Cách xử trí các bệnh da ở trẻ sơ sinh thường gặp

Bài viết dưới đây là các bệnh lý da mà các bé sơ sinh trong vòng 1 tháng tuổi thường gặp và các cách xử trí.

1. Mụn trứng cá ở trẻ sơ sinh

Hầu hết các cha mẹ đều lo lắng khi thấy bé của mình nổi các nốt mụn li ti. Câu hỏi các bà mẹ thường thắc mắc là đó có phải là tình trạng đáng báo động cho bệnh lý nhiễm trùng da hay không. Tuy nhiên, sự thật bất ngờ đó là các trẻ sơ sinh cũng có thể bị mụn trứng cá.

Thương tổn thường ở dạng mụn đầu trắng trên trán, mũi và má là chủ yếu, các vị trí khác có thể có với tỉ lệ thấp. Trẻ cũng có thể có dạng mụn đầu đen, mụn viêm và mụn mủ tương tự như trứng cá dậy thì.

Nội dung

1. Mụn trứng cá ở trẻ sơ sinh
2. Rôm sảy ở trẻ sơ sinh
3. Hạt kê
4. Ban đỏ nhiễm độc ở trẻ sơ sinh (ETN)
5. Viêm da tiết bã

Không ít cha mẹ do áp lực từ 2 phía gia đình, ông bà nội ngoại đã thoa "thần dược" dạng kem bôi mà không biết trong kem đó có chứa corticoid là rất nguy hiểm. Thậm chí, việc sử dụng các loại lá vò nát hoặc nấu lên để tắm cho bé cũng không cần thiết. Một số trường hợp nếu sau đó vệ sinh không đúng có thể khiến da trẻ bị nhiễm trùng hoặc bé có thể bị dị ứng với một số loại lá, quả...

Những trường hợp này, trẻ chỉ cần được chăm sóc da đúng cách, sử dụng đúng loại sữa tắm cho bé mà không cần điều trị. Các thương tổn sẽ tự khỏi trong vòng bốn tháng mà không để lại sẹo. Tuy nhiên nếu trường hợp có tổn thương viêm lan rộng và kéo dài sau 4 tháng, cha mẹ cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ da liễu để xem lại và cho dùng thêm thuốc bôi hỗ trợ.

Mụn trứng cá xảy ra ở trẻ sơ sinh là do tăng hoạt tuyến bã nhờn của nội tiết tố androgen ở mẹ truyền qua thai nhi.

Trên 20% trẻ sơ sinh có thể có mụn trứng cá. Mụn trứng cá xảy ra ở trẻ sơ sinh là do tăng hoạt tuyến bã nhờn của nội tiết tố androgen ở mẹ đã được truyền qua thai nhi trong những tháng cuối thai kì.

2. Rôm sảy ở trẻ sơ sinh

Rôm sảy xảy ra là do khi nhiệt độ nóng làm cơ thể phải điều nhiệt bằng cách tiết ra nhiều mồ hôi làm giảm nhiệt độ cơ thể. Khi mồ hôi tiết ra quá nhiều, thêm vào việc các lỗ chân lông bị tắc do bụi bẩn, do nhiễm khuẩn làm cho mồ hôi bị ứ đọng trong ống tuyến bài tiết mồ hôi ở da hoặc ống tuyến bị vỡ.

Ở trẻ nhỏ và trẻ sơ sinh, do các ống tuyến mồ hôi chưa phát triển hoàn chỉnh và hoạt động chuyển hóa của trẻ rất mạnh, thân nhiệt của trẻ thường cao hơn người lớn do đó trẻ thường dễ bị rôm sảy hơn.

Nên dùng quần áo, tã lót bằng loại vải sợi, thấm mồ hôi để tránh tình trạng rôm sảy.

Rôm có thể ở dạng ban đầu là các mụn nước rất nông trên da, da không viêm, có thể tự khỏi để lại lớp vảy trắng. Nặng hơn thương tổn sẽ phát triển là các sẩn màu đỏ, thành các đám dày, có khi chiếm hết cả diện tích lưng, ngực và các vùng cọ sát quần áo nhiều. Bé có thể khó chịu bứt rứt.

Thể rôm đỏ hay bị biến chứng bội nhiễm hơn cả, các biến chứng như chốc, viêm nang lông, nhọt do nhiễm tụ cầu vàng. Và nặng nhất khi tình trạng rôm đỏ tái đi tái lại và bội nhiễm sẽ thành thể rôm sâu ảnh hưởng đến cấu trúc da bé.

Về điều trị, đối với các thể rôm nhẹ cha mẹ có thể tự xử lý theo các hướng sau:

- Giữ da thông thoáng: Không nên quấn kín quá cho bé khi thời tiết ấm áp. Nên dùng quần áo, tã lót bằng loại vải sợi, rộng thoáng, thấm mồ hôi, không dùng các loại sợi tổng hợp, bí mồ hôi. Nếu cơ thể không bị nóng, hạn chế tiết mồ hôi thì rôm sảy có thể mất đi nhanh chóng.

- Vệ sinh da thường xuyên: Tắm thường xuyên cho trẻ giúp cho da sạch sẽ, các lỗ chân lông không bị bịt kín.

Có thể dùng các loại sữa tắm chuyên dụng cho em bé hoặc dùng nước thuốc tím pha loãng. Có một số loại lá, quả dùng tắm rất tốt như mướp đắng, rau má, sài đất… Tuy nhiên nếu muốn tắm lá nên tham khảo ý kiến của người có ý kiến chuyên môn để tránh dị ứng.

- Thoa phấn rôm cũng làm cho da được khô, chống viêm và thoáng mát. Tuy nhiên, nên xoa ngay sau khi tắm, không xoa khi mồ hôi nhiều vì như vậy sẽ làm bịt lỗ chân lông lại.

