Cách nhìn thiếu khách quan về chuyển giá có thể tạo rào cản đầu tư vào Việt Nam

Hội thảo "Sự thay đổi về chuyển giá trên thế giới". (Ảnh: Nhật Tân/DNVN)

Hội thảo "Sự thay đổi về chuyển giá trên thế giới" do Hiệp hội Thương mại Hoa Kỳ (Amcham) tổ chức sáng 9/11 với mục đích tạo diễn đàn trao đổi những quan điểm đa chiều từ các chuyên gia trong nước và quốc tế về chuyển giá – một vấn đề đang rất được quan tâm trong thời gian gần đây.

Hai mặt của vấn đề chuyển giá

Phát biểu tại Hội thảo, bà Hương Vũ, Phó Tổng Giám đốc Ernst & Young Việt Nam cho rằng những khái niệm chuyển giá, giá chuyển nhượng và giá thị trường, những quy định pháp luật của Việt Nam về chuyển giá có hai mặt khác nhau của vấn đề. Đó là “lạm dụng chuyển giá nhằm chuyển lợi nhuận” và “hoạt động chuyển giá tuân thủ các quy định pháp luật của Việt Nam và thông lệ quốc tế”.

Về bản chất, “chuyển giá không phải là một hoạt động bất hợp pháp. Chỉ có gian lận về giá hay lạm dụng chuyển giá nhằm mục đích trốn thuế mới là bất hợp pháp”, ông Wayne Barford, Cố vấn cấp cao của Trung tâm Thuế và Đầu tư quốc tế, cựu Trợ lý Ủy viên Sở Thuế vụ Australia nhận định.

Vị chuyên gia có nhiều kinh nghiệm về các vấn đề thuế, chuyển giá này cho rằng, chuyển giá được định nghĩa là các quy tắc và phương pháp định giá cho các giao dịch nội bộ và giữa các doanh nghiệp thuộc cùng một hệ thống sở hữu hoặc kiểm soát. Do những giao dịch liên kết xuyên biên giới có thể làm thay đổi thu nhập chịu thuế, các cơ quan thuế ở nhiều quốc gia có thể áp dụng những phương pháp xác định giá khác với những phương pháp thông thường dựa trên giá thị trường giữa những doanh nghiệp độc lập.

Trước hai mặt của vấn đề chuyển giá, ông Adam Sitkoff, Giám đốc điều hành Amcham Hà Nội đã bày tỏ quan ngại đối với cách nhìn nhận khá phổ biến về chuyển giá như một công cụ trốn thuế và một hành vi vi phạm pháp luật tại Việt Nam hiện nay.

“Trong bối cảnh Việt Nam đang hội nhập ngày càng sâu rộng vào nền kinh tế toàn cầu, các giao dịch liên kết và xuyên quốc gia sẽ ngày càng nhiều hơn. Cách nhìn nhận không phù hợp và thiếu khách quan về những giao dịch này sẽ tạo nên những thách thức và rào cản đối các nhà đầu tư xuyên quốc gia khi quyết định đầu tư tại Việt Nam”, ông Adam nói.

Đồng tình với ý kiến trên, ông Nguyễn Văn Toàn, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Đầu tư nước ngoài mong muốn Chính phủ và cộng đồng sẽ có một cái nhìn toàn diện và khách quan hơn về hoạt động kinh doanh của những doanh nghiệp này, đặc biệt là về những giao dịch nội bộ hợp pháp giữa các doanh nghiệp trong những tập đoàn đa quốc gia, để tránh tạo ra những ảnh hưởng tiêu cực đối với môi trường đầu tư tại Việt Nam.

Phải xem xét đến thực tế kinh doanh của doanh nghiệp

Bàn về giải pháp tạo ra một chính sách thuế công bằng giữa các doanh nghiệp trong nước và nước ngoài, hạn chế hoạt động chuyển giá, Adam Sitkoff khuyến nghị cần phải có những phương pháp xác định các mức giá phù hợp với các giao dịch liên kết, gồm cả giao dịch hữu hình, vô hình, hay giá cung cấp dịch vụ tài chính.

Ảnh minh họa. Nguồn: Internet

Nhận xét Nghị định 20/2017/NĐ-CP về quản lý thuế đối với doanh nghiệp có giao dịch liên kết về cơ bản đã nhất quán với khuyến nghị trong Chương trình hành động Chống xói mòn cơ sở tính thuế và chuyển lợi nhuận (BEPS) của Tổ chức Hợp tác Kinh tế châu Âu (OEEC), nhưng ông Thomas McClelland, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Tư vấn Thuế Deloitte Việt Nam vẫn chỉ ra một số hạn chế, khác biệt trong Nghị định khiến người nộp thuế cũng như các bên tư vấn thuế còn quan ngại.

Ông Thomas McClelland cho rằng khi nói đến chuyển giá, các bên liên quan không chỉ nói về tỉ suất lợi nhuận và phân tích so sánh mà còn phải xem xét đến thực tế kinh doanh của doanh nghiệp. Theo đó, các cơ quan thuế cần hiểu rõ về thực tế kinh doanh của doanh nghiệp và có những hành động tương ứng.

“Việc tuân thủ của doanh nghiệp cần được đảm bảo thay vì lựa chọn một số doanh nghiệp nhất định để thực hiện việc thanh tra, kiểm tra. Ngoài ra, cần sử dụng một phương pháp xác định giá thị trường và việc điều chỉnh sau đó dựa trên một cơ sở dữ liệu bí mật nên được thay đổi”, ông Thomas McClelland phân tích.

Lắng nghe các ý kiến từ giới chuyên gia trong và ngoài nước, đại diện cho Ủy ban Tài chính Ngân sách của Quốc hội - bà Nguyễn Vân Chi nhấn mạnh thêm yêu cầu cần phải làm rõ những hoạt động chuyển giá như thế nào là đúng quy định, như nào là chuyển giá nhằm chuyển lợi nhuận về nơi có chế độ thuế thấp hơn để lợi dụng tránh thuế.

Bên cạnh đó, bà Chi nói rằng cần cân nhắc để làm cho Nghị định 20/2017/NĐ-CP tiến đến sát hơn với những quy định của OECD.

Nhật Tân