Căng thẳng đàm phán thỏa thuận hạt nhân Iran tại Vienna

Bài viết của tác giả Francois Murphy trên trang Reuters tiếp tục tường thuật những diễn biến kế tiếp của cuộc đàm phán giữa Tehran và Washington về việc khôi phục thỏa thuận hạt nhân Iran 2015 vừa được tái khởi động tại Vienna vào thứ Bảy vừa qua.

Các thành viên thuộc Liên minh châu Âu EU phản ánh diễn biến đang diễn ra hết sức "căng thẳng", đặc biệt Đức kêu gọi những bước tiến rõ rệt hơn.

Các cuộc đàm phán giữa Iran và các cường quốc toàn cầu đã tái khởi động vào thứ Bảy với mục tiêu cố gắng khôi phục một thỏa thuận mang tính bước ngoặt nhằm kiềm chế sự phát triển hạt nhân của Iran mà chính quyền Trump đã từ bỏ vào năm 2018 (Ảnh: AFP)

Vòng đàm phán thứ sáu bắt đầu như thường lệ với cuộc họp của các bên còn lại trong thỏa thuận bao gồm Iran, Nga, Trung Quốc, Pháp, Anh, Đức và EU tại tầng hầm của một khách sạn sang trọng.

Phái đoàn Hoa Kỳ tham dự các cuộc đàm phán, được gọi là Ủy ban liên hợp về Kế hoạch hành động toàn diện chung (JCPoA), hiện đang đặt trụ sở tại một khách sạn khác bên kia đường do phía Iran từ chối các cuộc gặp trực tiếp.

Enrique Mora, điều phối viên chính của cuộc đàm phán, đồng thời là quan chức chính sách đối ngoại của EU và người lãnh đạo chính sách ngoại giao trung gian giữa Iran và Hoa Kỳ, cho biết ông mong đợi một thỏa thuận đạt được ngay tại vòng đàm phán này. Trong khi đó, ý kiến các đặc phái viên khác lại cho rằng vẫn còn rất nhiều vấn đề khó khăn chưa được giải quyết.

"Tiến trình tuy đạt được những tiến độ nhất định song các cuộc đàm phán vẫn đang diễn ra hết sức căng thẳng do tồn tại quá nhiều vấn đề, trong đó bao gồm cả các bước mà Iran phải thực hiện để trở lại tuân thủ thỏa thuận", một phát ngôn viên của EU cho biết trong một tuyên bố với các phóng viên, đồng thời nói thêm về mục tiêu là "có thể đạt được hoặc tiến càng gần càng tốt với thỏa thuận cuối cùng trong những ngày tới”.

Theo đánh giá của ông Abbas Araqchi, nhà đàm phán hàng đầu của Iran, sẽ không có khả năng các cuộc đàm phán sẽ kết thúc trước cuộc bầu cử tổng thống của Iran vào thứ Sáu tuần sau, ngày 18 tháng 6.

"Tôi không nghĩ chúng tôi sẽ có thể đi đến kết luận cuối cùng tại Vienna chỉ trong tuần này", truyền thông nhà nước Iran dẫn lời ông Araqchi.

Thỏa thuận, hay đúng hơn là từ phía Ủy ban JCPoA, đã áp đặt nhiều giới hạn nghiêm ngặt đối với các hoạt động hạt nhân của Iran. Chúng được thiết kế để kéo dài thời gian Tehran cần để có đủ nguyên liệu phân hạch phục vụ chế tạo vũ khí hạt nhân, trong trường hợp Iran thực sự muốn điều này xảy ra, ít nhất từ hai đến ba tháng cho đến một năm.

Iran phủ nhận quan điểm họ từng có mục đích theo đuổi vũ khí hạt nhân, nói rằng mục tiêu của họ chỉ là vì hòa bình.

Tổng thống Donald Trump đã rút Hoa Kỳ ra khỏi thỏa thuận vào năm 2018 và áp đặt trở lại các biện pháp trừng phạt kinh tế đã được gỡ bỏ trước đó theo thỏa thuận. Iran đã phản ứng bằng cách vi phạm nhiều giới hạn, sản xuất Urani được làm giàu hơn mức cho phép bên cạnh làm giàu Urani lên mức độ tinh khiết cao hơn, gần sát mức độ của vũ khí hạt nhân.

Ngoại trưởng Đức Heiko Maas, người không có mặt tại cuộc đàm phán, trả lời Reuters rằng: “Kéo dài thời gian không đem lại lợi ích cho bất kỳ ai”, đồng thời kêu gọi các bên tăng cường hoạt động trao đổi, tích cực vì mục đích chung.

Đặc phái viên hàng đầu của Trung Quốc cho biết điểm mấu chốt chính là các lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ.

Dẫn lời đại sứ Trung Quốc tại cơ quan giám sát hạt nhân của Liên hợp quốc, Wang Qun,: “Thông điệp mà chúng tôi muốn gửi tới chính phủ Mỹ là họ nên thôi chần chừ và hãy dứt khoát tiến tới dỡ bỏ các lệnh trừng phạt”.

Nhật An