Cách ứng phó với một số tai nạn thương tích ở trẻ

Điều mà các bậc cha mẹ đang quan tâm là làm thế nào để trẻ tận hưởng mùa hè thú vị, bổ ích và an toàn…

Đuối nước

Đuối nước là một trong những tai nạn thường gặp nhất trong mùa hè. Chỉ cần một phút lơ là khi để trẻ tắm mà không giám sát, tai nạn có thể xảy ra.

Để phòng đuối nước cho trẻ, khi đưa trẻ đi tắm suối, tắm biển, cha mẹ cần phải trang bị cho trẻ áo phao và phải luôn trông coi trẻ. Đồng thời cha mẹ cũng nên cho trẻ tham gia các khóa huấn luyện bơi lội. Đây vừa là hoạt động ngoại khóa có ý nghĩa sau một năm học căng thẳng, vừa giúp trang bị cho trẻ những kỹ năng cần thiết khi ở dưới nước để trẻ có thể biết tự cứu mình hay cứu bạn khi bị đuối nước...

Ngoài ra, một vấn đề quan trọng hiện nay là các bậc cha mẹ không có nhiều kỹ năng sơ cấp cứu khi trẻ bị đuối nước, thậm chí áp dụng những biện pháp sơ cứu sai lầm, khiến nhiều trường hợp dẫn đến tử vong hay di chứng. Vì vậy, các bậc cha mẹ cần phải lưu ý một số điều sau:

Cấp cứu tại chỗ là yếu tố quyết định sự sống còn của nạn nhân. Ngay khi đưa được trẻ bị đuối nước lên bờ, cần phải nhanh chóng tiến hành cấp cứu trẻ bằng biện pháp hà hơi thổi ngạt. Người cấp cứu cần đặt trẻ nằm nghiêng sang một bên, ngửa nhẹ cổ, dùng gạc hay khăn sạch móc đờm dãi, dị vật khỏi miệng nạn nhân (nếu thấy có dị vật hay đờm dãi trong miệng), sau đó dùng ngón tay cái và ngón tay trỏ bịt mũi trẻ rồi thổi hơi trực tiếp vào miệng nạn nhân.

Nếu sờ vào cổ tay trẻ không có mạch, phải ép tim ngay cho trẻ. Người cấp cứu dùng hai tay chồng lên nhau ép lên giữa lồng ngực trẻ, tần số ép khoảng 100 lần/1 phút. Nếu chỉ có một người cấp cứu thì thổi ngạt 2 lần rồi ép tim 15 nhịp. Nếu có hai người cấp cứu thì một người thổi ngạt, một người ép tim. Quá trình ép tim và thổi ngạt cần được tiến hành liên tục trong khi chờ đợi xe cứu thương đến.

Tuyệt đối tránh áp dụng các biện pháp như xốc nước, dốc ngược trẻ lên vai, gây nôn, hơ lửa... vì hoàn toàn không có hiệu quả mà chỉ làm lãng phí thời gian cấp cứu.

Ong đốt

Mùa hè cũng là mùa hoa đua nở và là mùa hoạt động của nhiều loài ong. Các loài ong như ong vò vẽ, ong mật và một số loài ong núi là những loài ong có độc tính cao. Nếu bị những loại ong này đốt trẻ có thể gặp tình trạng sốc phản vệ, suy thận cấp…

Tai nạn ong đốt thường gặp khi trẻ nghịch phá tổ ong, hoặc vô tình chạm vào tổ ong. Vì vậy để đề phòng ong đốt, cần tuyệt đối không cho trẻ tiếp xúc với ong hoặc tổ ong, không cho trẻ chọc phá tổ ong.

Cha mẹ cũng cần thường xuyên vệ sinh nhà cửa, phát quang bụi rậm quanh nhà (là những nơi mà ong hay làm tổ), phát hiện và phá ngay những tổ ong khi chúng còn nhỏ. Khi đưa trẻ đi chơi trong rừng hay vùng nhiều bụi rậm, nên tránh để trẻ ăn mặc sặc sỡ, sáng màu và tránh dùng nước hoa hay dầu gội có mùi thơm, ngọt vì những điều này sẽ thu hút ong đến. Trẻ cũng không nên đi chân đất, mặc quần áo quá rộng khi đến những nơi rậm rạp, thay vào đó cần mặc quần áo dày và kín, đeo găng tay, đội mũ và mang giày cao.

Cần hướng dẫn cho trẻ một số kỹ năng khi bị bầy ong dữ tấn công: Khi có ong xuất hiện, trẻ cần đứng yên hoặc ngồi tại chỗ, không chạy hay cử động, như vậy ong sẽ không nhìn thấy nữa. Trẻ cũng có thể ném cát hoặc dùng khói (nếu có) để xua đuổi ong đi nhưng không được dùng cành cây hay quần áo để xua vì sẽ làm ong kích thích hơn. Đồng thời trẻ cần lấy tay che đầu để không cho ong đốt vào.

