Cách khắc phục còi xương do thiếu vitamin D ở trẻ em
Trẻ em thành phố bị thiếu vitamin D nhiều hơn trẻ em nông thôn, dù các gia đình thành phố có kiến thức nhiều hơn, đủ khả năng mua cá, thịt, thậm chí các loại thuốc bổ sung cho trẻ uống.
(Ảnh minh họa: Vinmec)
Vai trò của vitamin D trong cơ thể
Vitamin D đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên cấu trúc xương thông qua cơ chế phân phối canxi và phospho. Vitamin D làm tăng hấp thu canxi và phốt pho qua đường tiêu hóa. Tại xương, vitamin D cùng hormon cận giáp kích thích chuyển hóa canxi và phốt pho, làm tăng quá trình lắng đọng canxi của xương. Vitamin D cũng đóng vai trò trong quá trình phân chia tế bào, bài tiết và chuyển hóa các hormone, bao gồm hormone tuyến cận giáp và insulin.
Theo TS.BS Phạm Thị Thu Hương, Nguyên Trưởng khoa Dinh dưỡng lâm sàng và Tiết chế Viện Dinh dưỡng Quốc gia, hiện đang là Bác sĩ Trưởng Trung tâm Dinh dưỡng – Y học Vận động Nutrihome, trẻ em cần vitamin D cho sự tăng trưởng và phát triển của xương (trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ cần tối thiểu 400 IU vitamin D mỗi ngày). Vitamin D giúp cơ thể trẻ hấp thụ canxi. Khi cơ thể thiếu hụt vitamin D, sẽ tác động tiêu cực đến sự hấp thu và chuyển hóa canxi. Do đó, biểu hiện của thiếu vitamin D chính là dấu hiệu của thiếu canxi ở trẻ.
Trẻ bị thiếu vitamin D nghiêm trọng là nguyên nhân gây ra các bệnh còi xương (một chứng loãng xương ở trẻ em), chậm phát triển vận động, yếu cơ, đau nhức và là yếu tố nguy cơ gây gãy xương.
Giúp trẻ hấp thụ vitamin D
Bác sĩ CK2 Đỗ Thị Ngọc Diệp, Phó Chủ tịch Hội Dinh dưỡng Việt Nam, cho biết, vitamin D là một chất rất quan trọng đối với sức đề kháng của cơ thể, nhưng có tới 49,8 - 58,3% trẻ em tuổi tiểu học của TPHCM thiếu vitamin D.
Trong khi tỉ lệ này ở trẻ em tuổi tiểu học tại nông thôn là 46,6 - 46,7%, nghĩa là trẻ em ở TP thiếu vitamin D hơn trẻ em nông thôn.
Nguyên nhân là do trẻ em ở TP luôn được ở trong nhà. TP có nhiều nhà cao tầng nên có nhiều kính, trẻ phơi nắng qua kính không chuyển hóa được tiền vitamin D trong cơ thể thành vitamin D.
Vitamin D có thể được bổ sung qua chế độ ăn uống dinh dưỡng hằng ngày hoặc bổ sung trực tiếp bằng đường uống. Các thực phẩm có chứa nhiều vitamin D là sữa, bánh quy, dầu ăn, ngũ cốc, các loại bột dinh dưỡng hay dầu cá, lòng đỏ trứng...
Tùy theo từng tình trạng của trẻ cũng như phụ thuộc từng lứa tuổi để các bác sĩ có thể đưa ra liều vitamin D phù hợp:
Trẻ dưới 18 tháng tuổi: nếu trong khẩu phần ăn có ít chứa vitamin D, bổ sung liên tục 400 đơn vị/ngày vitamin D.
Nếu trẻ sinh non, đẻ sinh đôi, thiếu cân: bổ sung liều 400 - 800 đơn vị/ngày, dùng liên tục trong 15 tháng đầu tiên sau sinh. Sau đó duy trì liều 200 đơn vị/tháng nhắc lại mỗi 6 tháng.
Trẻ từ 18 - 60 tháng tuổi: sử dụng liều 400 đơn vị/ngày nhưng chỉ sử dụng vào mùa có ít ánh nắng.
Mẹ có thai hay đang cho con bú, nếu trong chế độ không có đủ vitamin D, cho bổ sung liều 400 - 600 đơn vị/ngày vitamin D hoặc dùng liều 1000 - 1200 đơn vị/ngày trong 3 tháng cuối thai kỳ.
Lưu ý: nếu vitamin được bổ sung quá nhiều sẽ gây nên chứng thừa vitamin D biểu hiện: kém ăn, ỉa chảy, buồn nôn, sỏi thận... đặc biệt là biểu hiện gây bất thường ở giác mạc kết mạc, hay gặp tình trạng viêm giác mạc hình dải băng ở trẻ em.
Ngoài việc cung cấp nguồn vitamin D từ thực phẩm hay dạng viên uống, các mẹ có thể bổ sung vitamin D cho con bằng cách tắm nắng. Tắm nắng sẽ giúp cung cấp đến 95% vitamin D cho cơ thể. Bên cạnh đó, chống nắng là điều cần thiết để bảo vệ làn da của trẻ khỏi cháy nắng và nguy cơ ung thư da. Tuy nhiên, kem chống nắng có thể làm giảm hiệu quả hấp thụ vitamin D.
