'Cần tạo sân chơi để sớm phát hiện thần đồng công nghệ'

Bàn về vấn đề bảo vệ trẻ em trên không gian mạng, Đại biểu quốc hội Ngô Thành Trung, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội cho rằng bên cạnh các chế tài xử phạt tội phạm mạng, cần tạo sân chơi để sớm phát hiện các thần đồng công nghệ.

Báo đã có cuộc trò chuyện với ông về vấn đề này.

Đại biểu quốc hội Ngô Thành Trung, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội. Ảnh: TTXVN

Thưa ông, với vai trò là thành viên Đoàn giám sát tối cao về phòng chống xâm hại trẻ em, ông có ý kiến thế nào về mức độ nguy hại của loại tội phạm mới này?

Thời gian vừa qua, cùng với sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật, nhất là ứng dụng công nghệ số diễn ra mạnh mẽ trong mọi hoạt động của xã hội, những hành vi vi phạm pháp luật trên môi trường mạng cũng tăng lên. Mức độ nguy hại của các hành vi vi phạm pháp luật này nguy hiểm hơn nhiều so với vi phạm trên môi trường truyền thống, vì đối tượng gây hại không lộ diện mà hoạt động ẩn danh.

Trong các đối tượng tham gia sử dụng không gian mạng, có đối tượng rất đặc thù đó là trẻ em. Trẻ em ngày nay tham gia rất nhiều vào các hoạt động vui chơi, học tập, nghiên cứu trên không gian mạng. Trong khi đặc tính của các em là ham hiểu biết, tò mò với những cái mới lạ, nhưng lại rất cả tin. Do vậy, đây chính là đối tượng rất dễ trở thành nạn nhân của loại hình phạm tội này.

Các cuộc khảo sát về nạn nhân trẻ em cho đến nay vẫn chưa phản ánh hết được mức độ nghiêm trọng và nguy hiểm của sự việc, vì trẻ bị hại có chung một đặc điểm là sợ bị công bố danh tính và hình ảnh trên mạng xã hội, gây ảnh hưởng đến nhân phẩm và tương lai.

Qua giám sát cho thấy, tốc độ gia tăng của các hành vi vi phạm pháp luật trên không gian mạng đối với trẻ em tương đối nhanh và phức tạp, với rất nhiều hình thức khác nhau. Hậu quả để lại ngoài những tổn thất về tâm lý, tiền bạc, còn là tính mạng do có em không chịu được trước áp lực của dư luận, xã hội.

Vì vậy, tôi cho rằng việc nâng cao nhận thức trong toàn xã hội về vấn đề này để cùng chung tay bảo vệ thế hệ măng non là việc cần phải làm và làm quyết liệt ngay.

Đã có ý kiến cho rằng cần đưa ra những biện pháp xử phạt mạnh tay để răn đe các hành vi gây nguy hại tới trẻ em trên không gian mạng. Ông nghĩ sao về giải pháp này?

Chúng ta đang sống trong thời đại công nghệ số. Ở nước ta, các ngành nghề cũng đều dần số hóa để có thể tăng trưởng bắt nhịp với thế giới. Bởi vậy, trẻ em sinh ra trong giai đoạn này tiếp cận với công nghệ số là điều hiển nhiên giống như cơm ăn, nước uống hàng ngày.

Trong thời đại số như hiện nay thì môi trường mạng trở thành một kho tàng tri thức vô cùng phong phú, bởi mọi thông tin chúng ta cần để nghiên cứu, học tập đều có thể tìm kiếm trên mạng một cách nhanh chóng, dễ dàng.

Tôi cho rằng cần thiết phải tạo điều kiện cho trẻ em khai thác, sử dụng không gian mạng trong học tập, nghiên cứu và cả vui chơi, giải trí, đặc biệt đối với trẻ em Việt Nam được quốc tế đánh giá là có năng khiếu trong sử dụng công nghệ số. Do vậy cần tạo ra nhiều sân chơi công nghệ, thông qua các cuộc thi có thể phát hiện sớm những thần đồng công nghệ để đầu tư, nuôi dưỡng, dẫn dắt nền công nghệ số trở thành mũi nhọn thúc đẩy đất nước phát triển nhanh, mạnh.

Tuy nhiên, trước thực trạng tình trạng tội phạm mạng đang ngày một gia tăng thì điều quan trọng đầu tiên là phải trang bị hành trang cho trẻ em khả năng tự bảo vệ mình khi tham gia trên không gian mạng. Vừa qua, Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ Thông tin và Truyền thông xây dựng Đề án “Bảo vệ và hỗ trợ trẻ em tương tác lành mạnh, sáng tạo trên môi trường mạng”, tôi kỳ vọng việc xây dựng Đề án này sẽ phát triển các công cụ tương tác, kết nối giữa người dân, trẻ em với các cơ quan có trách nhiệm để hình thành mạng lưới hữu hiệu bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng.

Về các biện pháp, chế tài đối với hành vi vi phạm pháp luật trên không gian mạng, có những băn khoăn, lo ngại là chưa đủ sức nặng, chưa tương xứng với hành vi vi phạm nên hiệu quả chưa cao. Tôi cho rằng, việc nâng cao hơn chế tài xử phạt chắc chắn sẽ được các cơ quan chức năng xem xét.

Tuy nhiên, quan trọng hơn cả là làm sao để những hành vi vi phạm đó phải được phát hiện kịp thời, xử lý nghiêm minh, phải được cả xã hội quan tâm, cả hệ thống chính trị vào cuộc, ít nhất như việc kiểm soát việc uống rượu bia trong tham gia giao thông thời gian qua thì mới có thể tạo được sự chuyển biến mang tính bước ngoặt.

Với đặc thù của môi trường mạng, việc phát hiện hành vi xâm hại trẻ em là rất khó. Thực sự đây là một thách thức lớn, bởi không ít trường hợp trình độ công nghệ của cha mẹ không bằng con cái. Chính vì vậy tôi mong rằng bên cạnh việc phát huy trách nhiệm của gia đình, cộng đồng thì các lực lượng chuyên trách về an ninh mạng nên có các biện pháp kỹ thuật để giám sát và phát hiện, ngăn chặn kịp thời các hành vi xâm hại. Nếu làm được như vậy, công tác phòng chống xâm hại trẻ em trên môi trường mạng mới có thể đạt được hiệu quả cao.

Đăng Dương (thực hiện)