Các lãnh đạo kỷ niệm Thế chiến II bùng nổ, TT Trump vắng mặt

Các lãnh đạo châu Âu, bao gồm Thủ tướng Đức Angela Merkel, sẽ dự lễ đánh dấu 80 năm bắt đầu Thế chiến II ở thủ đô Warsaw của Ba Lan ngày 1/9.

Cuộc chiến đẫm máu nhất lịch sử thế giới bắt đầu rạng sáng ngày 1/9/1939, khi tàu chiến của Đức Quốc Xã tấn công đồn canh gác của lính Ba Lan ở Westerplatte, gần thành phố cảng Gdansk.

Năm nay, chính phủ Ba Lan đã chuyển buổi tưởng niệm từ Gdansk về thủ đô Warsaw vì Tổng thống Trump theo kế hoạch sẽ tới đây thăm Ba Lan. Nhưng ông Trump đã hủy chuyến đi vào phút cuối, với lý do bão Dorian sắp đổ bộ vào Florida.

Dù vậy, ông Trump lại bay tới câu lạc bộ golf ở Virginia, thay vì ở lại trại David, Maryland, như dự kiến với các chuyên gia để giám sát công tác chống bão. Theo lịch, ông vẫn sẽ họp với các quan chức chống bão sau đó, nhưng ở Washington.

Lính Đức biến Westerplatte thành cảnh hoang tàn một cách chóng vánh. Ảnh chụp ngày 7/9/1939. Ảnh: AP.

Hai ngày sau vụ tấn công vào Westerplatte năm 1939, thủ tướng Anh ra tuyên bố nổi tiếng trên đài phát thanh rằng “đất nước này chính thức chiến tranh với Đức”.

Nhưng sau tuyên bố đó, không nước nào hỗ trợ nhiều cho Ba Lan, và nước này thất thủ chóng vánh, do một hiệp ước ký giữa hai lãnh đạo Adolf Hitler và Joseph Stalin tháng 8/1939 về việc phân chia châu Âu.

Tổng thống Nga Vladimir Putin đã tuyên bố hiệp ước đó là “một sai lầm”, nhưng gần đây lại có luồng ý kiến ở Nga ủng hộ hiệp ước gây tranh cãi đó, khiến Ba Lan và các nước Trung Âu tức giận. Đó cũng là một lý do khiến ông Putin không được mời tới Warsaw năm nay.

Chính phủ Ba Lan, hiện dưới sự lãnh đạo của một đảng theo chủ nghĩa dân tộc, cho rằng quốc tế đã không công nhận đủ những đau thương mà Ba Lan phải chịu đựng. Nước này gần đây bị chỉ trích là đang “viết lại” lịch sử để có lợi cho mình.

Ba Lan cũng đang muốn Đức trả đền bù cho chiến tranh - vấn đề mà Đức nhất quyết không bàn đến. Một ủy ban của quốc hội Ba Lan đang cố gắng ước tính khoản tiền sẽ đòi Berlin đền bù.

Trọng Thuấn