Cần cơ chế để nhân dân tham gia phòng chống tham nhũng

ĐBQH Nguyễn Thị Quyết Tâm (TPHCM)

Sáng 25/10, Quốc hội ý kiến về một số vấn đề còn ý kiến khác nhau tại dự thảo Luật Phòng chống tham nhũng sửa đổi. Do còn nhiều ý kiến khác nhau liên quan đến điều 52, xử lý tài sản, thu nhập tăng thêm giải trình không hợp lý về nguồn gốc, Ủy ban Thường vụ Quốc hội trình Quốc hội 2 phương án: Xử lý bằng con đường tòa án và xử lý bằng thu thuế.

Cho ý kiến về việc này, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) đồng tình xử lý tài sản, thu nhập tăng thêm mà không giải trình được nguồn gốc vì đến nay chưa có quy định về xử lý trong khi đó các trường hợp vi phạm việc kê khai tài sản, thu nhập tăng thêm thời gian qua cho thấy số cán bộ công chức, viên chức có tài sản có giá trị rất lớn và giải trình không hợp lý về nguồn gốc nhưng chưa có cơ chế xử lý tài sản này gây nghi ngờ trong nhân dân.

Đối với phương án xử lý, ông Hòa chọn phương án 2 thông qua thuế thu nhập cá nhân, đồng thời sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân để bổ sung loại tài sản này là thu nhập chịu thuế. Tuy nhiên, việc thu thuế cũng không loại trừ xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự và tịch thu tài sản của người có nghĩa vụ kê khai nếu sau đó nhà nước chứng minh được tài sản này là do phạm tội, vi phạm pháp luật mà có. Người có nghĩa vụ kê khai nếu không đồng tình có thể khiếu kiện ra tòa án.

“Theo hướng này sẽ xử lý nhanh, không tạo ra tâm lý nặng nề đối với người phải kê khai so với việc xử lý thông qua con đường tòa án. Thực tế, nếu qua tòa án thì thủ tục xử lý khó có thể tiến hành nhanh chóng vì có thể đối tượng khởi kiện ra tòa án cao hơn. Như vậy phải đưa ra tòa án tái thẩm, giám đốc thẩm, thời gian xử lý kéo dài. Trong khi đó luật thuế thu nhập cá nhân, luật quản lý thuế có quy định xử lý những trường hợp cố tình không kê khai tài sản trung thực thu nhập để tính thuế”, ông bày tỏ quan điểm.

Ngược lại, đại biểu Vũ Thị Lưu Mai (Hà Nội) cho rằng, không nên áp dụng đánh thuế. Lập luận quan điểm này, bà Mai đưa ra 6 lý do, trong đó có lý do chưa phù hợp, chưa đảm bảo tính công bằng, cũng không mang ý nghĩa răn đe. “Điều này chưa chạm được đến tính nghiêm minh và tính công bằng, và hệ lụy là có thể để lọt tội phạm và không công bằng”, mà Mai nhìn nhận.

Đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội) thì đánh giá, những người đã có mưu mô tham nhũng, moi tiền nhà nước thì cũng thừa mưu mô che giấu tài sản. Về tài sản không kê khai, ông cho rằng, nếu cố tình che giấu thì phải nghiêm khắc xử lý.

Trong trường hợp tài sản đó không chứng minh được nguồn gốc, cũng không chứng minh được đó là tài sản bất minh, thì nên chuyển sang cho cơ quan điều tra. Trong trường hợp cơ quan điều tra cũng không xác minh được thì chuyển qua cơ quan thuế, và chúng ta không sợ thuế chồng thuế như một số ý kiến nêu.

Viện dẫn thế giới kiểm soát dòng tiền trong cả quá trình, ông Cường đề nghị nhà nước nên có công cụ để thực hiện việc chi tiêu không dùng tiền mặt.

Đại biểu Nguyễn Thị Quyết Tâm (TP HCM) cho rằng, đây là luật rất quan trọng, cán bộ, nhân dân rất kỳ vọng để góp phần vào việc phòng chống tham nhũng hiệu quả hơn.

Về xử lý tài sản tăng thêm giải thích không hợp lý nguồn gốc cũng như trách nhiệm xã hội trong phòng chống tham nhũng, bà băn khoăn rất nhiều. Về trách nhiệm của công dân tham gia phòng chống tham nhũng thế. Theo bà Tâm, trên thực tế, người dân rất muốn tham gia, nên phải có cơ chế cho nhân dân tham gia phòng chống tham nhũng hợp pháp.

“Người dân có trách nhiệm tham gia phòng chống tham nhũng, nhưng nếu không có tổ chức nào giúp cho người dân làm việc đó thì sẽ khó có thể thực thị. Thực tế người dân rất muốn tham gia việc này cùng với các cơ quan tổ chức của nhà nước. Nếu chúng ta tổ chức tốt thì sẽ có lực lượng rất đông đảo tham gia phòng chống tham nhũng”, bà Tâm cho hay.

Luân Dũng