Cần phát triển đô thị thông minh bền vững, có bản sắc riêng

Đồng chí Phạm Hồng Hà, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Xây dựng đã chia sẻ về quan điểm phát triển ĐTTM tại nước ta.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Phạm Hồng Hà.

Phóng viên (PV): Thưa đồng chí, xây dựng ĐTTM được xác định là một trong những chiến lược quan trọng của nước ta trong tiến trình phát triển đô thị. Vậy, những năm qua, định hướng này đã được thể hiện qua những hoạt động gì?

Bộ trưởng Phạm Hồng Hà: Những năm qua, thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, quá trình đô thị hóa, phát triển đô thị của Việt Nam đã đạt được những thành quả rất quan trọng và tích cực. Nước ta đã có một hệ thống đô thị quốc gia được phân bổ tương đối hợp lý. Diện mạo đô thị ngày càng khang trang, hiện đại hơn. Chất lượng hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, dịch vụ đô thị cũng được cải thiện rõ rệt. Có thể thấy, các đô thị đã thể hiện được vai trò là động lực then chốt trong tăng trưởng và phát triển kinh tế các địa phương, các vùng của cả nước. Tuy nhiên, quá trình phát triển đô thị tại nước ta đã bộc lộ những hạn chế, bất cập. Ví như: Phát triển chưa bền vững, chưa gắn kết với quá trình công nghiệp hóa-hiện đại hóa đất nước; phát triển thiếu tính kết nối, thiếu bản sắc; tình trạng ô nhiễm môi trường, ngập úng, ùn tắc giao thông trong đô thị diễn ra thường xuyên và phức tạp... Đây là những thách thức rất lớn mà chúng ta phải xử lý có hiệu quả thông qua giải pháp xây dựng ĐTTM.

Theo đó, xây dựng ĐTTM ở nước ta được định hướng với 3 trụ cột chính là: Quy hoạch thông minh, quản lý thông minh và cung cấp dịch vụ thông minh. Dựa trên nền tảng công nghệ thông tin, cơ sở dữ liệu lớn, chúng ta sẽ xây dựng đô thị phát triển hài hòa; phát huy, bảo tồn, giữ gìn được truyền thống, bản sắc văn hóa. Đặc biệt, chúng ta sẽ tập trung triển khai đồng bộ, hiệu quả những nhiệm vụ, giải pháp cụ thể đã được xác định trong Đề án phát triển ĐTTM bền vững Việt Nam giai đoạn 2018-2025 và định hướng đến năm 2030. Từ đó, xây dựng nền tảng pháp lý, công cụ quản lý, định chế cho phát triển ĐTTM, bao gồm: Khung hướng dẫn tiêu chí và đánh giá ĐTTM; xây dựng các quy chế, quy chuẩn, tiêu chuẩn cụ thể về quy hoạch, xây dựng các công trình thông minh trong đô thị...

Giới thiệu sản phẩm phục vụ đô thị thông minh tại Diễn đàn cấp cao Đô thị thông minh ASEAN năm 2020.

PV: Xác định xây dựng ĐTTM là giải pháp giúp giải quyết những bất cập, tồn tại trong phát triển đô thị, nhiều địa phương đã thực hiện thí điểm các mô hình quản lý thông minh, cung cấp các dịch vụ tiện tích thông minh. Vậy, cần có sự định hướng, dẫn dắt của Nhà nước như thế nào với các địa phương để phù hợp với các điều kiện, hoàn cảnh thực tế, thưa đồng chí?

Bộ trưởng Phạm Hồng Hà: Thời gian qua, chúng tôi nhận thấy nhiều địa phương đã chú trọng, quan tâm và nhận thức rõ vai trò, tầm quan trọng của xây dựng ĐTTM. Các tỉnh, thành phố đã tham khảo, học tập, vận dụng kinh nghiệm quốc tế để xây dựng các đề án phát triển ĐTTM. Tuy nhiên, cách hiểu và triển khai xây dựng ĐTTM tại các địa phương còn chưa toàn diện, thống nhất. Việc xây dựng ĐTTM ở các địa phương vẫn chỉ nặng về công nghệ thông tin, số hóa mà chưa nhận thức đầy đủ, toàn diện những hợp phần cần có để phát triển đồng bộ ĐTTM.

Chính vì vậy, từ nay đến năm 2025, Việt Nam sẽ hỗ trợ, tập trung các nguồn lực và hướng dẫn để xây dựng 6 ĐTTM đại diện cho 6 vùng kinh tế. Trên cơ sở đó, chúng ta sẽ tổng kết, rút kinh nghiệm, nhân rộng phát triển toàn diện hệ thống ĐTTM ở Việt Nam. Cùng với đó, cần xây dựng những cơ chế phối hợp giữa các cấp, ngành, Trung ương và địa phương để bảo đảm công tác điều phối, dẫn dắt, định hướng phát triển ĐTTM trong cả nước một cách đồng bộ, thống nhất, hiệu quả; tránh lãng phí, phân tán tài nguyên và các nguồn lực.

PV: Với chức năng được giao về quản lý nhà nước trong xây dựng và phát triển đô thị, Bộ Xây dựng đã tham khảo các mô hình xây dựng ĐTTM trên thế giới như thế nào và mô hình ĐTTM ở Việt Nam sẽ có đặc thù gì khác biệt so với những quốc gia trên thế giới, thưa đồng chí?

Bộ trưởng Phạm Hồng Hà: Trong quá trình xây dựng Đề án phát triển ĐTTM bền vững Việt Nam giai đoạn 2018-2025 và định hướng đến năm 2030, chúng tôi đã tham khảo kinh nghiệm từ các nước có thành tựu trong phát triển ĐTTM; đặc biệt, nghiên cứu về xu hướng, định hướng của các quốc gia và các tổ chức quốc tế trong lĩnh vực phát triển ĐTTM. Trên cơ sở đó, chúng tôi đã chọn lọc, tiếp thu những kinh nghiệm, mô hình phù hợp với thực tế phát triển, có bản sắc riêng của Việt Nam. Đơn cử như việc các nước chưa đề cập nhiều tới lĩnh vực quy hoạch ĐTTM. Chúng tôi cho rằng, đây là nền tảng căn bản trong phát triển ĐTTM. Phải dựa trên nền tảng đô thị có sẵn, hiện hữu để tiến hành các giải pháp thông minh trong tổ chức quản lý và phát triển đô thị đó. Đây là một hướng phát triển mới của Việt Nam.

Đồng thời, Việt Nam xác định việc phát triển ĐTTM trên nền tảng công nghệ số, công nghệ thông tin và cơ sở dữ liệu lớn cũng sẽ mang lại nhiều thách thức cần xử lý. Đó là việc phát triển một cộng đồng hài hòa, có bản sắc và phát huy được những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Hiện nay, nhiều thành phố, tổ chức trên thế giới bắt đầu thấy kiến nghị của Việt Nam là phù hợp. Các tổ chức cũng đang nghiên cứu theo hướng tránh việc lạm dụng những thành tựu kỹ thuật, thành tựu khoa học trong tổ chức đời sống của dân cư đô thị; tránh việc “robot hóa”, hạn chế tiếp xúc, kết nối giữa các cộng đồng dân cư, mối quan hệ giữa người với người.

PV: Trân trọng cảm ơn đồng chí!

NGUYỄN VŨ (thực hiện)