Cần xem lại năng lực của Cục Nghệ thuật Biểu diễn

Bên hành lang Quốc hội, tiến sĩ Phạm Tất Thắng, Phó chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa Giáo dục Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội, cho biết việc cơ quan quản lý thực hiện giải pháp nghiệp vụ là việc bình thường nhưng khi Cục Nghệ thuật Biểu diễn cho phép phổ biến 300 bài hát, trong đó có nhiều bài là của tác giả cách mạng, được hát mấy chục năm nay thì rõ ràng có vấn đề về mặt quản lý.

Ví dụ Tiến quân ca không còn là bài hát thông thường mà thành tài sản chung của đất nước, của dân tộc. Tiến quân ca đã được khẳng định trong Hiến pháp - là đạo luật quan trọng nhất rồi thì có cần cơ quan cấp cục phổ biến bài hát như vậy không?

- Liệu ngành quản lý nghệ thuật biểu diễn có cần quan tâm đến tất cả bài hát, có cần rà soát lại tất cả hay không?

- Những tác giả cách mạng, bản thân họ được giải thưởng Nhà nước, giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật cho những cụm công trình, trong đó có những bài hát đó thì có cần được cấp phép hay mặc nhiên và cơ quan quản lý để dành thời gian rà soát lại những bài hát khác.

Khi cơ quan quản lý ban hành quyết định thì phải cân nhắc đến hiệu quả, khía cạnh nào đó là hậu quả vì nó liên quan đến văn hóa, nhân văn, thậm chí về mặt chính trị. Những bài hát như thế sao lại đặt vấn đề phổ biến.

Tiến sĩ Phạm Tất Thắng, Phó chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa Giáo dục Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội. Ảnh: Thắng Quang.

- Phó thủ tướng có chỉ đạo rằng những bài hát như thế được phổ biến tự nhiên, chỉ xem xét bài hát có câu từ đi ngược lại thuần phong mỹ tục, và lợi ích quốc gia. Liệu Cục Nghệ thuật Biểu diễn có được giao quyền này?

- Về chức năng nhiệm vụ của cơ quan quản lý, được quy định trong quy chế hoạt động của các bộ. Nhưng tôi quan tâm nhiều hơn đến vấn đề năng lực tác nghiệp của Cục Nghệ thuật Biểu diễn.

Có những bài hát như Tiến quân ca, Như có Bác Hồ trong ngày vui đại thắng và có những tác giả mặc nhiên được công nhận. Các cụm công trình của họ được giải thưởng là hội đồng thẩm định cấp quốc gia có uy tín và chặt chẽ hơn nhiều so với việc thẩm định một cách hành chính của Cục Nghệ thuật Biểu diễn.

Cái cần quan tâm là phương pháp tác nghiệp của cục trong chức năng nhiệm vụ và nguồn lực có hạn thì xử lý như thế nào cho nó phù hợp.

- Theo ông, Cục Nghệ thuật biểu diễn, Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch, cần phải có những ứng xử sòng phẳng như thế nào?

- Công bố đi bằng hình thức thế nào thì xin lỗi cũng phải bằng hình thức như thế. Tôi còn cho rằng cần có hình thức phù hợp hơn vì đây là một sai phạm ảnh hưởng đến dư luận xã hội, ảnh hưởng đến văn hóa xã hội hiện nay.

Cho nên cần có công bố rõ ràng, cũng như kiểm điểm trách nhiệm tập thể, cá nhân có liên quan. Nếu là sai phạm của cá nhân, do năng lực trình độ, trách nhiệm thì phải có xử lý phù hợp thì phải công bố rộng rãi với người dân, cử tri.

- Người phát ngôn Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch giải thích việc này là để “số hóa” tạo thành kho dữ liệu, giúp cho tất cả giúp cho tất cả các đơn vị tổ chức sự kiện, nghệ sĩ, nhà tổ chức biết, khai thác thông tin sử dụng khi cần thiết. Ông có đồng ý với giải thích này?

- Tôi cho rằng giải thích của Người phát ngôn Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chưa thuyết phục. Bởi số hóa thì không phải chỉ 300 bài hát mà kho tàng bài hát rất là nhiều. Và việc số hóa là kỹ thuật bên trong, đơn thuần là chuyển từ hình thức lưu trữ này sang hình thức lưu trữ khác thì không phải công bố với dư luận.

Nghĩa là từ kho dữ liệu lưu trữ băng đĩa của chúng ta bao nhiêu năm, nay chuyển sang hình thức lưu trữ kỹ thuật số. Cơ quan quản lý cần đưa kho dữ liệu đó lên mạng để mọi người có thể truy cập, chứ hoàn toàn không phải bằng quyết định.

- Có quan điểm cho rằng việc cấp phép phổ biến các ca khúc khiến người dân hiểu rằng muốn được hát, muốn được phổ biến thì phải xin phép cơ quan quản lý theo trình tự thủ tục nhất định. Ông chia sẻ thế nào về nhận định này?

Khi cơ quan quản lý công bố như vậy thì người dân có cảm giác cơ quan quản lý đang đặt ra việc xin - cho, cấp phép, xin phép như một dạng giấy phép con. Nếu hiểu theo góc độ này thì rất khó chấp nhận việc cấp phép.

Cục Nghệ thuật Biểu diễn cập nhật danh sách 300 bài hát được phổ biển rộng rãi trên trang web chính thức đã gây nhiễu loạn thông tin trong dư luận.

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã chỉ đạo Cục Nghệ thuật Biểu diễn rút kinh nghiệm khi gây nhiễu loạn thông tin thời gian qua.

Phó thủ tướng Vũ Đức Đam cũng yêu cầu Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch nghiêm túc thực hiện ý kiến kết luận của Phó thủ tướng tại cuộc họp với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ Tư pháp và Văn phòng Chính phủ ngày 26/4/2017.

Phó thủ tướng Vũ Đức Đam còn yêu cầu Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tăng cường chỉ đạo, chấn chỉnh, nâng cao năng lực quản lý của Cục Nghệ thuật Biểu diễn.

Thắng Quang - Công Khanh