Cải thiện năng suất lao động từ việc đầu tư bài bản cho khoa học công nghệ

Theo thông tin từ Tổng cục Thống kê, năng suất lao động (NSLĐ) ngày càng thể hiện rõ vai trò quan trọng trong tăng trưởng kinh tế Việt Nam. Nếu như trong giai đoạn 2011 - 2015, tăng trưởng GDP bình quân đạt 5,91%/năm, trong đó lao động tăng 1,5%, NSLÐ đạt 4,35% thì trong ba năm 2016 - 2018, lao động chỉ tăng 0,88%/năm nhưng NSLÐ đã tăng bình quân 5,77%, góp phần thúc đẩy tăng trưởng GDP đạt bình quân 6,7%/năm. Nhìn chung, NSLÐ của Việt Nam thời gian qua tiếp tục được cải thiện đáng kể theo hướng tăng đều qua các năm và là quốc gia có tốc độ tăng NSLÐ cao trong khu vực ASEAN. Tuy nhiên, NSLĐ của Việt Nam hiện nay vẫn đang ở mức rất thấp so với các nước trong khu vực. Theo các chuyên gia kinh tế, muốn cải thiện NSLÐ phải có quá trình đầu tư bài bản cho khoa học công nghệ.

Muốn cải thiện NSLÐ phải có quá trình đầu tư bài bản cho khoa học công nghệ. Ảnh minh họa.

Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty TNHH Vĩnh Hiệp - Thái Như Hiệp chia sẻ về hành trình dài để có "quả ngọt" trở thành DN xuất khẩu lô cà phê hữu cơ (organic) đầu tiên gần 300 tấn sang Ðức và Bỉ theo Hiệp định EVFTA hồi tháng 9 vừa qua: Giá 1 kg cà phê organic xuất khẩu sang EU có thể lên đến 8 USD trong khi giá 1 kg cà phê vô cơ chỉ khoảng 1,4 USD. Nhận thấy cách sản xuất truyền thống của nông dân không còn phù hợp tiêu chí xuất khẩu cà phê vào các thị trường cao cấp, cách đây 5 năm, Công ty TNHH Vĩnh Hiệp đã đầu tư xây dựng trang trại trên diện tích 45 ha tại xã Chư H’Drông, TP Pleiku (Gia Lai) theo mô hình hữu cơ và dây chuyền rang xay, chế biến cà phê theo tiêu chuẩn EU, công nghệ Probat nhập khẩu từ Ðức.

Ðồng thời, đầu tư công nghệ cho các tổ hợp tác xã, nông dân để giải quyết bài toán về công nghệ nông nghiệp. Yêu cầu đặt ra là phải lấy lại sự cân bằng cho đất, cây cà phê, nguồn nước và cân bằng về môi trường để có được sản phẩm cà phê sạch đúng nghĩa, phù hợp các thị trường đòi hỏi chất lượng cao trên thế giới.

Riêng mỗi dây chuyền đã có suất đầu tư lên tới 100 tỷ đồng, đủ thấy rằng chi phí cho quá trình đổi mới công nghệ sản xuất đã là rất khó khăn ngay cả đối với DN có quy mô lớn như Vĩnh Hiệp, chưa kể đến việc thuyết phục người nông dân thay đổi thói quen trồng cà phê truyền thống bao đời nay. Chính vì thế, điều dễ hiểu là hầu hết DN vừa và nhỏ thường không mặn mà đầu tư cho công nghệ mới hay nông nghiệp số trong bối cảnh nhiều chính sách hỗ trợ của Nhà nước chưa phát huy tác dụng.

Theo TS. Cấn Văn Lực, Chuyên gia Kinh tế trưởng Ngân hàng Ðầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV), nguyên nhân khiến NSLÐ của Việt Nam thấp là phát triển KHCN, đổi mới - sáng tạo, nghiên cứu và phát triển (R&D) chưa được đa số tổ chức và DN chú trọng đầu tư; vẫn chủ yếu do khu vực nhà nước đảm nhiệm. Ngân sách nhà nước dành cho phát triển KHCN chiếm 2% GDP/năm nhưng thực chi còn thấp hơn, chỉ khoảng 0,44% GDP/năm, trong khi mức bình quân của thế giới là 2,23% GDP/năm.

Trước thực trạng này, năm 2019, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát động phong trào cải thiện NSLÐ quốc gia với mong muốn cộng đồng DN, doanh nhân, nhà đầu tư kề vai sát cánh, chung sức đồng lòng, cùng nhau tạo nên một cuộc bứt phá mới trong NSLÐ. Bên cạnh đó, Thủ tướng đã quyết định lấy ngày 4/10 hằng năm là Ngày Kỹ năng lao động Việt Nam nhằm kêu gọi cộng đồng trong nước hưởng ứng và ủng hộ phát triển kỹ năng lao động bằng các hành động cụ thể để nâng tầm kỹ năng lao động Việt Nam, góp phần nâng cao NSLÐ và năng lực cạnh tranh quốc gia.

Thanh Tùng