Cha mẹ khi thấy con bị ong đốt cần bình tĩnh kiểm tra các vết đốt và tìm xem có kim độc hay không, nếu có thì nhẹ nhàng lấy ra. Cần rửa sạch cho trẻ những vùng da bị đốt bằng xà phòng và nước ấm hoặc dung dịch sát trùng, sau đó đắp khăn lạnh hay túi đá lên vùng đó để làm giảm đau và giảm sưng. Để trẻ nằm yên, hạn chế cử động vì trẻ cử động sẽ làm nọc độc lan truyền nhanh trong cơ thể.

Rắn cắn

Bên cạnh nguy cơ bị ong đốt, những chuyến đi chơi trong rừng hay về những miền quê rậm rạp có thể khiến trẻ bị rắn cắn. Rắn là loài động vật khá nguy hiểm, dễ gây ra những tai nạn bất ngờ cho trẻ do trẻ không chú ý mà tới gần nó, nhất là vào buổi đêm tối. Vì vậy để phòng bị rắn cắn, cần cho trẻ đi giày cao cổ và quần dài, đội mũ rộng vành khi đi trong rừng, khu vực nhiều cây cỏ bụi rậm, nhất là khi đi trong đêm tối hoặc tốt hơn là hạn chế đi trong đêm tối và phải có đèn nếu bắt buộc phải đi trong đêm.

Tổn thương do bị rắn cắn.

Nếu không may trẻ bị rắn độc cắn, nếu không được sơ cứu đúng mà đưa ngay vào viện, trẻ có thể mất mạng chỉ trong thời gian ngắn. Dưới đây là một số vấn đề cần cha mẹ cần lưu ý khi trẻ bị rắn cắn:

Cố gắng xác định được loài rắn đã cắn, màu sắc, kích thước, hình dạng đầu... Các thông tin này có thể giúp xác định rắn có độc hay không và mức độ độc.

Cần giữ trẻ bình tĩnh, không hốt hoảng, không cử động, tốt nhất là nằm yên và bất động chi bị cắn. Đây là biện pháp giúp giảm phát tán các nọc độc vào tuần hoàn.

Cần rửa sạch vùng da bị cắn bằng nước muối sinh lý, có thể dùng gạc sạch đậy lên, băng quấn kín vết thương rồi chuyển đi bệnh viện.

Không được chích, rạch hay nặn ép, hút nọc độc tại vùng vết cắn, vì biện pháp này không có lợi ích mà còn làm tổn thương thêm mạch máu tại chỗ, có thể làm nọc độc phát tán nhanh hơn và làm tăng nguy cơ nhiễm trùng.

Không được đắp đá, chườm lạnh hay bôi bất kỳ hóa chất, thuốc, lá cây nào... lên vết cắn mà không có ý kiến của nhân viên y tế.

Không nên băng ép, garo vùng chi bị cắn, vì sẽ làm tắc nghẽn mạch máu, gây đau và gây thiếu máu chi rất nguy hiểm.

Chấn thương khi chơi thể thao, vận động

Thể thao là hoạt động rất hấp dẫn và thu hút đối với trẻ em trong mùa hè. Thể thao mang lại nhiều lợi ích về sức khỏe cho trẻ nhưng cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ chấn thương. Các chấn thương thường gặp khi chơi thể thao là bong gân và căng cơ. Nặng hơn trẻ có thể gặp các tổn thương về xương như gãy xương... Để trẻ chơi thể thao hiệu quả và tránh chấn thương, cha mẹ cần chú ý:

Khám sức khỏe cho trẻ, đảm bảo trẻ đủ sức khỏe và không có chấn thương gì trước khi cho trẻ chơi một môn thể thao nào đó.

Dạy trẻ thói quen khởi động trước khi chơi thể thao, đặc biệt phải khởi động kỹ và đầy đủ các động tác. Đồng thời tập cho trẻ tuân thủ nguyên tắc của mỗi trò chơi.

Cho trẻ học bơi để phòng ngừa đuối nước.

Cần cho trẻ nghỉ ngơi hợp lý, tránh cho trẻ chơi quá lâu hay chơi quá sức mà không có sự nghỉ ngơi cần thiết. Không cho trẻ tiếp tục chơi khi trẻ mệt mỏi hay đau hay khi thời tiết chuyển xấu.

Đảm bảo trẻ có đầy đủ dụng cụ bảo hộ (mũ bảo hiểm, miếng đệm gối khuỷu tay) và trang phục, giày dép phù hợp khi chơi thể thao.

Phát hiện sớm các bất thường hay chấn thương ở trẻ, thậm chí những chấn thương nhỏ và đưa trẻ đi khám ngay để được chẩn đoán và điều trị. Với những chấn thương về xương khớp cần bất động chi tốt trên đường đưa trẻ đi cấp cứu. Những chấn thương về cơ có thể chườm lạnh tại chỗ. Với những chấn thương có chảy máu cần rửa sạch vết thương, lấy bỏ dị vật rồi băng cầm máu.

Phát quang bụi rậm không cho rắn trú ẩn, phá vỡ tổ ong.

TS.BS. Nguyễn Hữu Châu Đức, ThS.BS. Nguyễn Duy Nam Anh