Cần một giải pháp toàn diện

Dù kế hoạch hòa bình của Mỹ vốn gây nhiều tranh cãi và bị Palestine phản đối, song những động thái nhằm làm dịu những khó khăn kinh tế mà người dân Palestine đang phải đối mặt là cần thiết. Tiến trình hòa bình Trung Đông cần một giải pháp mang tính toàn diện và lâu dài.

Kể từ sau khi Mỹ cắt khoản hỗ trợ dành cho Cơ quan Cứu trợ và việc làm cho người tị nạn Palestine của Liên hợp quốc (UNRWA), các vùng lãnh thổ của Palestine lâm vào khó khăn chồng chất. Liên hợp quốc cảnh báo, các cơ quan đang cung cấp viện trợ lương thực cho dải Gaza cần quyên góp hàng chục triệu USD để tránh cắt giảm viện trợ nghiêm trọng cho người Palestine.

Tại vùng đất thường xuyên hứng chịu các vụ bạo lực và xung đột này, người dân đối mặt nguy cơ khủng hoảng nhân đạo khi tỷ lệ thất nghiệp ở mức 54%. Sự phong tỏa kìm kẹp mà người Palestine phải hứng chịu cùng những mâu thuẫn khó hóa giải với Israel liên quan các vấn đề khu định cư, đường biên giới là những cản trở lớn đối với tiến trình hòa bình Trung Đông. Giới chức Palestine từng nhiều lần cảnh báo, tình trạng căng thẳng gia tăng có thể làm bùng phát một cuộc nổi dậy mới của người Palestine nhằm chống lại Israel.

Kế hoạch hòa bình Trung Đông, còn được biết đến là “thỏa thuận thế kỷ” mà Mỹ soạn thảo nhằm giải quyết xung đột Israel - Palestine dự kiến sẽ được đưa ra sau tháng lễ Ramadan của người Hồi giáo. Theo cố vấn cấp cao của Nhà trắng J.Kushner, đây sẽ là một kế hoạch “rất chi tiết” và mang lại “cái nhìn toàn diện” cho tiến trình hòa bình Trung Đông. Thủ tướng Israel B.Netanyahu tuyên bố sẽ xem xét kế hoạch của Mỹ với “một tư duy mở”.

Tuy nhiên, Tổng thống Palestine M.Abbas khẳng định sẽ không cân nhắc bất kỳ kế hoạch nào của Mỹ. Kể từ sau khi Tổng thống Mỹ D.Trump công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel và quyết định chuyển Đại sứ quán Mỹ đến thành phố này, chính quyền Palestine đã tẩy chay mọi động thái thúc đẩy hòa bình Trung Đông của Mỹ. Họ cho rằng, kế hoạch hòa bình Trung Đông của Mỹ đã không xem xét mong muốn và khát vọng của người Palestine về một giải pháp hòa bình lâu dài, đồng thời kêu gọi một cơ chế hòa bình quốc tế đa phương để đàm phán.

Palestine từng nhiều lần khẳng định rằng cần chấm dứt sự chiếm đóng của Israel trên các vùng lãnh thổ và thành lập một Nhà nước Palestine với thủ đô Đông Jerusalem. Trong khi đó, giữa Israel và Palestine còn quá nhiều bất đồng liên quan những vấn đề cốt lõi. Việc Israel tiếp tục mở rộng các khu định cư Do Thái đã cản trở các nỗ lực thúc đẩy đàm phán giữa hai bên. Bởi thế, một kế hoạch hòa bình cho Trung Đông nhằm đưa hai phía xung đột trở lại bàn đàm phán và chấp thuận nhượng bộ là hết sức khó khăn. Bất cứ một kế hoạch hòa bình nào cho Trung Đông cũng cần bao gồm giải pháp “hai nhà nước”, bởi đây là nền tảng cho các cuộc đàm phán giữa Israel và Palestine.

Trong bước đầu của kế hoạch hòa bình Trung Đông, Mỹ phối hợp với Bahrain tổ chức một hội thảo kinh tế mang tên “Từ Hòa bình tới Thịnh vượng” tại thủ đô Manama của Bahrain trong hai ngày 25 và 26-6 tới. Hội thảo tập trung vào vấn đề kinh tế trong kế hoạch hòa bình vốn bị trì hoãn rất lâu của Tổng thống D.Trump. Tuy nhiên, Tổ chức Giải phóng Palestine (PLO) khẳng định sẽ không tham gia hội nghị bởi Palestine vẫn luôn hoài nghi vai trò trung gian của Mỹ trong việc kiến tạo hòa bình ở Trung Đông.

Trong bối cảnh hiện nay, khi dải Gaza của Palestine bị nhấn chìm trong bạo lực bùng phát từ cuộc xung đột với Israel, cộng đồng quốc tế kêu gọi tôn trọng giải pháp hai nhà nước nhằm giải quyết cuộc xung đột Palestine - Israel. Sáng kiến hòa bình A-rập và các nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc được cho là có thể giúp tiến tới giải pháp công bằng và lâu dài, được cộng đồng quốc tế công nhận rộng rãi. Tuy nhiên, trên thực tế diễn biến của cuộc xung đột Israel - Palestine hiện nay, một kế hoạch hòa bình được các bên chấp thuận sẽ còn là viễn cảnh hết sức xa vời.

BẢO ANH