Cần giải pháp đồng bộ trong xử lý chất thải chăn nuôi
Ô nhiễm môi trường chăn nuôi hiện đang là vấn đề bức xúc ở nhiều vùng nông thôn. Ở nhiều địa phương nguồn nước quanh các khu vực dân cư có các trang trại chăn nuôi đang bị ô nhiễm nghiêm trọng. Do đó đòi hỏi phải có hướng đi đúng đắn và giải pháp đồng bộ trong xử lý môi trường chăn nuôi để giải quyết triệt để tình trạng ô nhiễm, giúp người chăn nuôi yên tâm sản xuất và không ảnh hưởng tới môi trường sống của người dân.
Theo báo cáo của Ban Chỉ đạo Chương trình 02-CTr/TU ước thực hiện năm 2020, Hà Nội có 25,5 nghìn con trâu; 139,6 nghìn con bò; đàn lợn 1760 nghìn con; đàn gia cầm 38 triệu con. Đối với chăn nuôi trâu, bò chủ yếu là nuôi bán công nghiệp, tận dụng thức ăn tự nhiên nên việc gây ô nhiễm không nhiều, còn chăn nuôi gà chủ yếu dùng đệm lót sinh học nên cơ bản không gây ô nhiễm nguồn nước.
Mô hình nuôi giun quế xử lý chất thải từ bò của Hợp tác xã làng Gióng
Với số lượng chăn nuôi ở Hà Nội hiện nay, tổng lượng chất thải rắn ra từ chăn nuôi gia súc khoảng trên 2,5 triệu tấn/năm, lượng chất thải rắn thải ra từ chăn nuôi gia cầm khoảng 600 nghìn tấn/năm.
Tuy nhiên ô nhiễm chất thải rắn trong chăn nuôi ở Hà Nội chưa phải là vấn đề nghiêm trọng do hiện nay các cơ sở chăn nuôi đang sử dụng các biện pháp như ứng dụng đệm lót sinh học trong chăn nuôi gia súc, gia cầm, công nghệ ủ phân sinh học, sử dụng chất thải chăn nuôi để nuôi trùn quế, ấu trùng ruồi lính đen… tạo ra nguồn phân bón chất lượng cao phục vụ trong sản xuất nông nghiệp đã góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường.
Hiện nay vẫn còn một số cơ sở trang trại và người dân xử lý ủ phân chưa đúng quy trình hoặc sử dụng phân tươi để bón trực tiếp cho cây trồng không những tạo điều kiện cho dịch bệnh trên cây trồng phát triển, ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm nông sản mà còn ảnh hưởng đến nguồn nước, chất lượng không khí đó cũng là những tác nhân tham gia góp gây ô nhiễm môi trường hiện nay.
Đặc biệt trong chăn nuôi ô nhiễm nước thải chủ yếu từ sản xuất chăn nuôi lợn. Theo tính toán của các nhà khoa học, chăn nuôi lợn thải bình quân ra môi trường khoảng 24 lít/con/ngày như vậy đối với Hà Nội, cả năm có trên 422 triệu lít nước thải chăn nuôi lợn thải ra môi trường.
Trước thực tế đó, nhiều chính sách và công nghệ xử lý ô nhiễm chất thải chăn nuôi đã và đang được nhiều địa phương áp dụng để giảm thiểu ô nhiễm môi trường tuy nhiên số lượng vẫn còn hạn chế.
Điển hình như toàn huyện Đan Phượng có 25 trang trại chăn nuôi, tổng khối lượng nước thải chăn nuôi phát sinh khoảng 2.500m3/ngày đêm, khoảng 60% nước thải chăn nuôi được xử lý sơ bộ bằng hệ thống hầm khí sinh học trước khi thải ra môi trường, phần nước thải chăn nuôi còn lại được thải trực tiếp ra môi trường.
Tương tự tại huyện Thanh Trì, trên tổng số 1.766 hộ chăn nuôi chỉ có 816 hộ có công trình xử lý chất thải chăn nuôi chiếm 46,2%, còn 950 hộ xả thẳng chất thải chăn nuôi ra môi trường chiếm 53,8%, như vậy trên 50% lượng chất thải trong chăn nuôi không qua xử lý được xả thải thẳng ra môi trường.
Bên cạnh đó, phần lớn các trang trại chăn nuôi lợn đang áp dụng các quy trình chăn nuôi sử dụng rất nhiều nước để làm mát, vệ sinh chuồng trại, chất thải lỏng trong chăn nuôi lợn xả thẳng ra môi trường hoặc qua hệ thống hầm khí sinh học, một số ít cơ sở có hệ thống hồ lắng, hồ sinh học để lọc sạch nước thải chăn nuôi trước khi xả ra môi trường.
Điều đáng nói mặc dù các hầm khí sinh học được xây dựng theo đúng quy chuẩn tuy nhiên hệ thống này chỉ phát huy đối với các cơ sở chăn nuôi dưới 100 con thì chất lượng nước xả thải cơ bản đáp ứng theo quy định; đối với chăn nuôi từ 100 con trở lên đặc biệt là các cơ sở chăn nuôi lớn, tập trung từ hàng nghìn con trở lên thì đang gây quá tải cho hệ thống xử lý hầm khí sinh học chất lượng nước thải ra môi trường không đảm bảo đã và đang gây ô nhiễm nghiêm trọng.
