Cái chết của 'thời trang nhanh' thay đổi công nghiệp dệt may châu Á
Thời của 'thời trang nhanh' với giá rẻ đang đi đến hồi kết, và được thay thế bởi mô hình mới ưu tiên tốc độ, sự chính xác, xuất xứ và khả năng đáp ứng số lượng lớn.
Các nhà sản xuất thời trang đang rút ngắn triệt để chuỗi cung ứng bằng cách di chuyển sản xuất đến gần hơn với người tiêu dùng của họ. Ảnh: Nikkei Asian Review
Trong nhà máy của Tuntex ở ngoại ô Jakarta, những chiếc xe tự động di chuyển qua lại trên sàn nhà, chở theo nguyên liệu giữa những máy cắt tự động và những chiếc máy khâu bán tự động, nơi trên 1.000 công nhân đang làm nhiệm vụ xử lý những công đoạn cuối của các sản phẩm may mặc.
Tuntex, nhà cung cấp cho Adidas, Nike, Puma và nhiều hàng thời trang toàn cầu khác, vốn đã luôn luôn phải nhanh, phải quay vòng sản phẩm nhanh hơn các đối thủ để cạnh tranh trong vòng tuần hoàn không ngừng nghỉ của thị trường "thời trang nhanh" (fast fashion). Nhưng ngày nay, áp lực lên công ty thậm chí còn phải nhanh hơn nữa, phản ứng mau lẹ hơn nữa.
“Thời gian trung bình của vòng đời sản phẩm đã giảm từ 120 ngày xuống 90 ngày cách đây 4 năm, và chỉ còn 60 ngày hiện nay. Một số nhà sản xuất còn rút ngắn hơn nữa” - ông Stanley Kang, Phó tổng giám đốc Tuntex cho biết - “Tự động hóa và số hóa đang thay đổi mọi thứ, và khi tất cả thay đổi, chúng tôi cũng phải thay đổi theo. Ai có thể phản ứng nhanh hơn, người đó sẽ thắng”.
Yêu cầu về tính linh hoạt cao đến mức các đơn đặt hàng áo phông bóng đá thậm chí có thể in luôn kết quả của một trận đấu, ông Kang cho hay.
Nhà máy dệt của Tuntex ở Rayong, miền Nam Thái Lan.
Giống như nhiều công ty khác trong chuỗi cung cấp cho một ngành công nghiệp dệt may trị giá 1,4 ngàn tỉ USD, Tuntex đang đầu tư hàng triệu USD mỗi năm cho công nghệ mới, quy trình mới, trong bối cảnh nhu cầu của người tiêu dùng đang định hình lại ngành công nghiệp này. Thời của “thời trang nhanh” với số lượng lớn và giá rẻ đang đi đến hồi kết, và được thay thế bởi mô hình mới ưu tiên tốc độ, sự chính xác, xuất xứ và khả năng đáp ứng số lượng lớn.
Để điều chỉnh, các nhà cung cấp đang phải chuyển dịch các trung tâm sản xuất qua biên giới, đến gần hơn các vùng nguyên liệu thô, hệ thống cơ sở hạ tầng và thị trường cuối cùng, cho phép họ tiết kiệm thời gian quý giá trong vòng đời sản phẩm. Họ cũng đang đầu tư mạnh vào tự động hóa và số hóa, khi công nghệ ngày một tiên tiến hơn.
Sự thay đổi của ngành công nghiệp may mặc có thể gây ảnh hưởng lớn tới các quốc gia ở Nam và Đông Nam Á, đang là đầu mối cung cấp những thành phần cơ bản nhất của chuỗi cung cấp dệt may toàn cầu.
Nó có thể dẫn đến sự kết thúc cuộc chạy đua toàn cầu kéo dài 7 thập kỷ qua nhắm đến mức đáy của lương nhân công, khi tự động hóa hoàn toàn sẽ thay đổi triệt để cách thức ngành công nghiệp này thu lợi nhuận, đồng thời đe dọa hàng triệu công nhân tay nghề thấp trên khắp thế giới.
Công nhân tại một nhà máy may mặc ở Bangladesh. Ảnh: Getty Images
Việc cải tổ các chuỗi cung cấp là hệ quả của những thay đổi chấn động trong ngành công nghiệp thời trang. Các chuỗi bán lẻ chuyên vào các sản phẩm lợi nhuận thấp, sử dụng "một lần", đang phải vật lộn để tồn tại trong thập niên 2000.
Thương hiệu Forever 21 của Mỹ là hãng tên tuổi mới nhất phải đệ đơn phá sản tại Mỹ hồi tháng 9 vừa qua. Họ gia nhập danh sách các thương hiệu như Barneys, Diesel và Roberto Cavalli, cũng như nhà sản xuất giày Rockport đã phá sản chỉ trong 2 năm qua.
