Cân nhắc lộ trình tăng tuổi nghỉ hưu

Chính sách & Cuộc sống

Sau nhiều lần đề xuất, nghiên cứu, phân tích, nhiều người cho rằng lộ trình tăng tuổi làm việc mỗi năm từ ba đến bốn tháng là phù hợp, tránh gây sốc cho những người "mong mỏi" đến ngày cầm sổ hưu. Tuy nhiên, lần sửa đổi này, Bộ LÐ-TB và XH cũng đã đưa thêm phương án tăng lên sáu tháng với lý do nhằm theo kịp các nước.

Tăng tuổi nghỉ hưu luôn được dư luận quan tâm trong những lần góp ý soạn thảo Luật Bình đẳng giới năm 2017, Bộ luật Lao động năm 2012 và Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014. Thực tế cho thấy đây là vấn đề phức tạp, cần được cân nhắc một cách thận trọng.

Lần sửa đổi Bộ luật Lao động lần này tiếp tục đề cập vấn đề này. Theo đó, Bộ LÐ - TB và XH đưa ra hai phương án. Phương án 1, kể từ ngày 1-1-2021, tuổi nghỉ hưu của người lao động (NLÐ) tăng mỗi năm ba tháng đối với nam và bốn tháng đối với nữ cho đến khi nam đủ 62 tuổi, nữ đủ 60 tuổi. Phương án 2, kể từ ngày 1-1-2021, tuổi nghỉ hưu của NLÐ tăng mỗi năm sáu tháng cho đến khi nam đủ 62 tuổi, nữ đủ 60 tuổi.

Ðối với NLÐ bị suy giảm khả năng lao động, làm công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm có quyền nghỉ hưu sớm hơn không quá năm tuổi. NLÐ có trình độ chuyên môn kỹ thuật cao, NLÐ làm công tác quản lý và một số trường hợp đặc biệt có quyền nghỉ hưu muộn hơn không quá năm tuổi so với quy định. Theo các chuyên gia lao động, việc đưa ra đề xuất này nhằm hướng tới bảo đảm cho tất cả NLÐ đều có cơ hội và quyền lựa chọn việc làm. Lộ trình nâng tuổi nghỉ hưu mỗi năm tránh gây sốc cho NLÐ cũng như tránh làm đảo lộn các quy định khác.

Theo lý giải ở phương án 2, tuổi nghỉ hưu của các nước như Trung Quốc, Hàn Quốc, Lào, Cam-pu-chia đều là 60 với nam và nữ; Xin-ga-po quy định 62 tuổi nghỉ hưu cho nam và nữ; tuổi nghỉ hưu của Nhật Bản là 67 với nữ và 69 với nam…, do đó, Việt Nam cần tăng tuổi nghỉ hưu với lộ trình mỗi năm tăng lên sáu tháng để nhanh đạt đến mốc 60 với nữ và 62 với nam. Bộ LÐ - TB và XH cho rằng, việc tăng nhanh thời gian nghỉ hưu là rất cần thiết trong bối cảnh tuổi thọ bình quân của người Việt Nam đang tăng cao, tầm vóc, sức khỏe đang được cải thiện. Do vậy, hiện nay, khi LÐN 55 tuổi, nam 60 tuổi, vẫn còn khá nhiều sức khỏe và có thể tiếp tục cống hiến, làm việc.

Còn về phía các chuyên gia về lao động công đoàn cho rằng, nhằm tránh gây sốc cho NLÐ, thì chỉ nên tăng ở mức độ chậm theo phương án 1 do hiện nay nước ta đang dư thừa lao động. Bên cạnh đó, tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên trong những năm qua luôn cao gấp khoảng ba lần so với tỷ lệ NLÐ không có việc làm chung toàn quốc. Nước ta đang trong thời kỳ "cơ cấu dân số vàng" nhưng chỉ kéo dài hơn một thập kỷ nữa... Những yếu tố này gây áp lực lớn khi giải quyết việc làm đối với lao động trẻ trong những năm tới.

Bên cạnh đó, việc kéo dài tuổi nghỉ hưu cần tính toán, xem xét kỹ càng theo các nhóm ngành nghề cụ thể, nhất là chú ý tới các nhóm ngành nghề nặng nhọc, độc hại. Kết quả nghiên cứu của Viện Khoa học kỹ thuật bảo hộ lao động chỉ ra, ở tuổi 30, sức bền cơ bắp của lao động nam và nữ là 100%. Nhưng đến năm 40 tuổi, sức bền cơ bắp của nữ giảm còn 91,6%, trong khi nam 96,8%. Tương tự, đến 50 tuổi, nữ chỉ còn 76,9%, nam 88,1%; 60 tuổi, nữ giảm xuống 57,5%, trong khi nam 75,9%.

Không những thế, ngoài làm việc ở cơ quan, đơn vị như nam giới, LÐN còn phải đảm nhiệm chủ yếu các công việc gia đình. Do đó, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe, năng suất lao động, học hành. Do đó, cần ưu tiên LÐN, nhất là những người làm công việc nặng nhọc, độc hại về thời gian làm việc, quyết định nghỉ hưu một cách linh hoạt.

THANH LAN