Cần chiến lược để đạt bảo hiểm y tế toàn dân

Tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện và bảo hiểm y tế có nhiều lợi ích.

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo hiểm y tế mới được Quốc hội thông qua kỳ vọng mang đến "làn gió mới" nhằm bảo đảm quyền lợi hơn và khuyến khích người dân tham gia bảo hiểm y tế.

THÊM NHIỀU QUYỀN LỢI

15 năm qua, kể từ khi thực hiện Luật Bảo hiểm y tế (BHYT), nhận thức của cá nhân, các đơn vị sử dụng lao động, người lao động, cơ sở khám, chữa bệnh… có chuyển biến tích cực. Người dân đã nhận thức được tính nhân văn, nhân đạo về chính sách BHYT của Đảng và Nhà nước cũng như quyền lợi và trách nhiệm khi tham gia BHYT.

Theo thống kê, tỷ lệ người tham gia BHYT ở nước ta tăng đáng kể theo từng năm. Tính đến năm 2024, cả nước đã có hơn 94,2% số dân, tương đương khoảng 95,5 triệu người tham gia BHYT, tiệm cận mục tiêu BHYT toàn dân. Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật BHYT bổ sung tám nội dung, mang đến nhiều thay đổi quan trọng nhằm bảo đảm quyền lợi của người tham gia BHYT và các cơ sở khám, chữa bệnh, kỳ vọng giải quyết các vướng mắc trong thực tế đã được Quốc hội thông qua và sẽ có hiệu lực từ ngày 1/7/2025.

Theo đó, người tham gia BHYT có thể đăng ký khám, chữa bệnh ban đầu tại bất kỳ cơ sở y tế thuộc cấp ban đầu hoặc cấp cơ bản trên toàn quốc, không bị giới hạn bởi địa giới hành chính. Ngoài ra, danh mục thuốc được BHYT chi trả sẽ không phân chia theo hạng bệnh viện mà được phép sử dụng toàn bộ các loại thuốc trong danh mục, phù hợp phạm vi hoạt động chuyên môn và hướng dẫn điều trị, không bị giới hạn bởi hạng bệnh viện hoặc cấp chuyên môn kỹ thuật.

Đáng chú ý, Luật mới quy định về chuyển tuyến khám, chữa bệnh, giúp người bệnh được chuyển thẳng lên tuyến trên mà không cần thủ tục chuyển tuyến như trước đây khi mắc bệnh hiếm, bệnh hiểm nghèo hoặc phẫu thuật cần sử dụng kỹ thuật cao. Bên cạnh đó, người tham gia BHYT được hưởng 100% gồm: các chi phí khám, chữa bệnh ban đầu trong toàn quốc, khi điều trị nội trú tại cơ sở khám, chữa bệnh BHYT cấp cơ bản và khi khám, chữa bệnh tại bất kỳ cơ sở y tế cấp cơ bản hoặc cấp chuyên sâu mà trước ngày 1/1/2025 đã được xác định là tuyến huyện bởi cơ quan có thẩm quyền.

Từ ngày 1/1/2025 thẻ BHYT điện tử đã được cấp, giúp người tham gia BHYT dễ dàng quản lý và sử dụng khi khám, chữa bệnh. Cùng với đó, tỷ lệ chi cho hoạt động khám, chữa bệnh từ quỹ BHYT tăng lên 92%, chi cho dự phòng và tổ chức hoạt động BHYT giảm xuống 8%, trong đó dành tối thiểu 4% cho quỹ dự phòng. Quỹ BHYT cũng sẽ chi trả cho các dịch vụ như khám, chữa bệnh, hỗ trợ từ xa, y học gia đình, khám, chữa bệnh tại nhà, phục hồi chức năng, khám thai định kỳ và sinh con…

Cũng từ ngày 1/7, thêm 4 nhóm đối tượng được hỗ trợ mức đóng BHYT, bao gồm: người thuộc hộ nghèo đa chiều; hộ cận nghèo; danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân, Nghệ sĩ Ưu tú và nạn nhân (theo quy định của Luật Phòng, chống mua bán người năm 2011).