Các thương hiệu thời trang online như Asos có thể cạnh tranh nhờ áp dụng quy trình nhanh hơn với các xu hướng thời trang khi họ đẩy mạnh tiếp cận người tiêu dùng qua Instagram và các mạng xã hội khác. Các nhà bán lẻ online như Stitch Fix đang giành nhiều khách hàng nhờ sử dụng thuật toán hiểu được sở thích cá nhân của khách hàng từ đó đề xuất những sản phẩm phù hợp.
Trong quá trình sinh tồn, các thương hiệu thời trang đã phải học cách thích nghi. Những "người khổng lồ" bán lẻ thời trang như Inditex, sở hữu nhãn hiệu Zara, công ty Fast Retailing – "mẹ" của Uniqlo, cùng với H&M đã đầu tư vào công nghệ để cải thiện trải nghiệm mua sắm của khách hàng, đồng thời đầu tư vào “hậu cần thông minh” để tối ưu hóa chuỗi cung cấp.
Những bước đi này nhằm đảm bảo đúng sản phẩm quần áo sẽ xuất hiện trước mặt đúng đối tượng khách hàng vào đúng thời điểm. Quá trình này được gọi là chuyển từ “thời trang nhanh” sang “thời trang chính xác”, khi tất tật mọi dòng sản phẩm đều được bán hết sạch trong thời gian ngắn nhất.
Dây chuyền sản xuất giày tự động của Adidas. Ảnh: Adidas
“Tốc độ sẽ là cái tên của cuộc chơi… Tốc độ và sự kiểm soát”, Ricardo Perez Garrido, Giáo sư về sáng tạo kỹ thuật số tại Trường Kinh doanh IE ở Madrid (Tây Ban Nha) nói. “Điều đó có nghĩa các thiết kế sẽ phục vụ những gì khách hàng thích, đưa đúng sản phẩm vào đúng nơi, và công nghệ giúp chúng trở nên siêu nhanh, siêu hiệu quả, siêu cá nhân hóa…. Nếu bạn kiểm soát được 3 lĩnh vực này, bạn sẽ không thể bị đánh bại”.
Các cửa hàng của Zara sẽ thường có những dòng sản phẩm khác nhau dù ở cùng một thành phố, với hàng hóa được lựa chọn cẩn thận đáp ứng yêu cầu “địa phương hóa” khách hàng. Đồng thời, họ nhanh chóng chuyển đổi sản phẩm và phản ứng nhanh với các xu hướng thay đổi. Một cửa hàng Zara riêng lẻ có thể đặt hàng các lô sản phẩm nhỏ, đánh giá phản hồi và sau đó “không vận” lô sản phẩm bổ sung để lấp đầy kho chỉ trong vài ngày!
Một store của Zara ở Kuala Lumpur, Malaysia. Ảnh: Getty Images
Nhu cầu về tốc độ đã bắt đầu đảo lộn chuỗi cung ứng mà các công ty may mặc đã mất nhiều thập kỷ qua để xây dựng. Trước đây để cắt giảm chi phí, các nhà cung cấp đã tìm mọi cách chuyển các cơ sở sản xuất liên tục để tìm kiếm nơi có chi phí lương thấp hơn và mặt bằng rẻ hơn. Điều đó đã kéo dài chuỗi cung ứng của họ trên khoảng cách địa lý khổng lồ: hàng ngàn kilomet phân cách giữa các nhà máy vải đến nhà máy may, và cách xa điểm đến cuối cùng của họ tới hàng tuần vận chuyển bằng tàu. Chẳng hạn, hành trình của một sản phẩm Adidas hoặc Nike do Tuntex sản xuất tại Indonesia có thể bắt đầu cách đó gần 4.000 km trong nhà máy dệt của một công ty tại Đài Loan. Vải có thể mất gần một tuần để đến được nhà máy may.
Còn hiện nay, các nhà sản xuất thời trang đang rút ngắn triệt để chuỗi cung ứng bằng cách di chuyển sản xuất đến gần hơn với người tiêu dùng của họ. Các nhà máy ở châu Âu hiện đang dần phục vụ chính châu Âu.
“Thay vì đi qua một vòng tuần hoàn gồm thiết kế, đưa các nguyên liệu tới châu Á để sản xuất, rồi lại đưa sản phẩm trở lại, hầu hết các sản phẩm thời trang đang được sản xuất gần người tiêu dùng hơn, có nghĩa nó sẽ đắt hơn, nhưng cho phép rút ngắn vòng quay xuống chỉ còn 4-5 tuần”, Giáo sư Garrido giải thích.
