Cận cảnh con dao găm bọc vàng nạm hổ phách thế kỷ 18

Nhà đấu giá nghệ thuật Chọn (Chọn Auction House) công bố họ sẽ đấu giá con dao găm từ thế kỷ 18 vào tối 24/11 tới. Theo nhà đấu giá này, con dao găm có kích thước 40 x 10 cm, được bọc vàng, nạm 36 viên hổ phách. Nhà đấu giá Chọn công bố đây là một trong những hiện vật hiếm có thuộc sở hữu tư nhân. Hiện, con dao găm này được trưng bày tại nhà đấu giá nghệ thuật Chọn (63 Hàm Long, Hà Nội).

Con dao găm bọc vàng được cho là cổ vật thế kỷ 18.

Mô tả con dao, nhà đấu giá Chọn dẫn lời của ông N. V. P - người từng sở hữu hiện vật trong 13 năm: “Trên cán dao chạm hình hai người, tạo hình giống 1 người Chăm và 1 người Kinh đấu lưng vào nhau. Bên phải bao dao chạm hình chim, tương tự tạo hình chim Garuda, đại diện cho linh vật của người Chăm. Bên trái dao chạm hình rồng, dường như đại diện cho linh vật của người Việt”.

Ông N. V. P cho biết vào năm 2005, ông may mắn mua lại được con dao này từ một già làng Bana là hậu duệ của người Chăm trước đây tại huyện Kbang, khu vực giáp ranh hai tỉnh Gia Lai và Bình Định. Ông được chính già làng kể lại rằng con dao vàng này vốn là món quà của anh em nhà Tây Sơn dành tặng bà chúa Hỏa là thủ lĩnh người Chăm xứ Hỏa Xá (khu vực miền núi thuộc phía tây nam Phú Yên kéo dài tới Cheo Reo, Kon Tum ngày nay).

Ông Vũ Tuấn Anh - Giám đốc đấu giá Chọn Auction - cho biết đơn vị này đã qua 27 phiên bán tranh, nhưng đây là lần đầu đấu giá một cổ vật. “Có nhiều cổ vật gửi tới nhà đấu giá, nhưng chúng tôi sàng lọc và chọn những hiện vật có nguồn gốc tin cậy”, ông Tuấn Anh nói.

Theo Giám đốc đấu giá Chọn Auction, con dao găm này từng được trưng bày nhiều lần trong bảo tàng, lần gần nhất hiện vật xuất hiện trong chuyên đề “Nét cũ dấu xưa” tại bảo tàng Lịch sử TP.HCM từ tháng 11/2018 đến tháng 3/2019. Để chuẩn bị cho lần đấu giá này, nhà đấu giá Chọn cũng nhờ hội đồng giám định Bảo tàng Lịch sử TP.HCM thẩm định độ xác tín của hiện vật.

Con dao găm bọc vàng đang được trưng bày tại nhà đấu giá Chọn.

Con dao găm đấu giá ngày 24/11 tới được xác định là một kris (hay keris). Kris là tên gọi của con dao có nguồn gốc từ tiếng Nam Đảo xưa, chỉ một loại đoản kiếm hộ thân. Ngoài công dụng là một khí giới, đoản kiếm này còn mang ý nghĩa tâm linh, được tin là sẽ đem lại sự may mắn, sức mạnh, và quyền lực cho những ai mang nó bên mình.

Mỗi thanh kris là tác phẩm nghệ thuật. Lưỡi kris thường có hình lượn sóng hay dạng thẳng, biểu trưng cho hình ảnh của rắn thần Naga đang di chuyển hoặc đang nằm yên. Bề mặt lưỡi kris thường trang trí bằng một lớp vảy thép lấp lánh như hình da rắn. Biểu tượng voi thần Ganesa - vị thần may mắn và hạnh phúc được thể hiện nơi chắn tay; chim thần Garuda thì được chạm khắc cách điệu trên cán cầm.

Một số thanh kris được khảm ngọc, chạm vàng dùng cho các vương tôn quyền quý, hoặc được giới tăng lữ dùng trong lễ nghi cầu phúc.

Y Nguyên