Ca khúc cũ được hồi sinh dễ dàng?

Cách đây không lâu, Cục Nghệ thuật biểu diễn đã có động thái tích cực là nới rộng phạm vi và đối tượng xin phổ biến các ca khúc trước năm 1975.

Ca sĩ Lệ Quyên tiếp tục theo đuổi dòng nhạc xưa

Cụ thể, bất kỳ cá nhân nào cũng có thể nộp đơn xin cấp giấy phép lưu hành những ca khúc cũ, mà không cần phải có tư cách pháp nhân của đơn vị tổ chức biểu diễn hoặc các hãng sản xuất băng đĩa. Giờ đây, với Nghị định mới, một tín hiệu tích cực là bỏ khái niệm “ca khúc trước năm 1975”. Nghĩa là mọi ca khúc đều được đối xử như nhau trên con đường tiếp cận khán giả.

Nhạc sĩ Vinh Sử nhận định: “Cả người sáng tác và ca sĩ trình diễn đều chỉ muốn thể hiện những gì có lợi cho quê hương đất nước. Khi quy định bỏ cấp phép ca khúc sáng tác trước năm 1975 được thông qua, sẽ càng làm người nhạc sĩ và ca sĩ thoải mái tinh thần hơn để có thêm tác phẩm chất lượng”. Còn ca sĩ Ánh Tuyết cũng đồng tình: “Việc cởi mở hơn khi bỏ cấp phép ca khúc sáng tác trước 1975 chính là trao cho nhau sự tin tưởng, chính là câu chuyện sinh động rõ ràng về bước tiến trong mở cửa và hội nhập”.

Với Nghị định mới, Cục Nghệ thuật biểu diễn cũng không phải đầu mối duy nhất cấp phép lưu hành ca khúc. Việc cải tiến thủ tục hành chính này, dù tạo ra chuyển biến mới, nhưng cũng tồn tại không ít băn khoăn. Nhiều nghệ sĩ cho rằng, lâu nay vấn đề xin phép biểu diễn ca khúc trước năm 1975 tốn khá nhiều công sức nhưng vẫn còn có danh mục ca khúc để dựa vào đấy mà chọn lựa. Nếu bỏ quy định này, sẽ không còn danh mục ca khúc.

Quyền hạn và trách nhiệm thẩm định ca khúc được giao về các địa phương mà lực lượng cán bộ quản lý văn hóa các địa phương đang có nhiều hạn chế. Nếu không cẩn thận sẽ giống như thay một giấy phép chung thành rất nhiều giấy phép con. Thực tế cho thấy, từ nhiều chục năm trước, khi đưa đoàn đi lưu diễn các tỉnh, cùng một chương trình nhưng tỉnh này đồng ý, tỉnh khác thì không. Khi giao quyền về cho địa phương, trình độ, quan điểm cán bộ mỗi nơi một khác. Nếu không có các tiêu chí rõ ràng về ca khúc bị cấm, nghệ sĩ, nhà tổ chức biểu diễn có khi còn mệt hơn.

Bên cạnh e ngại phát sinh tiêu cực trong quá trình thẩm định, cấp phép biểu diễn thì điều khiến nghệ sĩ, nhà tổ chức lo lắng hơn nữa là để đảm bảo an toàn, sẽ có nhiều cán bộ địa phương sẽ giới hạn ca khúc được cấp phép biểu diễn chặt hơn cả trung ương. Mặt khác, khi quan điểm và trình độ cán bộ giữa các địa phương “vênh” nhau, xảy ra tranh cãi, cán bộ bị cho là vi phạm quy định thì nghệ sĩ, nhà tổ chức biểu diễn cũng không tránh khỏi lo lắng bị liên quan.

Ông Nguyễn Quang Vinh - Cục trưởng Cục NTBD bày tỏ: “Vấn đề thẩm định ca khúc khó, đôi khi phải chấp nhận rủi ro. Nguồn nhân lực phải đủ trình độ, xứng tầm công việc. Không phải cứ làm sai là đổ tại Nghị định. Khi được trao quyền, nếu địa phương, tổ chức, cá nhân nào để xảy ra sai phạm thì sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định. Tăng quyền thì cũng tăng trách nhiệm”,

Đã có không ít trường hợp, ca khúc hoặc chương trình được Cục Nghệ thuật biểu diễn cấp giấy phép nhưng ngành văn hóa địa phương lại không đồng ý cho bán vé. Tình trạng “phép vua thua lệ làng” đã khó ứng phó, mà để “lệ làng” giữ vai trò quyết định thì còn nan giải hơn. Giới biểu diễn không phải không có lý khi đề nghị, các ca khúc quen thuộc với số đông công chúng, đã được thử thách qua thời gian thì không nên và không cần xin cấp phép biểu diễn, dù là cấp địa phương hay trung ương.

Để Nghị định mới góp phần thúc đẩy hoạt động biểu diễn, cách hay nhất là Bộ VH-TT&DL đưa ra một danh sách các ca khúc cấm phổ biến, thì những tác phẩm khác sẽ được thoải mái trình diễn mà không cần xin giấy phép nữa.

Ca sĩ Lệ Quyên người đang theo đuổi dòng nhạc xưa, chia sẻ: “Nếu bỏ quy định cấp phép ca khúc sáng tác trước năm 1975 mà chỉ ngăn chặn những bài hát có nội dung xuyên tạc lịch sử, chống phá nhà nước, bôi nhọ cá nhân, tổ chức, đi ngược lại lợi ích của quần chúng, thì tôi tin rằng mỗi ca sĩ khi lựa chọn và trình diễn ca khúc sẽ tự tìm hiểu và đánh giá tác phẩm để có bài hát hay nhất gửi đến người xem”.

TUY HÒA