Cách bày hoa quả trên bàn thờ ngày tết của 3 miền Bắc, Trung và Nam

Trong việc thờ cúng tổ tiên, vào những ngày lễ, rằm hay mùng một…, trên bàn thờ ngoài bát hương, chén nước, mâm cơm, bình hoa đẹp… thì có một đĩa hoa quả tròn trịa cũng là điều rất cần thiết. Để giúp chị em dễ dàng có được một đĩa hoa quả đẹp nhất kính dâng lên tổ tiên, chư Phật, thánh thần, dưới đây là cách bày hoa quả trên bàn thờ ngày tết chuẩn nhất của 3 miền, từ Nam ra Bắc.

Đầu tiên, tùy từng vùng miền mà cách bày hoa quả trên bàn thờ ngày tết sẽ có một số điểm khác biệt. Việc bày mâm ngũ quả xuất phát từ lý thuyết về ngũ hành: thủy - hỏa - mộc - kim - thổ - đều là những yếu tố tạo nên vũ trụ và sự vận hành của nó. Thường ngũ quả sẽ gồm 5 loại quả có các màu khác nhau như chuối xanh, bưởi vàng, hồng đỏ, lê trắng, quýt da cam tượng trưng cho mong ước: Phú (giàu có) - quý (sang trọng) - thọ (sống lâu) - khang (khỏe mạnh) - ninh (bình yên).

Cách bày mâm ngũ quả trên bàn thờ ngày tết theo phong cách miền Bắc

Cách bày mâm ngũ quả trên bàn thờ ngày tết theo phong cách miền Bắc. Nguồn: Internet.

Nhờ có khí hậu cận nhiệt đới ẩm và đủ 4 mùa nên hoa quả ở miền Bắc rất đa dạng. Gần như tất cả các loại quả đều có thể đặt lên bàn thờ, miễn sao mâm ngũ quả trông đẹp mắt là được. Nhưng nhìn chung, 5 loại quả phổ biến nhất đó là chuối, đào, quýt, táo và bưởi hoặc Phật thủ.

Chuối được đặt ở dưới cùng, ở giữa, tượng trưng cho bàn tay ôm trọn những gì tinh túy nhất. Màu xanh của chuối chính là biểu hiện sự căng tràn nhựa sống của mùa xuân. Nằm bên trong có thể là quả Phật thủ có sắc vàng với 10 cánh múi chụm lên như 10 ngòn tay. Nếu không mua được Phật thủ thì có thể đặt quả bưởi vàng căng tròn, tràn đầy, hứa hẹn sự may mắn.

Tiếp sau đó là 3 loại quả có màu khác nhau tượng trưng cho những điều khác nhau. Đào có sắc hồng thể hiện sự thăng tiến, thành đạt; táo có màu đỏ mang đến phú quý, giàu sang; và quý có màu vằng thắm với hy vọng năm mới đầy may mắn và đoàn tụ.

Đủ đủ, sung là hai thứ quả mà mọi người luôn muốn đặt lên bàn thờ gia tiên vào những ngày Tết, với mong muốn sự sung túc, đầy đủ sẽ đến với gia đình mình và tránh được sự khó khăn, bần hàn.

Cách bày mâm hoa quả trên bàn thờ ngày tết theo phong cách miền Trung

Cách bày mâm hoa quả trên bàn thờ ngày tết theo phong cách miền Trung. Nguồn: Internet.

Miền Trung vì có điều kiện khí hậu khắc nghiệt nên đặc sản trái cây khá hiếm. Chính vì vậy, người dân không quá câu nệ hình thức ý nghĩa của mâm ngũ quả, chủ yếu là sự thành tâm đối với ông bà, tổ tiên mà thôi.

Tuy nhiên, không vì thế mà cách bày mâm ngủ quả ngày tết ở vùng đất này kém sắc. Thường vẫn có đủ “ngũ sắc” như chuối, mãng cầu, sung, dừa, thanh long, xoài.. rất đẹp mắt.

Cách bày hoa quả trên bàn thờ ngày tết theo phong cách miền Nam

Cách bày hoa quả trên bàn thờ ngày tết theo phong cách miền Nam. Nguồn: Internet.

Khác với miền Bắc, cách bày mâm ngũ quả ngày tết ở miền Nam có những quy tắc nhất định. Cụ thể, mâm ngũ quả của họ không bao giờ có chuối, vì loại quả này tên gọi có âm giống từ “chúi" thể hiện sự nguy khó. Quả cam cũng không được có mặt vì câu “quýt làm cam chịu”.

Nói chung, mâm ngũ quả của người miền Nam thường chuộng dừa, mãng cầu, bưởi, xoài, sung (giống như “Cầu sung vừa đủ xài”), thêm chân đế là 3 quả dứa (trái thơm) thể hiện sự vững vàng.

Đặc biệt, mâm ngũ quả của người miền Nam không thể thiếu cặp dưa hấu ruột đỏ vỏ xanh, tượng trưng cho lòng trung nghĩa và trinh tiết của người phương Nam.

Mặc dù có sự khác biệt do đặc trưng khí hậu, sản vật và quan niệm truyền thống nhưng nói chung, cách bày mâm ngũ quả ngày tết của 3 miền vẫn là nơi hội tụ của hồn quả, hương cây, của nếp nhà, nếp văn hóa dân tộc và ý nguyện cầu hòa, an đủ, của người Việt.

Vân Anh