Đối với trường hợp đã có viêm nhiễm, bé sẽ cần dùng các thuốc kháng viêm, kháng khuẩn đặc hiệu. Trường hợp này cha mẹ cần đưa bé đến khám và tham vấn ý kiến của bác sĩ chuyên khoa nhi hoặc chuyên khoa da liễu.

3. Hạt kê

Hạt kê là một tình trạng da xảy ra ở 50% trẻ sơ sinh.

Như tên gọi, chúng là những nốt sẩn tròn màu trắng hoặc vàng, kích thước nhỏ từ 1 đến 2mm. Tình trạng này do sự tắc nghẽn chất sừng trong da, tạo nang. Các hạt kê thường thấy nhất ở các vị trí như trán, má, mũi và cằm, nhưng chúng cũng có thể thấy ở thân trên, các chi, dương vật hoặc niêm mạc. Hạt kê là bệnh lý lành tính và sẽ mất đi một cách tự nhiên, thường trong tháng đầu tiên, nhưng cũng có trường hợp kéo dài sang tháng thứ hai hoặc thứ ba.

Cha mẹ không cần quá lo lắng mà tìm thuốc để thoa cho bé.

4. Ban đỏ nhiễm độc ở trẻ sơ sinh (ETN)

Khi cha mẹ thấy em bé của mình mới sinh nhưng đột nhiên da có những ban đỏ, có chỗ còn có mủ, chắc chắn sẽ rất lo lắng, vì đây có thể tình trạng của bé là ban đỏ nhiễm độc.

Tuy có tên gọi là ban đỏ nhiễm độc nhưng erythema toxicum neonatorum (ETN) là một phát ban mụn mủ thường gặp nhất ở trẻ sơ sinh. Các ước tính về tỷ lệ mắc bệnh thay đổi từ 40 đến 70%, do đó cha mẹ không nên lo lắng quá.

Bệnh có thể xuất hiện ngay sau khi sinh nhưng thường xuất hiện nhiều hơn vào ngày thứ hai hoặc thứ ba sau sinh. Khởi phát trễ, hiếm khi xảy ra ở cả trẻ đủ tháng và trẻ non tháng khi trẻ đã qua ngày tuổi thứ 15.

Tổn thương điển hình bao gồm các hồng ban, dát hồng ban từ 2 - 3 mm và các sẩn tiến triển thành mụn mủ. Mỗi mụn mủ được bao quanh bởi một vùng ban đỏ lấm tấm, hay được mô tả là "vết bọ chét". Thương tổn thường xảy ra ở mặt, thân mình và các đầu xa của chi.

Trẻ thường khỏe mạnh và không có các triệu chứng toàn thân như: Sốt, kích thích, li bì. Ban được cho là đáp ứng lần đầu của các vi khuẩn vào chân lông.

Về điều trị, đây là bệnh lành tính và không gây ra những biến chứng, rủi ro cho trẻ. Do đó không cần điều trị mà bệnh có thể tự khỏi trong khoảng 5-12 ngày mà không để lại di chứng.

Có thể cải thiện tình trạng này bằng cách:

- Không nên tắm nhiều lần trong ngày cho trẻ để tránh cọ xát, trầy xước các tổn thương.

- Không tự ý bóp nặn các nốt ban, do dù có thể thấy mủ. Bởi da trẻ rất nhạy cảm, nếu bóp nặn lúc này có thể khiến da trẻ nhiễm trùng và bệnh nặng hơn.

- Không tự ý mua các loại thuốc có chứa kháng sinh hoặc corticoid để thoa cho trẻ, vì sẽ khiến bệnh nặng hơn.

- Nên chọn sữa tắm dịu nhẹ với làn da của trẻ, không mùi hương.

5. Viêm da tiết bã

Viêm da tiết bã là một bệnh lý cực kỳ phổ biến, đặc trưng bởi hồng ban và vảy tiết. Trong dân gian thường gọi là cứt trâu do màu sắc, dạng của các vảy tiết này. Bệnh xảy ra phổ biến nhất trên da đầu. Các khu vực bị ảnh hưởng khác có thể bao gồm mặt, tai và cổ.

Ban dạng mụn đỏ, có khi hợp lại thành mảng da đỏ, khô nhám, có khi có chất nhầy hơi vàng trên bề mặt. Ban đỏ có xu hướng chiếm ưu thế ở các nếp gấp và các vùng giữa các kẽ, trong khi đó vảy tiết chủ yếu trên da đầu. Da đầu thường hay có mảng bong tróc màu vàng (cứt trâu). Bệnh thường tự hết trong vài tuần tới vài tháng khi cách chăm sóc và vệ sinh cho trẻ đúng cách.

Điều trị bằng cách chà nhẹ với bàn chải mềm khi tắm để loại bỏ cứt trâu. Có thể dùng dầu thực vật bôi lên vào ban đêm và gội đầu vào buổi sáng. Có thể dùng kem hay dầu làm mềm da có chứa white petrolatum.

Nếu không hết có thể gội đầu với dầu gội chứa tar, kem hay dầu gội kháng nấm (ketoconazole 2%). Có thể dùng steroid cream hydrocortisone 1% trên vùng da có nhiểu tổn thương hay các nếp da viêm đỏ.

Như vậy, ở trẻ sơ sinh các dấu hiệu về da có thể khiến cha mẹ rất sốt ruột và muốn điều trị khỏi ngay. Nhưng đa số là bệnh lành tính, không cần dùng thuốc bệnh vẫn có thể tự khỏi mà không để lại di chứng gì. Do đó, cha mẹ cần bình tĩnh để chăm sóc cho bé thật tốt.

Mời độc giả xem thêm video:

BS.Huỳnh Thị Như Mỹ