'Cái tát' vào bệnh thành tích

Phong trào “Hai không” - nói không với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục được phát động và thực hiện hơn 10 năm có vẻ không giúp căn bệnh này giảm đi mà càng trầm kha hơn.

[VIDEO] Học sinh bị cô giáo và bạn học tát 231 cái: Lời những người trong cuộc

Giáo viên bị “phân loại” bởi đủ thứ thi đua

Ở các nhà trường phổ thông hiện nay, hằng tuần vẫn thường công bố một bảng thi đua, xếp hạng giữa các lớp. Điều này tạo ra một áp lực khủng khiếp cho cả giáo viên (GV) chủ nhiệm và học sinh (HS). Chỉ cần một HS phạm lỗi hoặc nghỉ học (dù có lý do chính đáng, có xin phép) thì lớp đó cũng cầm chắc trong tay việc bị trừ điểm thi đua.

Một GV dạy tiểu học ở Hà Nội tâm sự: Không ai đồng tình và chấp nhận được hành vi bạo hành của GV với HS dù bất cứ lý do gì. Tuy nhiên, những người chọn nghề giáo sẽ phải là những người có “thần kinh thép” để chịu đựng rất nhiều áp lực ngoài chuyên môn để được xếp vào một “loại” nào đó. Nếu là GV chủ nhiệm lớp thì GV ấy sẽ được xếp loại về công tác chủ nhiệm của mình. Nhiều thầy cô rất nhiệt tình, năng nổ với HS, với lớp nhưng vì một lý do nào đó như HS đi học muộn, quên khăn quàng đỏ, mặc sai đồng phục... thì lớp sẽ bị tụt hạng, GV chủ nhiệm bị nhắc nhở là ít quan tâm sâu sát đến HS.

Cô Dương Thị Phương Thảo, Trường THCS Mạc Đĩnh Chi (Q.Ba Đình, Hà Nội), thẳng thắn nêu thực tế: “Đầu năm học, GV căn cứ vào tình hình thực tiễn để lập kế hoạch cá nhân và đăng ký chỉ tiêu giáo dục HS. Nhưng hầu như việc đăng ký ấy chỉ có tính hình thức vì đã bị áp đặt từ cấp trên. Bệnh thành tích của ngành giáo dục đã khiến nhiều GV cố gắng hết sức mệt mỏi, tìm mọi biện pháp để chạy theo chỉ tiêu ấy”.

Nỗi sợ thi giáo viên giỏi

Tuy nhiên, theo cô Thảo, nỗi sợ hãi lớn nhất với bất cứ GV nào là thi GV dạy giỏi, thanh kiểm tra. Trong cuộc thi GV chủ nhiệm giỏi cấp TP mà cô Thảo tham dự 3 năm trước, từ vòng cấp quận, cô đã phải tất bật chuẩn bị suốt một tháng, đi khắp nơi tầm sư học đạo để xây dựng tiết học. Bởi quá căng thẳng nên khi phải tham dự cuộc thi, các GV hay nói vui với nhau là "chuẩn bị lên thớt".

Một GV cấp THPT khác ở Hà Nội cũng cho hay, cô đã không ít lần từ chối dự thi GV dạy giỏi dù được nhà trường tín nhiệm cử đi. “Tôi cố gắng mỗi giờ lên lớp khiến HS hào hứng bằng các giờ dạy của mình chứ không phải trình diễn để lấy thành tích cho cá nhân, cho nhà trường”, GV này tâm sự.

Áp lực học sinh giỏi

Không chỉ áp lực phấn đấu trường đạt chuẩn quốc gia, ở Hà Nội còn có mô hình trường “chất lượng cao” để phân biệt với các trường đại trà khác. Ngoài các tiêu chí về cơ sở vật chất, đội ngũ... thì trường chất lượng cao còn có tiêu chí là 90% HS giỏi.

Một GV cho hay trong các trường học lúc nào cũng có những khẩu hiệu “Tiếp tục thực hiện cuộc vận động Hai không” của Bộ, nhưng thực tế thì diễn ra hoàn toàn trái ngược. Chẳng hạn GV dạy giỏi tâm huyết với nghề nhưng nguyên tắc không nâng điểm cho HS thì sẽ không đủ chỉ tiêu về tỷ lệ HS giỏi. Khi họp thì ban giám hiệu lại nhắc đi nhắc lại trước hội đồng và cho rằng điều đó làm ảnh hưởng tới cả trường... Áp lực kiểu như vậy khiến nhiều GV không muốn chạy theo thành tích cũng đành phải làm trái với nguyên tắc của mình để cho đủ chỉ tiêu. Có những trường đầu năm phòng GD-ĐT giao chỉ tiêu là 60% HS giỏi. Vì vậy mà thành tích ngày càng ảo.

Giáo viên Nguyễn Thị Phương Thủy (thứ hai từ phải qua) phạt học sinh bằng cách cho học sinh trong lớp tát bạn 230 cái - Ảnh: ẢNH: HUỆ MINH

Cô Dương Thị Phương Thảo còn cho biết: “Rất nhiều GV thực sự chán nản, mất niềm tin với nghề khi phải chấp nhận hỗ trợ điểm số cho một số HS không xứng đáng. GV THCS không còn xa lạ với hiện tượng nhiều HS lên lớp 6 vẫn không thành thạo một phép tính cộng giản đơn, không thể viết một cách chính xác, đúng chính tả ngay cả tên riêng của mình”.

Học sinh bị cô giáo và bạn học tát 231 cái: Lời những người trong cuộc

Cô Phương Thảo cho rằng nếu những áp lực thành tích trên không có giải pháp khắc phục thì không những chất lượng giáo dục không được nâng lên mà còn giảm đi, mục tiêu giáo dục HS sẽ không được đảm bảo. Sẽ vẫn có những HS ngồi nhầm lớp, nhầm chỗ khi GV nâng đỡ cho đủ chỉ tiêu đăng ký. Sẽ vẫn có những sổ sách được chỉnh sửa cẩn thận cho đẹp để đối phó với các đoàn kiểm tra. Sẽ vẫn có những tiết thi GV giỏi xuất sắc nhưng màu mè, diễn kịch, khác xa với những tiết dạy nhàm chán hằng ngày nếu số tiết của GV không được giảm bớt và công việc ngoài giờ phát sinh ngày càng nhiều.

Tuệ Nguyễn