Căn cứ của Đức quốc xã thành phòng trưng bày hội họa
Thành phố cảng Bordeaux, ở Tây Nam nước Pháp sở hữu 362 di tích lịch sử quốc gia, đứng thứ hai tại Pháp chỉ sau thủ đô Paris. Tuy nhiên giữa những nhà thờ, cung điện cổ kính, một công trình to lớn nhưng đơn điệu đã tồn tại hơn 75 năm qua và đóng vai trò quan trọng trong bức tranh văn hóa của thành phố. Đó là một căn cứ tàu ngầm từ chiến tranh thế giới thứ hai, nay được hoán cải thành triển lãm hội họa kỹ thuật số lớn nhất thế giới.
Năm 1941, Đức quốc xã tiến hành xây dựng căn cứ trên làm nơi trú ẩn và triển khai tàu ngầm, đánh phá các đoàn tàu của quân đồng minh trên Đại Tây Dương. Công trình là một lô cốt khổng lồ, có thể trụ vững trước mọi đợt tấn công của quân đồng minh. Cần tới 600.000m3 bê tông để xây dựng nên lô cốt này. Vào năm 1943, căn cứ đi vào hoạt động và dự kiến sẽ là nơi đồn trú của tối đa 43 tàu ngầm. Dù kiên cố, căn cứ đã không thể đóng góp nhiều cho quân phát xít. Ngày 28-8-1944, quân Đức phải rút lui khỏi căn cứ sau khi quân Đồng Minh giải phóng Paris.
Sau chiến tranh, chính quyền Pháp quyết định giữ nguyên vẹn công trình và không sử dụng nó vào mục đích quân sự, như lời nhắc nhở về một phần lịch sử của thành phố Bordeaux. Nhiều nghệ sĩ đã nhìn ra được tiềm năng nghệ thuật ẩn sau những lớp bê tông màu xám ấy.
Trong giai đoạn 1960-1990, một số đạo diễn đã lựa chọn căn cứ này làm bối cảnh cho một số tác phẩm phim và kịch nói. Nhưng phải đến năm 1993, công trình mới được mở cửa cho công chúng vào tham quan. Năm 1998, công trình được cải tạo để bảo đảm an toàn cho du khách. Đến mùa hè năm 1999, căn cứ được mở cửa trở lại với mục đích trở thành nơi quảng bá nghệ thuật đương đại. Một khu vực rộng khoảng 4.000m2 được dành riêng để tổ chức triển lãm.
Đến năm 2018, một công ty có tên Cultutrespaces được chính quyền thành phố giao nhiệm vụ cải tạo 4 trên tổng số 11 bến tàu ngầm của căn cứ thành một triển lãm nghệ thuật kỹ thuật số. Mang tên “Bassins de Lumìeres”, triển lãm này không có khung tranh hay tủ kính. Thay vào đó, chính không gian bên trong lô cốt bê tông, từ sàn, mặt nước, tường đến trần sẽ được dùng để trình chiếu các tác phẩm.
Trả lời AFP, ông Augustin de Cointet de Filain, đạo diễn triển lãm cho biết, không gian rộng lớn bên trong căn cứ có cả sự phản chiếu của mặt nước, do đó nó là địa điểm lý tưởng cho loại hình nghệ thuật kỹ thuật số. Culturespaces đã sử dụng 90 máy chiếu và 100km dây cáp quang để tạo ra tổng diện tích trình chiếu lên tới 12.000m2. Sau hai năm chuẩn bị, đến đầu năm 2020 “Bassins de Lumìeres” đã sẵn sàng để chào đón công chúng, nhưng việc khai trương đã bị hoãn đến tháng 6 do ảnh hưởng của dịch Covid-19.
Triển lãm vừa chính thức được mở cửa với hoạt động trình chiếu các tác phẩm của nghệ sĩ người Áo Gustav Klimt và họa sĩ người Đức Paul Klee. Những nhà tổ chức triển lãm kỳ vọng sẽ hoán cải toàn bộ diện tích 41.000m2 bên trong một trong những biểu tượng của chiến tranh này thành điểm thu hút người yêu nghệ thuật trên toàn thế giới.
