Các món ăn từ quả mác mật
Mác mật là loại quả được bày bán nhiều trong các phiên chợ huyện ở Cao Bằng. Quả mác mật chín, được thu hoạch khoảng từ giữa tháng 7 đầu tháng 8 dương lịch. Mác mật không chỉ là nguyên liệu làm tăng thêm hương vị cho các món ăn mà còn là loại quả đặc biệt, trở thành đặc sản của vùng đất Cao Bằng.
Món thịt vịt quay ướp mác mật.
Mác mật ra hoa tháng 3, 4, quả chín vào tháng 6, 7 và có màu trắng nhờ đến trắng trong, mỗi quả chứa từ 1 - 4 hạt. Quả mác mật vị hơi chua ngọt, giàu hàm lượng vitamin C. Lá mác mật có hàm lượng protein, sắt, mangan, canxi cao, có tinh dầu thơm nên được dùng trong các món nướng, kho. Hạt mác mật phơi khô xay thành bột, dùng để làm gia vị.
Với hương vị thơm ngon, quả mác mật được sử dụng nhiều trong khâu chế biến các món ăn. Quả mác mật có thể ăn tươi hoặc dùng để nấu, kho trong một số món ăn; lá mác mật có tinh dầu thơm nên được dùng trong các món vịt quay hay lợn quay.
Vịt quay mác mật
Thông thường, quả mác mật tươi được dùng làm gia vị trong các món quay hoặc kho. Ở Cao Bằng, cứ một năm 2 lần, vào ngày Rằm tháng Bảy và bữa cơm tất niên cuối năm, người dân tộc Tày, Nùng lại có món vịt quay hoặc thịt ba chỉ cuốn lá mác mật chiên giòn. Trên mâm cơm trong hai ngày lễ này, nhất định phải có món vịt quay.
Quả mác mật tươi.
Ở Cao Bằng, món vịt còn giống như một vật hiến tế, trong hầu hết các ngày đặc biệt bao gồm: đám cưới, đầy tháng, lễ hội,... đều không thể thiếu những đĩa thịt vịt thơm lừng. Khách đường xa ghé chơi, gia chủ cũng thiết đãi nồng nhiệt bằng món thịt vịt để bày tỏ sự quý mến.
Với lớp bì vàng ươm được tẩm ướp cẩn thận cùng vị ngọt thanh của thịt vịt hòa quyện cùng hương thơm đặc trưng của quả mác mật, vịt quay mác mật là món ăn đánh thức vị giác của bất kỳ vị khách khó tính nào nếu có dịp ghé thăm Cao Bằng và được nếm thử.
Măng chua ướp mác mật
Măng ớt không chỉ là món ăn kèm, thường xuyên xuất hiện trong mâm cơm của người dân Cao Bằng mà còn là món ăn đặc sản, được gửi làm quà cho nhiều bạn bè phương xa của người dân nơi đây.
Măng chua ướp mác mật.
Măng chua ướp mác mật là một món ăn kèm thường có trong mâm cơm của người dân vùng cao. Măng sau khi sơ chế, rửa sạch, thái sợi nhỏ, trộn với muối, ớt và ướp chung với quả mác mật, ngâm trong 1 tuần là có thể mang ra ăn. Vị ngọt thanh của măng, vị chua của quả mác mật hòa quyện với vị cay nồng của muối ớt là thứ gia vị ăn kèm của núi rừng Cao Bằng đem lại.
Ngoài ra, quả mác mật còn được phơi khô để bảo quản và được dùng lâu dài làm nguyên liệu tăng hương vị cho các món ăn khác như: chân giò hầm mác mật, thịt ba chỉ lợn quay lá mác mật, quả mác mật xào thịt...
