thái Vĩ cho biết đã bị sốc trước yêu cầu đóng cửa của Mỹ. Ông Thái Vĩ nhấn mạnh: “Chưa bao giờ nghĩ sẽ bị đối xử thế này” khi “đang hướng đến tình hữu nghị, sự hiểu biết lẫn nhau giữa Trung Quốc và Mỹ”. Theo Tân Hoa xã, Đại sứ quán Trung Quốc tại Mỹ cáo buộc “động thái khiêu khích chính trị” của Mỹ “vi phạm luật pháp quốc tế, tiêu chuẩn cơ bản trong quản lý quan hệ quốc tế và thỏa thuận lãnh sự song phương giữa hai nước”, đồng thời khẳng định nhiều năm qua, các cơ sở ngoại giao của Trung Quốc tại Mỹ đều tuân thủ chặt chẽ Công ước Vienna năm 1961. Về phần mình, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân kịch liệt lên án “động thái phi lý và gây phẫn nộ” của Mỹ sẽ làm tổn hại quan hệ song phương giữa hai nước, xem đây là “sự leo thang căng thẳng chưa từng có tiền lệ” và hối thúc Washington ngay lập tức thu hồi quyết định. Bắc Kinh cảnh báo sẽ có hành động đáp trả cứng rắn nếu Washington “nhất quyết đi theo con đường sai lầm này”. Ngày 23-7, tờ China Daily còn gọi việc Washington yêu cầu đóng cửa Tổng lãnh sự quán Trung Quốc tại thành phố Houston là “mánh khóe mới” của chính quyền Washington để Bắc Kinh “đóng vai ác trên sân khấu thế giới”.
Theo giới phân tích, những căng thẳng leo thang dồn dập giữa Mỹ và Trung Quốc thời gian gần đây xoay quanh hàng loạt vấn đề, từ chuyện ứng phó đại dịch Covid-19, thương mại, công nghệ cho đến các điểm nóng an ninh trên thế giới, khiến quan hệ song phương giữa hai nước rơi xuống mức thấp nhất trong nhiều thập niên qua. Reuters cho rằng việc Mỹ bất ngờ yêu cầu đóng cửa Tổng lãnh sự quán Trung Quốc tại thành phố Houston chỉ là một diễn biến mới nhất trong cuộc đối đầu “ngày càng leo thang nhanh chóng” giữa Mỹ và Trung Quốc. Các sử gia trong tương lai có thể sẽ lấy năm 2020 làm dấu mốc khi cuộc cạnh tranh chiến lược ngày càng quyết liệt giữa Mỹ và Trung Quốc đã biến thành một cuộc Chiến tranh lạnh mới. “Mỹ và Trung Quốc đang thực sự bước vào kỷ nguyên của một cuộc Chiến tranh lạnh mới. Khác với cuộc Chiến tranh lạnh giữa Mỹ và Liên Xô, cuộc Chiến tranh lạnh mới giữa Mỹ và Trung Quốc cho thấy một cuộc cạnh tranh toàn diện và xa rời nhau một cách nhanh chóng. Quan hệ Mỹ-Trung không còn được như vài năm trước, thậm chí không còn được như vài tháng trước”, tờ South China Morning Post dẫn lời Giáo sư Shi Yinhong của Đại học Nhân dân Trung Quốc nhận xét.