TĂNG CƯỜNG PHỐI HỢP ĐA NGÀNH

Mặc dù đã có nhiều nỗ lực nhưng đến nay vẫn còn khoảng gần 6% số dân chưa tham gia BHYT hoặc tham gia chưa đầy đủ. Theo PGS, TS Đào Xuân Cơ, Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai, việc này không chỉ mang lại lợi ích cho cá nhân mà còn cho toàn xã hội khi nhiều người tham gia hơn, quỹ BHYT sẽ được củng cố và bảo đảm an toàn, từ đó giúp cải thiện hệ thống chất lượng dịch vụ y tế.

Ngoài ra, việc tham gia BHYT sẽ giúp người dân yên tâm hơn khi gặp vấn đề sức khỏe hay mắc bệnh nan y, hiểm nghèo. Mặt khác, cần khuyến khích người dân đi khám sức khỏe định kỳ, nếu có bệnh sẽ điều trị kịp thời, giảm thiểu tình trạng bệnh nặng và chi phí điều trị cao sau này. Việc mở rộng đối tượng tham gia BHYT còn góp phần tạo ra một xã hội công bằng hơn khi mọi người đều có quyền lợi và nghĩa vụ như nhau trong việc chăm sóc sức khỏe.

Một trong những nguyên nhân mà BHYT chưa phủ sóng toàn dân vẫn là nhận thức về BHYT chưa đủ và đúng. Nhiều người vẫn e ngại việc tham gia BHYT do còn thiếu thông tin hoặc hiểu sai về quyền lợi và nghĩa vụ của mình. Thậm chí có người nghĩ rằng việc này không cần thiết, đặc biệt khi họ còn trẻ và khỏe mạnh.

Bên cạnh đó, vấn đề tài chính cũng là một rào cản lớn khi nhiều người lao động tự do hoặc người dân ở những vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa có thu nhập thấp, không đủ khả năng chi trả phí BHYT. Chính vì vậy, cần có những chính sách hỗ trợ tài chính phù hợp cho nhóm đối tượng yếu thế này để khuyến khích họ tham gia.

Thứ trưởng Y tế Trần Văn Thuấn cho rằng, cần tăng cường công tác truyền thông, giáo dục để nâng cao nhận thức của người dân về lợi ích của BHYT. Các chương trình tuyên truyền nên được tổ chức thường xuyên, nhất là ở những vùng sâu, vùng xa, nơi mà người dân còn thiếu thông tin về BHYT; tổ chức các đợt ra quân, chia thành các nhóm nhỏ theo mô hình “đi từng ngõ, gõ từng nhà” để tuyên truyền, vận động người dân.

Mặt khác, Chính phủ nên xem xét việc điều chỉnh mức phí BHYT cho phù hợp với thu nhập của từng nhóm đối tượng. Cần xây dựng chính sách khuyến khích các doanh nghiệp, tổ chức xã hội tham gia vào việc bảo trợ BHYT cho người lao động, điều này không chỉ giúp tăng số lượng người tham gia mà còn tạo việc làm ổn định và lành mạnh.

Đáng chú ý, cần rà soát, cập nhật, phân loại đối tượng tiềm năng và nhóm yếu thế chưa tham gia BHYT theo địa bàn. Phối hợp các cấp ủy đảng, các sở, ban, ngành, tổ chức chính trị-xã hội và đoàn thể phát động cán bộ, đảng viên, hội viên tích cực tuyên truyền, vận động người thân, bạn bè, hàng xóm tham gia BHYT. Mở rộng đối tượng tham gia BHYT là nhiệm vụ quan trọng và cần thiết trong việc xây dựng một hệ thống chăm sóc sức khỏe công bằng. Chỉ khi mọi người đều có cơ hội tiếp cận dịch vụ y tế một cách bình đẳng mới có thể xây dựng một xã hội khỏe mạnh và phát triển.

THANH MAI