Các bộ lạc Amazon đang lâm nguy

Hỏa hoạn đã được nhìn thấy ở khu bảo tồn bản địa Arariboía thuộc bang Maranhão - một khu bảo tồn bị phá hủy nặng nề ở rìa phía đông của Amazon, đây cũng là nơi sinh sống của khoảng 80 người bản địa Awá - được tổ chức Survival International mô tả là bộ lạc có nguy cơ bị xóa sổ lớn nhất thế giới.

Tổng thống Brasil Jair Bolsonaro đã ban hành một nghị định về việc cấm đốt lửa ở Amazon trong 60 ngày - một động thái chủ yếu mang tính biểu tượng, chính phủ Brasil hiện đang bị chỉ trích do phản ứng chậm trễ khiến thảm họa cháy rừng lan rộng mất kiểm soát.

Hằng năm, người nông dân Brasil vẫn dùng lửa để dọn sạch đồng cổ trong những tháng mùa đông khô ráo, nhưng đã có tới 28.000 vụ cháy xảy ra trong tháng này, con số kỷ lục kể từ năm 2010.

Mọt nhân viên cứu hỏa đang dập lửa tại rừng Amazon thuộc bang Mato Grosso.

Ông Bolsonaro đã bị buộc tội gián tiếp gây ra cuộc khủng hoảng bằng cách khuyến khích người nông dân và doanh nghiệp mở rộng hoạt động khai thác rừng Amazon mặc dù tuyên bố chính sách của ông nhằm giúp các bộ lạc bản địa tiến bộ.

Các nhà vận động môi trường cho biết các vùng lãnh thổ bản địa đã trở thành các mục tiêu dễ dàng cho người khai thác gỗ và nông dân, cũng như những người định cư tìm kiếm đất hoặc gỗ có giá trị.

Antenor Vaz, một cựu nhân viên tại cơ quan bảo tồn Brazil cho biết các hình ảnh từ Nasa cho thấy các vụ hỏa hoạn đã xảy ra ở 131 khu bảo tồn bản địa từ ngày 15-20/8. Trong đó, 15 địa điểm là nhà của các nhóm người bản địa vẫn cô lập hoặc đang trong giai đoạn tiếp xúc ban đầu với xã hội hiện đại.

"Hầu hết những người này liên tục chạy trốn, họ liên tục bị đe dọa", ông Vaz nói. "Những người này phụ thuộc vào rừng và khi lửa thiêu hủy những con mồi, họ cảm thấy hoàn toàn tuyệt vọng".

Ông Tainaky Tenetehar, 34 tuổi, điều phối viên của Guardians of the Forest - một lực lượng bản địa tình nguyện tuần tra khu bảo tồn, nói rằng chính những người khai thác gỗ đã gây ra cháy rừng. "Để làm cho mọi chuyện phức tạp hơn, họ đang ngăn cản đội cứu hỏa", ông cho biết.

"Các vụ cháy đang được kiểm soát để giải cứu người Awá, họ cần khu rừng để sinh sống", Tenetehar nói.

Ở phía bên kia của Amazon, các đám cháy đã bùng phát bên trong và xung quanh khu bảo tồn Uru-Eu-Wau-Wau ở bang Rondônia, nơi sinh sống của 3 nhóm người bản địa.

Khu bảo tồn Uru-Eu-Wau-Wau đang bị nhiều nhóm người tới chặt phá, khai thác gỗ.

Bà Fiona Watson, quyền giám đốc Survival International, cho biết những kẻ chiếm đất đang nhắm vào các khu bảo tồn bản địa vì chúng thường ở xa, được bảo tồn tốt và không được bảo vệ.

Giovani Tapuri, 38 tuổi, một thành viên của bộ tộc Manoki ở rìa phía tây nam Amazon bang Mato Grosso, cho biết các đám cháy bắt đầu xuất hiện trong khu bảo tồn của ông vào tháng 6 và tháng 7. Trong những tháng gần đây, rất nhiều khu đất đã bị phân định ranh giới và gia súc bắt đầu xuất hiện trong vùng đất của họ, ông nói.

Thứ Sáu tuần trước, Tapurivà các thành viên khác trong bộ tộc đã thấy một ngọn lửa khổng lồ trong khu bảo tồn của họ và bị đe dọa bởi một nhóm người đàn ông không phải là người bản địa. "Họ bảo chúng tôi rời đi. Tình hình hết sức căng thẳng, chúng tôi cảm thấy bị đe dọa".

Huy Vũ

Theo The Guardian